31

Urt / 2013

Liburutegiak zenbakitan 2013 – Denbora galtzen dugu?

Autorea:

Urteko memoria egiteko garaia da, hots, datuak aurkeztekoa.

Donostiako liburutegi sarekoek, Bertelsman Fundazioak eman zigun, PAB-SAREAK ikastaro bikainaren ondorioz, garrantzia handia ematen diogu datu bilketari.

Liburutegien alderdi desberdinetako datuak jasotzeak garrantzia handia du; hausnarketa egin ondoren, horien arabera finkatzen baititugu hurrengo urteko helburuak.

PAB-SAREAK ikastaroa izan da, hain zuzen, benetan eta behin-betirako, estatistikek eta analisiek liburutegi publikoetan duten garrantziari buruz nuen iritzia aldarazi zidana.

PAB-SAREAK liburutegietako osagai guztien analisia hartzen du kontuan: azalera, langileak, ordutegia, bildumen antolaketa, euskarri informatikoa, mailegu kopurua, bezeroak… eta abar luzea.

Datuak jaso ez ezik indikatzaileak ere zehazten dira. Hala ere, pixkat hanka motz geratzen da, 2002. urtekoa delarik, eskaintza birtualak, interneten erabilera eta jakina, sare sozialak (sortzeke baitzeuden) neurtu eta aztertzerakoan.

Badaude ere, liburutegien analisiak direla eta, aipaturiko programa bezain onak. Bidalketa honetan, hain zuzen, horien guztien garrantzia azpimarratu nahi dut. Liburutegien kudeaketaren metodologia hobetu nahi badugu, ebaluatu, aztertu eta emaitzak alderatu behar ditugu, planifikazioa burutu aurretik.

Nola neurtu sare sozialen eragina?

“Sare sozialak liburutegietan” eztabaidan murgilduta gaude azken garai honetan. Askorentzat debatea amaitua da dagoeneko; egon, egon behar dute, baina, nola, zein modutan…, adostu behar dugu; eta, batez ere, eraginari buruzko datuak jaso behar dira.

Nieves Gonzalezek dio emaitzak aztertu behar ditugula. Berak ROO (Retorno sobre los objetivos) akronimoa erabiltzen du. Bere artikuluan: ” Sare sozialekin denbora galtzen ari al gara?” , zenbagailuak eta neurgailuak ezartzearen alde agertzen zaigu; eta, halaber, arrakasta (jarraitzaileak), jarduna, mugimenduak (webak, blogak, foroak…), Markarekiko leialtasuna, interakzio tasa, aldaketa tasa… Hori guztia neurtzearen alde dago.
Google Analytics-en moduko dohaineko zerbitzuak jasotzen dituzte datuak, baina garrantzitsua da norberak datu horiek sistematizatzea bere metodologian beste indikatzaile guztiekin batera aztertu ahal izateko.

Liburutegi hibridoan egiten duguna neurtzea, lehen PAB-SAREKIN abiatu ginenean egitea
bezain garrantzitsua da. Neurketarako eta kudeaketarako tresnak izatea ez da denbora galtzea.

Gure datuak.
Donostia Kulturan komunikabide Sailak urteroko memoria aurkezten duenez, ez ditut gure datuak aurreratu nahi; baina, esan beharra daukat jaso ditugun datuek ongi asko adierazten dutela Donostiako liburutegiek duten harrera eta ospe ona erabiltzaileengan. Aurten ere gora egin dugu, mailegutza, bisitari eta internet saioei dagokienez.
.
Urtero oso “liburuxka” txukuna eta ikusgarria, lau hizkuntzatan ( euskaraz , gazteleraz, frantsesez eta ingelesez) argitaratzen dugu, aurreko urteko datuak erakutsiz. Gure erakusleihoa da; eta, aurten ere aterako dugu, eta baita webean eskegi ere.

Ahalegin horretan tinko jarraitu behar dugu guztiok. Zenbait erakundek, adibidez, Eusko
Jaurlaritzako Liburutegi Zerbitzuak, estatistika datuak oso berandu eskatzen dizkigu; eta
ondorioz batzuetan zalantzan jartzen dugu lan horren balioa.

Guk martxoan barneko bilera bat egingo dugu, liburutegi bakoitzeko memoriak aurkeztuz eta datorren urteko egitasmoak finkatuz. Helburu horiek neurgarriak izan beharko dute.

Datorren urterako, Nieves Gonzalezek proposaturiko sare sozialen eragina neurtzeko
markatzaileren bat txertatzeko asmoa dut.

27

Abe / 2012

Libururik salduenak, irakurrienak … eta ahaztuak

Autorea:

El silencio de los librosGaur egun, gure gizartean oso garrantzitsuak dira zenbakiak. Askok sinisten ez badituzte ere, edonon eskatzen eta agertzen dira estatistika datuak.

