17

Abe / 2014

“Saltykov-Schedrin liburutegi publikoa” Leningradoren setioan

Autorea: Liburu dantza

Escritos de mujeres desde el sitio de Leningrado 001Leningradoren setioak 1941eko irailaren 8tik, 1944ko urtarrilera arte iraun zuen.

Filme asko egin dira gertakari horretan oinarriturik, eta haien heroitasuna azpimarratuz. Egun, aldiz, gero eta gehiago azpimarratu nahi da emakumeek egina gerratan. Soldaduak frontera joaten ziren, eta emakumeak hirien ekonomia, industria eta eguneroko bizimoduaren sostengu ziren.

Leningrado setiatua egon zen bitartean emakumeen hiri bihurtu zen: haiek egiten zituzten eguneroko lanak, eta baita hiriaren defentsa hegazkinen erasoetatik ere.

Niretzat erabateko ezustekoa izan da Cynthia Simmons eta Nina Pelrina autoreek jasotzen dituzten lekukotasunak, “ Leningradoren setioaren emakumeen zenbait testigantza” liburuan. Testigantza horien artean Saltykov-Schedrin liburutegiak egindako lana eta bertako liburuzain batzuen testigantza jasotzen da.

Horregatik, nire blogaren ildoari jarraituz, Saltykov-Schedrin liburutegiko liburuzainek egindako lana azpimarratu nahi dut. Batzuetan errealitateak fikzioa gainditzen du.

Liburuzainek lanean jarraitu zuten: memoria gordetzen, fondoak eskuratzen, kartelak, katalogoak eta zerrendak egiten… Ezinbestekoa izan zenean fondoen lekualdatzea antolatu zuten, eta, jakina, informazio iturri lana ere egin zuten; halaber, kontsolagarri izan ziren irakurkeentzat liburutegia irekia mantendu baitzuten bonba erasopean ere, gosez, hotzez,, desesperazioz, heriotzaz eta heroitasunez beteriko hiri batean.

 

LIlia Solomovna Frankfurt

Liburutegiaren egunerokoaren testigantza Lilia Solomovna Frankfurt emandakoa da. Bera zuzendaritzaren laguntzaile aditua zen.Gerra garaiko argitalpenen bilduma egin zuten, eta 60.000 inguru argitalpen bitxi, eta 100.000 arte grabatu babestu zituzten.

Eskuratze arloan ere eragin zuen gerrak. Leningradon, gerra garaian, argitaratzen zen guztia zerrendatu zuten. Gezurra badirudi ere, bigarren eskuko liburu eta argitalpen bitxien salmentak gora egin zuen.

Liburu saltzaileak ezinean aritu ziren, eta liburutegiak jasotzen zituen  funts bibliografiko guztiak. Liburuzainen lan itzela ikusarazteko zenbait datu: liburutegiak 58.892 liburu eskuratu zituen, 112.640 akuaforte, eta 48.411 rublo inbertitu zituen eskuizkributan.

Horretaz gain, artilleriaren erasoak eta suteak zirela eta partikularren askoren liburu bildumak arriskuan geratu ziren: ura, sua… Liburutegiaren langileak haiek salbatu eta gorde zituzten. Lan hori burutzeko indar handia behar zen: leihoetatik ateratzen zituzten, hondakinetatik atera, soinean, besoetan, eramateko liburutegira. Denbora luzea pasa omen zen, kotxe bat izan zuten arte.

Nola arduratu ziren irakurleez lehergailuen erasopean?

Lehenengo gerra egunetan, erabiltzaileentzat ohiko ziren zortzi aretoen ordez, bakarra antolatu zuten. Gela horrek kokagune anitz izan zituen: sarreran hasieran, gero eskuratze gelan. Milaka liburu eta katalogo eraman zituzten areto horretara.

Alarma antiaereoak jotzen zuenean, irakurleak babeslekura eramaten zituzten liburuakirakurtzen jarraitzeko. Aretoa labeska batez berotzen zuten.

Lilia Solomovnak dioenez, argindarrik gabe geratu ziren 1942ko urtarrilaren 26an, eta ordutik aurrera ez zuten berogailurik izan. Horregatik, bizitzak aurrera egiten zuen eremu bakarrera joan behar izan zuten guztiek: zuzendariaren bulegora, beheko sua eta keroseno faroltxoa baitzeuden. 1941eko eta 1942ko neguetan, irakurleenganako arreta faroltxoekin egiten zen, eta kerosenoa amaitu zenean, apaletan liburuak aurkitzeko egur zati bati sua emanda egiten zuten.

Halere, liburutegiak ez zuen huts egin egun bakar batean ere. Irakurle mota aldatu zen. Ikasle eta ikertzaileen ordez , gudaloste gorriaren komandanteak, medikuak, estrategak, hizlariak eta funtzionariak joaten ziren. Askoz azkarrago erantzuten ziren eskaerak, ahal zen guztia egin zen liburua izan zedin arerioaren aurkako arma.

Zenbait datu berriro: 41.000 erabiltzaile jaso zituzten eta milioi eta erdi liburu baino gehiago mailegatu zituzten.

Liburuzainek egokitu zuten eraikina aireko erasoez babesteko. Horretarako talde berezia bat antolatu zuten. Talde horretako 102 kideek barrakoietara joan ziren bizitzera txandaka liburutegia babesteko eta zaintzeko, inolako ordainik gabe. Batzuk, noski, hil ziren.

Setioan jarraitu zuten bibliografiak egiten eta artikuluak jasotzen. “ Leningrado aberrigerrapena” izeneko katalogoan, eta baita Voltaire liburutegikoa ere.Ez dakit jakingo duzuen Voltaireren liburutegia, ia 6.902 dokumentu, Caterina II.aren eskuetara joan zela, hortik Inperioaren liburutegira eta, azkenik, Saltykov-Schedrin liburutegira.

Cynthia Simmonsek eta Nina Perlinak garrantzizko zedarria den liburu hau idatzi dute. Emakumezkoen ahozko testigantza ugari jaso dituzte: emakume artistenak, medikuenak, etxekoandreenak, langileenak, intelektualenak…

Egunerokoak modan daude, baita emakumeen istorioak eta historia ezagutzeko ikuspuntuak ere.

Liburu honek gogorarazten digu liburutegien eta artxibategien garrantzia gerra garaian. Egiazko memoria dira, eta lagungarriak zaizkigu “Egia” ezagutzeko unean dokumentuak deskatalogatu direnean.

Post data. Saltykov-Schedrin liburutegia gaur egun Errusiako Liburutegi Nazionala da, Europako garrantzitsuenetarikoa. Mijail Saltykov-Schedrin, Tolstoiren garaiko idazlea izan zen, San Petesburgon jaioa eta ” Golovliov familia” eleberriaren egilea.

.

One thought

  1. Es una entrada realmente interesante, y le agradezco mucho el tiempo que se ha tomado en investigar sobre todo esto. Ver que tanta gente encontraba consuelo en la lectura y que se protegían los libros aún en los períodos más duros del asedio es conmovedor.