Modan dago komunikabideetan plazaratzea libururik irakurrienen zerrenda. Normalean hamar izenburu azaltzen dira, hizkuntza eta fikzioa, ez-fikzioa bereizten direlarik.

Liburutegizainok, libururik mailegatuenak aipatzen ditugu, aholkatzeko, laguntzeko asmoz. Baina,  komunikabideen eragina hain da handia, ezen libururik salduena baita irakurriena ere.

Bestaldean ditugu, berriz, ahaztutako liburuak, edota George Steinerrek dioen bezala : “ Liburuen isiltasuna”

Steinerrek bere saiakera labur honetan liburuek jasaten dituzten mehatxuez ari da, liburuen ahultasunez.Gaur egun mehatxu nagusietako bat da komunikabideen indarra. Berak dio “Komunikabideek bere, egiten ez duten edozein lehen eleberri, edota kritikoek berehala goraipatzen ez dutena, hamabost eguneko tartean desagertua da. Ez dago pentsatzeko astirik, ez dugu sakontzeko denbora ematen… Ez diegu ematen bizitzeko aukerarik.

2012ko abenduan, mailegatuen eta salduenen artean Greyren trilogia famatua daukagu.  Hori dela eta, bat-batean, literatura erotikoaren edizioa ugaritu da nabarmenki. Antzeko zerbait gertatu zen “ Emakumeak maitatzen ez zituzten gizonek” arrakastatsuaren ondoren, iparraldeko lurraldeetako eleberri beltzak gailurra ikutu zuen eta “Código da Vinci– ren ondoren merkaturatu ziren templario eta erlijio sektei buruzko liburu ugari.

Liburutegizainon ardura da beste liburu ahaztu horiek berreskuratzea ; arras ongi baitakigu kalitate handiko liburuak direla.
Hala ere, ez naiz inolaz ere bestsellerrak kentzekoen aldekoa, ez horixe. Egon behar dute liburutegietan ; baina baita bestelakoak ere. Gure lana da klasikoak berreskuratzea eta modu erakargarrian gure apaletan kokatzea irakurleak erakartzeko, bereganatzeko.

Estreinatu da gabonetan Víctor Hugoren ” Los miserables” eleberrian oinarritutako film musikala. Amerikar bertsioa, aktore ospetsuak… Baino, nork irakurri du jatorrizkoa? Zin dagizuet ez dagoela bere handitasunera hurbilduko den aldaki berririk. Victor Hugoren nobela hau ez dago euskaraz.

Antzeko zerbait esan dezakegu “Bel ami” filmari buruz. XIX.mendeko beste idazle batena da: Guy de Maupassantena, Flauberten jarraitzaile bat ; beste ahaztuetako bat! Oraingo honetan, gainera, filmak ez du liburuarekiko leialtasunik, okerrekoa da egindago interpretazioa.
Liburu hauek irakurleei eskaini izanez gero, nekez hartuko zituzten. Baina, asko dira pelikula horiek ikustera joango direnak, edo DVDa maileguan eramango dutenak. Literatura klasikoa ez dago modan.

Baina, zeri deritzogu literatura klasikoa?

Arazoa hemen dagoela esango nuke; askoren aburuz, klasikoez aritzen garenean, Cervantes eta Shakespearez ari garela uste dute.

 Klasikoez ari garenean esan nahi dugu, denboran biziraun duten liburuak direla ; betirako egokiak diren pertsonaiak sortu direla haien orrietan.
Gaur egun, Interneti esker literatura klasikoa eskura daukagu dohanik liburutegi digital handietan: Espainiako Liburutegi Digitala, Kongresuko liburutegian, Frantziako Liburutegi Digitalean, Gallica izenekoa, Europeana… Baina, aukera hau ez dela behar den neurrian baloratzen esango nuke. Badirudi, bakarrik aintzat hartzen dugula kazetariek ekartzen dituzten nobedadeak.

Klasikoak dira jada: Hemingway, Kafka, Heinrich Boll, Ryu Murakami, Juan José Millas, Josef Svorecky,  Mario Soldati, Toni Morrison,  Ralf Ellison, Anais Nin, Naipaul etab.
Antzekoa gertatzen zaigu euskal literaturan. Badaude izenburu ahaztuak: “Mantal urdina”, “Elsa Scheelen”, “Oilarraren promesa” “Ehun metro“…

Liburuzainen bitartekari lana, klasikoen gomendioekin ere egin behar da.

Gabonetan, guztiok oparitzen dugu libururen bat. Ez badago hamar salduenen artean, hobeto!
.

30

Aza / 2012

Liburutegietan murrizketarik ez!

Autorea:

Aurtengo urrian izan genituen lehenengo datu kezkagarriak liburutegien aurrekontuak direla eta. Astakeria hutsa! Eta, astakeria hitza erabiltzea ez deritzot gehiegikeria, astakeria baita zero euro eskaintzea liburuak eta beste materialak (aldizkariak, CDak, DVDak…) erosteari, Estatuan ditugun 52 liburutegi publikoetan.

Vargas Llosak bere “ Ikuskizunaren zibilizazioa” liburuan, V atalean ” Kultura, politika eta boterea”, politika eta kulturaren arteko harremanaren arriskuaz ohartarazten gaitu. Gaur egungo kultura, ikuskizunarena, lagunkeriarena bada, zer dela eta harrituko dira, liburuak erosteari xoxik ez emateagatik? Zenbat kultur zinegotzik ez zuen irakurriko liburu bakar bat unibertsitate ikasketa guztian zehar? Zenbatek maisu edo lizentziatu izan arren ez dakien ezer liburutegiez baina lasai asko liburuzainei lezioak emateko gai ikusten duen bere burua? Zenbat plan estrategiko kudeatzailek, guri kontsultarik egin gabe, erabakitzen duen zein liburutegi zerbitzutan kobratzen hasi? Zenbat ekonomilari eta finantziarik erabakiko du datorren urteko liburutegiak hornitzeko aurrekontua?

Gogorarazi nahi dut liburutegi zerbitzua udal konpetentzia dela, hots, udal liburutegien ardura. Udalak liburutegi zerbitzua legez bermatu behar du.
Badakit, egia da bai, Udalek arazoak dituzte behar guztiak asetzeko, baina ez luke murriztu behar, berak konpetentzia duen arlo batean.

Euskadiko liburutegien Legearen arabera Eusko Jaurlaritzak ere dauka ardura, udal liburutegi-zerbitzuak sustatu eta hobetzeko. Horregatik, Eusko Jaurlaritzari eskatu beharko genioke ez urritzeko, berez jadanik eskasak diren liburutegientzako laguntzak. Aldiz, une egokia litzateke ohikoa baino laguntza handiagoa emateko liburutegiei. Jaurlaritzaren laguntza Donostiako liburutegien gastuaren %13 baino ez baita.

Hain zuzen, ez dezagun kultur burbuila bat sortu Tabakalerarekin. Izan gaitezen
zentzudunak! Ez badago dirurik jardunean ari diren liburutegiak hornitzeko ; Donostiako
zinemaldiak murrizketak jasan behar baditu ; Musika Hamabostaldiak ere ; museoek,
Artium esaterako egoera larrian dago; zertan ari gara Tabakalerarekin? Ez ditzagun iraganeko akatsak errepika.

Badago liburutegirik mantentzerik bildumak berritu gabe?

Ez dago liburutegi zerbitzurik bildumak ez badira berritzen, horiek dira liburutegietako
zerbitzu guztien ardatza. Liburu berriak erosteko dirua kentzea, liburutegia akabatzea
litzateke. Ez badago berrikuntzarik erabiltzaileak interesa galtzen du,  eta irakurzaletasunak behera egingo du. Liburutegia zabaldurik izatea ez da nahikoa, edukiak eta jarduerak dira beharrezkoak.

Euskadiko liburutegietan ba al dago murrizketarik dagoeneko?

Nik uste dut baietz, baina komukikabideetan ez dut ezer irakurri. Kulturan murrizketak izan dira hori islatu dute komunikabideek,  baina ez genituzke konparatu behar  liburutegiak  beste arlo kulturalekin. Liburutegiak beti txiroak izan garelako beraz orain nondik kendu?  Donostian,  2010. urtetik ari gara murrizketak jasaten

Orain arte Euskadiko liburutegien mapa berrantolatzeko, egokitzeko, Legearen zenbait alde ezartzeko, eskatzen banuen, hemendik aurrera beharrezkoa uste nuena, derrigorrezkoa deritzot.

Euskadiko liburutegien Legeak ez ditu arazoak konpontzen. Adibidez, Foru Liburutegien eginbeharra zehaztu behar da eta haien funtzioak definitu. Eusko Jaurlaritzako. Liburutegi  zerbitzu teknikoak denetariko baliabideez hornitu behar dira; horiek zuzentzen baitute on-line irakurketa sare publikoa.

Iwetelen zerrendan liburutegizainek kritikak jaso zituzten, murrizketak zirela eta isilik
mantentzeagatik. Ez dezagun iruzurrik egin, isiltasunak ez du esan nahi ados gaudenik… Javier Mariasek bere blogean  murrizketak kritikatu zituen  eta idazleen kritikak oihartzuna dute. Euskal idazleek ere badute egiterik eta egin beharrean daude! Baina tira, liburuzainen ahotsa nork entzuten du ?

Gaur, lanera nentorrela, kultur hiriburutzaren esloganari erreparatu diot:  Donostiako Udalaren balkoian dago, eta horrela dio” Kulturarekin askeago”…

Bestek diote : egiak  aske egiten gaitu…

Zuen txanda

31

Urr / 2012

Liburuzainak eta wikipedia

Autorea:

Wikipedia libro de Cristina MartínezCristina Martínezek, ikusentzunezko komunikazioan lizentziatuak, bere liburuan, era argi, zehatz eta ulerterrazean, Wikipediaren zenbait alderdi azaltzen dizkigu: jatorria, finantziaketa, filosofia, editore bihurtzeko modua, etorkizuna…besteak beste. Burgosen, VI. Liburutegi publikoen Kongresuan, Katalanek, wikipedian katalanez argitaratzeko 150 liburuzain trebatzeko proiektua, aurkeztu berri du.

Catalunyako liburutegi publikoek  mundu mailan aitzindaria den egitasmo bati ekingo diote: Wikipediarako hainbat eduki sortu eta hedatuko dute. Lankidetza bi lan ardatzen bitartez gauzatuko da; alde batetik edukiak erantsi eta horretarako formazioa jaso dute eta difusioa erabiltzaileen artean. Girona, Lleida, Tarragona eta Terres de l’Ebreko liburutegi publikoen katalogoak, esaterako, erantsiko dira; eta, Generalitateko Irakurketa Plan Nazionala, Wikitextos proiektuarekin ( egile-eskubiderik gabeko jatorrizko testu eleanitzez osaturiko liburutegi digitala) uztartzeko aurreikuspena dago.

Eta, nola funtzionatzen du Euskal Wikipediak?

Wikipedia euskaraz egiteari, 2001eko abenduaren 6an ekin zitzaion. Gaur egun 146.230 artikulu ditu. Kronologikoki aztertuz ondorengo data hauek azpimarratu
behar dira: Lehenengo hiru urteetan 17.000 artikulu bildu ziren. 2008an Euskal Wikipediak Sareko Argia Saria jaso zuen. 2009an EITB 3k Wikipediari buruzko erreportaje bat eman zuen. 2010ean administrazioak laguntza ugari ematen dio. Eusko Jaurlaritzak Lur enziklopediako edukia Wikipedian argitaratzeko erabakia hartzen du.  Elhuyar Fundazioak ekin zion lanari, 11.000 artikulu argitaratzeko konpromisua hartuz. 2011 urteko Durangoko Azokan maratoi antzeko argitarapena egiten da. 2012. urtean Eusko Jaurlaritzak Wikipedia hobetzeko bere horretan jarraitu du, baina dirulaguntza urriago emanez, 279 artikulu gehiago erantsi dira.

 Euskadiko Liburuzainak non gaude ?

Euskadin kazetaritza lizenziatuak dira Wikipediari buruz gehien egin dutenak. Kazetaritza Fakultateak antolatzen ditu urtero Dokumentazio Jardunaldiak, oso interesgarriak, hain zuzen. Aurten 5.ak izan dira: tokikoa eta globala konektatuz izenburuarekin, eta Galder González Larrañagak Wikipedian idazteko tailer bat antolatu zuen. Liburuzainik egon ahal zen?

Badakigu, bai, Euskadin ez daukagula Dokumentazio Lizentziaturarik; baina, Nieves
Gonzalezen  iritziz, horretaz aritu baikinen  joan den urriaren 24an,  Donostira etorri zenean,” Liburutegiaren eguna” zela eta, gure lanbideak zerbait berria behar du…,
aldaketaren bat: zerbait iraultzaile eta apurtzailea. Nievesek bere blogean ere,
liburuzainak 2.0an, horretaz idazten du.
Zenbait urte daramagu edukiak sortu beharraz hausnartzen; eta, zergatik ez
Euskal Wikipedian? Gure lana ikusgai bihurtu behar dugu.
Irakur ezazue liburua! Irakurri ere Wikipedian bertan azaleko orrialdeak,
taldearekiko loturak, estilo argibide gida, nola bozkatu…
Izan gaitezen Wikipedia adituak! Horrela baino ez baititugu lagunduko erabiltzaileak, eta, askotxo dira.  Nire aldetik saiatuko naiz formakuntza tailer bat egiten gure liburuzainentzat

27

Ira / 2012

Larrotxeneko liburutegiaren 25. urteurrena

Autorea:

Biblioteca de Larrotxene en Intxaurrondo San sebastián en 19871986 eta 1987 artean, lehenengo lau udal kulturguneak zabaldu ziren, bertan liburutegia zegolarik. Kulturgune hauek berreskuratutako eraikin historikoetan kokatu
ziren.
Joan den igandean, irailak 16an, Larrotxene baserria zabaldu zuteneko urteurrena ospatu zen. Aste honetan, Okendoko kulturgunean ere ospakizunetan ari dira. Altzakoak joan den urtean izan zuen urteurrena, eta Loiolak ere urrian ospatuko ditu 25 urte.

Post honetara, orduko Larrotxeneko liburutegiko, oroitzapenak dakartzat. Hori izan baitzen nire lehenengo lanpostua, nire lehenengo liburutegia. Udaletxeak, 1986ko apirilean, nire kideak: Isabel Vesga, Arantxa Arzamendi, Susana Soto eta laurok, kontratatu gintuen. Bitxia bada ere, egunkariak plazaratu zuen berria. 1986ko maiatzaren 14ko DEIAn aurki dezakezue. Teknikoki, Udal Liburutegi eta Foru Aldundipean geunden. Garai hartan ez zen liburu mailegu zerbitzurik. Egungo Koldo Mitxelena zabaltzeke zegoen.

Lehen mailegu zerbitzua helduentzako Konstituzioko liburutegian burutu zen. Aitzindariak Arantza Arzamendi eta Susana Soto izan ziren. Idazterakoan malenkonia datorkit, eta gogoratzen dut, garai haietan irakurri nuen liburu eder bat: Simone Signoreten “ Malenkonia ez da izan ohi zena”. Denboraren igarotzea ona eta txarra da.
Gaur egungo liburutegiak, zalantzarik gabe, duela hogeitabost urte genituenak baino askoz ere hobeak dira; baliabide gehiago, tekonologia berriak.. Baina, benetan garai haietako gogoa, ilusioa…paregabeak ziren.

Larrotxeneko liburutegia nire oroimenean.
1986an, eraikin historikoak berreskuratzeko eta kultur etxe bihurtzeko egitasmoa hartu zuen udaletxeak. Horrela sortu ziren auzoetako lehenengo liburutegiak. Garai hartan, Labayen Jauna genuen alkate Donostian.
Udalak Foru Aldundiarekin hitzarmena sinatu zuen. Ondorioz, liburutegiko fondoak Gipuzkoako Liburutegi Antolaketak hornitzen zituen. Hasierako funts bibliografikoak, eta urterokoak emango zituela agindu zuen Aldundiak. Ikuskaritza teknikoa ere egin behar zuten. Udaletxeak langileak kontratatzen zituen, diru laguntzaren bat ere ematen zuen, kultur etxeetarako liburuak eros zitezen.

1986an kultur etxean hiru langile ginen: Jon Aizpurua zuzendaria, Mikel Arribas jarduera teknikaria, eta, liburuzain laguntzailea. Mikel Arribasi aipamen berezia eskaini nahi diot, zendu baitzen.
Larrotxenen bi urte igaro nituen. Ondoren etorri ziren Ana Arbizu, Ana Elorza, Isabel Vesga, Gurutze Pérez eta gaur egungo Intxaurrondoko talde guztia. Guztiok ahaleginak egin ditugu irakurzaletasuna bultzatzen, eta erabiltzaileei informazio bilatze lanetan laguntzen. Ez zegoen Internet edo Google, baina bai enziklopedia erraldoiak: Espasa, Áuñamendi… Eta lan eta bilduma apartak: Gorosabel, Pulitzer eta Goncourt sariak…
Isaac Asimoven liburuekin zientzia fikzio zaleek gozatzen zuten…

Funtzionamendua
Dena eskuz egiten zen: liburu berrien sarrera erregistroa eta baita ere ISBD katalogazioa, 7,5 x 12,5 zm.ko fitxa estandarretan. Dokumentu bakoitzak bere fitxa zuen fitxategi bakoitzean: egileak, izenburuak, Sailkapen Hamartar unibertsala, eta bildumak.
Post honetan erantsiriko lehenengo argazkian Larrotxeneko Liburutegia eta bere fitxategi handia ikus daiteke. Fitxategia, dena egurrezkoa, Orioko Arin eta Embil lantegian egina zen
Bitxikeririk ere badago: fitxategiak zertarako ziren ere ez zekien arkitektu bat izan genuen.
Mailegu zerbitzuarekin batera beste nobedadea izan zen, fondo guztietarako sarbide askea: liburu guztiak eskura, giltza edo armairurik gabe. Aldizkariak ere eskuz erregistratzen genituen; noski mailegu zerbitzua ere eskuz.
Oraindik gogoan dut materiala saltzen zigun Bartzelonako etxearen izena: WALIP.

Irakurlearen gidan jaso genituen mailegurako arauak. Helduek 500 pzta ordaindu behar
zituzten karneta eskuratzeko, eta 14 urtetik beherakoek 300 pzta.

Hasierako irakurleak
Zein izan ziren lehenengo irakurleak gogoratzeko laguntza handia izan da Ana Arbizu. Haien artean aipatu behar ditut: José Carballo, Mertxe Korta, Amaia Rekondo eta Maialen Zabaleta. Hala ere, nire esker ona guzti-guztientzat izan dadila. Liburutegi honi oso harrera ona egin zitzaion hasieratik. Gaur egungo irakurle sutsu askok garaia hartan hasi ziren deskubritzen irakurtzearen plazerra, era berean jabetzen zirelarik liburutegien garrantziaz.

Eta, zer irakurtzen zen 1986an?
Euskal idazleak: Gotzon Garate,” Goizuetako eskongaiak”; Pako Aristiren” Kcappo“; Anjel  Lertxundiren” Hamaseigarren aidanez”; Joxe Austin Arrietaren “Manu Militari; Gabriel Arestiren lanak..., besteak beste.

Atzerritar idazleen artean: Marguerita Durasen “Amorantea” ; Lawrence Durrellen “Avignoneko bostekoa”; Milan Kunderaren “Izatearen arintasun jasangaitza”; Tom Sharperen “Wilt“; “Ganbarako loreak“ bestseller arrakastatsua, V.C. Andrewsena; Umberto Ecoren “Arrosaren izena”; eta, Suskinden “ Perfumea”.

Gazteleraz idatzitako literaturari dagokionez nabarmenak dira: Terenci Moixen ” “Ametsa izan zenik ez esan“; Vázquez Montalbanek idatzitako Carvalhoren bilduma; Isabel Allenderen “Itzalaz eta amodioaz”; García Marquezen ” Maitasuna koleraren garaian”; Jesús Ferreroren “Opium”; Félix Azuaren ” Berberak kontaturiko ergel baten istorioa”.

Jabetuko zinaten horietako batzuk klasikoak bilakatu direla, beste batzuk, berriz, zinema
aretoetara eraman.

Liburutegiaren bilakaera.

Hasierako liburutegi haiek, berehala txiki geratu ziren. Baina aurrera pausu izugarria izan zen hiriko liburutegi zerbitzuen garapenerako. 1992an, Susana Sotok lortu zuen Udaletxearen adostasuna, nazioartean ohiko ziren liburutegi sare mota sortzeko. Azpertu arte gogoaraziko dut gaur egun Liburutegi Nagusi baten beharrean gaudela, eraikin bakar batean.

2002an Intxaurrondo hegoaldeko liburutegia ireki zen, eta Larrotxenekoa haur liburutegi bihurtu zen, helduentzako bilduma bat badago ere. Urte hartan altzari guztiak berritu genituen.

Nostalgiaz ari nintzela esan dizuet; badakizue… oroimenak, kideak…, batzuk joanak dira, baina baikor sentitzen naiz. Krisialdia gorabehera eta murrizketak aurrekontuetan, hala ere, espero baitut beti egongo direla, politikarien artean, liburutegien alde apustu egingo dutenak, horiek baitakite liburutegiek duten garrantzia pertsona aske eta kriteriodunak sortzerakoan. Eta horrelako hiritarrak nahi ditugu XXI. mendean.

Zorionak Larrotxene, Oquendo Casares eta Loiola.

26

Abu / 2012

Maoismo digitala

Autorea:

Jaron Lanierek, ” Artalde digitalaren aurka” liburuaren egileak, eta halaber “Maoismo digitala”ren idatziarenak, kolektibismo berriaren arriskuez eta Wikipedia bezalako webetan egiten den adimen kolektiboaren erabileraz ohartarazi nahi gaitu. Artikulua eta ondorengo iruzkin eta erantzunak, “Kultura” liburuan jasota daude. Liburua John Brockmanek koordinatu du eta bertan mundu osoko adituek idatzi dute: zientzilariak, psikologoak, fisikariak…

Liburuak nire arreta erakarri zuen, batetik zientzilariak zirelako hausnarketariak; eta bestetik gaur egungo gizarteaz, arteaz, politikaz interneten “omnipresentziaz”…aritzen zirelako.

Baita liburuaren izenburuak  “Kultura” piztu zuen nigan, liburuan surfeatzeko gogoa.

Wikipediak berak ez du Lanier kezkatzen, berak dio (132 or.) “ Arazoa datza eman zaion erabileran, hain agudo lortutako garrantzian. Horretan datza kolektibismo elektroniko berriaren erakargarritasuna: taldeak, kolektiboak dena jakiten du, eragingarria den guztia…”
Nor ez kezkatzen Google, Amazon, Apple, Facebook eta Wikipediaren informazio monopolioaz? Norbaitek ulertzen al du Googeleren algoritmoa? Ba al dakite natibo digitalek taldekoa ona izan daitekeela, baina jakin behar dela nor dabilen atzean? Ba al dakite enpresek beti gauza beraren bila ibiltzen direla dirua irabazteko asmoz?
LANIERRI ERANTZUNAK

Liburu berean, iritzi desberdineko autoreek Lanierri erantzuteko aukera dute: Douglas Ruskkof, Cory Doctorov, Kevin Kelly, Clay Shirky, Esther Dyson, Larry Sanger eta Jimmy Wales.Wikipediaren sortzaileak..

Guztiek eskertzen dute Lanierren aportazioa, eta bakantasunaren galeraz hausnarketa egiten dute.

Guztien iritziz Wikipedia proiektu erraldoia da, izugarria! Eta akatsak izan baditu ere, zuzendu dituelakoan daude, eta ildo horretatik jarraitzeko asmotan daude.

Liburuzain bezala ikusi ditut paperezko entziklopediak hiltzen: Espasa, Larousse, Britannica .. Wikipedia proiektua irabazlea da, eta ez hain zuzen artikuluengatik , baizik eta helburu intelektual soilez antolaturiko lan kopuru izugarriarengatik.

Talde eta artaldeekiko beldur izaten gara guztiok, ikusi baitugu, kolektiboak, ezkerrekoa izan, zein eskuinekoa nora eraman gaitezkeen. Baina, nik Jimmy Walesekin bat egiten dut: ez gara artaldea, ezta ardi intelektualak ere.

Lanierrek pentsatzera bultzatzen gaitu eta hori beti eskertzekoa da.

23

Uzt / 2012

Irakurri : hamaika idazki literario irakurtzeari buruz

Autorea:

Aurtengo Donostiako liburu eta disko azokan, bi liburu erosi nituen: Ramon Saizarbitoriaren “Martutene”, eta ondorengo hau, Irakurtzen: hamaika idatzi literario irakurtzeari buruz. 2008an Meettok argitaletxeak plazaraturiko liburua dugu hau, euskaraz jatorriz  idatzia eta gero erderara itzulia.

Hamaika euskal idazlek bere liburuekiko, irakurtzearekiko bizipenak aitortzen dizkigute; irakurtzeko grina nola piztu zitzaien kontatzen digute; beraien ezinbesteko liburuen zerrenda ematen digute… Zenbait pertsonen irakurtzeko beharra ere aipatu dute.

Hamaika kontakizun dira, oso literarioak, eta nolabait, irakurtzearen garrantzia sakralizatzen dute. Gaur egun irakurtze digitala dela eta etengabeko eztabaidan gaude. Nicholas Carrek dioenez , pantailan ez omen dugu arretaz irakurtzen, surfeatzen omen dugu, entretenitzen omen gara loturak, linkak direla medio. Beste batzuk, berriz, Clay Shirkek esaterako, esaten dute nahikoa dela, gogaituak gaudela
irakurtze sakon eta arinez aritzeaz eta entzuteaz.

Nire ustez, orain eta lehen, beti egon dira irakurtzeko maila eta estilo desberdinak.

Oso gomendagarria da liburua. Niri gehien gustatu zaidan narrazioa, “Liburu ibiltariak” Felipe Juaristirena. Eta zuri zein?

22

Eka / 2012

San Telmo Museoko liburutegia

Autorea:

 

 

 

 

 

 

 

Oskar Morenoren argazkia

Joan den maiatzaren 23an San Telmo Museoan egon nintzen,  aurtengo Literaktum Jaialdia zela eta, Ramón Saizarbitoria, bere azkenengo eleberriaz,“ Martutene“ hitz egiten entzuteko aukera aparta izan baikenuen.

Ezaguna izango duzue, ez duela gustuko bere lanaz solastea, baina oraingo honetan, salbuespena egin du eta guk gustora egon ginen.

Edonora joaten naizelarik, liburutegiek erakartzen dute nire arreta. San Telmokoa polita eta atsegina iruditzen zait. Donostiar askok ez dute oraindik museoa ikusi, beraz, joaterakoan, zoazte ere bertako liburutegira.

Zenbait jakingarri

Gure liburutegi sarean zorionekoak gara, liburutegi espezializatuak ditugu eta. Horrela fondo anitzak izan ditzakegu. Horietako bat San Telmokoa da.  2011ko martxoaren 28an zabaldu zuten, museoarekin batera.

2011 urtean 3.000 erabiltzaile bertaratu dira: fondo historikoa edota berria kontsultatzera, mailegu zerbitzua erabiltzera, edo informazio bila.

Instalazioak
Liburutegia eraikin berriko lehen solairuan dago, eta 232 metro karratu ditu. Sarrera nagusitik sar daiteke museoko sarrera ordaindu gabe.

11.500 ale ditu. Ordenagailua entxufatzeko aukera duten hamabi  ikasketa leku, baina Wi-fi konexiorik ez dago. OPAC , hau da, fondoa kontsultatzeko ordenagailu bat ere badago; internet sarrera ere baduena.
Hemerotekak museologia, artea eta etnografiari buruzko 55 aldizkari ditu..
Haurrentzako eremu txikia ere badago.

Erabiltzaileak

Edozein erabiltzaileentzat irekia badago ere, fondo espezializatua izateak giza zientzietako Ikasle eta ikertzaileak erakartzen ditu bereziki. Museologian, artean eta ondarearen mantentze eta berriztapenean espezializatua izan nahi du, ikuspegi zabaletik: etnografikoa, soziala, ekonomikoa, artistikoa eta historikoa.

Ordutegiari dagokionez : 
Astearteetan: 10:00-14:00 eta 16:00-20:00.
Asteazkenetik larunbatera: 10:00-14.00.
Igande, astelehen eta jai egunetan itxita egongo da.
Hitzordua eskatzeko aukera dago.

Dinamizazioa eta digitalizazioa: etorkizunerako lan ildoak.

Liburutegiak museoak buruturiko ekintza guztietan parte hartzen du. Baina, gainera, haur eta helduentzako ipuin kontaketa, liburuen aurkezpenak, erakusketatxoak eta irakurketa gidak antolatzen ditu. Fondoetan espezializatua izan arren, hiritar guztiengandik hurbil egon nahi du.
Beste helburua dokumentuen digitalizazioa da. Museoaren web-ean, liburutegia ikerkuntza eremuan aurki dezakegu. Artxibategi digital arloan museoaren akta liburu guztiak digitalizatuak aurki ditzakegu.

Datozen urtetan,  XVI.mendeko San Telmo Konbetuko historiari buruzko dokumentuak, digitalizatu nahi dira.
Izaskun Aranburu, liburuzainak,  lan handia egin du lehenengo urte honetan, eta etorkizunerako proiektu ugari ditu.

Museoetako liburutegiek baliabide urriak izaten dituzte. Baina, Gasteizko Artium Liburutegiak lortu duen bezala, gurea ere ezaguna egingo delakoan gaude.

06

Eka / 2012

Muskizeko liburutegiaren urteurrena

Autorea:

Ana Ruiz, Haur liburutegi Nagusiko liburuzainak idatzitako bidalketa.

Joan den maiatzaren 23an jardunaldi interesgarri batez gozatzeko aukera izan genuen, Muskizeko Liburutegiaren 25. urteurrena zela eta. Duela 23 urte bertako liburuzain
den Fernando Juarezek oso ekitaldi polita eta atsegina antolatu zuen.

Liburutegien munduan ezagunak diren zenbait aditu entzuteko aukera aparta izan genuen; Juárez bera, Jordi Serrano, eta José Antonio Merlo Vega, besteak beste.

Berez, ekitaldi egituratua zen, baina lagun arteko bilera bihurtu genuen. Kafea eta pasten artean, liburutegien egoera eta etorkizunari buruz hausnartu genuen: edukiak sortzeko beharraz, informazioa partekatzeaz, agerikoagoak agertzeaz, eta jarduerak antolatzeaz aritu ginen.

Ondorioz, uneren batean egoera ekomonikoa dela eta ezkortasuna azaleratu bazen ere, orokorrean pozik azaldu ginen, uste baitugu liburutegiek garrantzia handia dutela gaur egungo gizartean. Krisialdia eta murrizketak pairatzen ditugun arren, liburutegiek bitartekari lana egin behar dugu, eta erabiltzailearengana hurbildu, gizartean
hain egungoak diren baliabide digitalak eskuratuz.
Guztiok oso garbi genuen norantz abiatzen ginen. Baina, ea gai garen gure gogoa eta grina gizarteari transmititzeko.

ZorionaK Muskiz!

 Nire blogean parte hartzera konbidatu nuen nere lankidea Ana Ruiz bera Muskizen egon baitzen. Elena Oregirekin, Haur Liburutegi Nagusiko arduradunarekin.Jardunaldi horretako oihartzuna nire blogean zabaltzea, interesgarria iruditzen zait.

Bukatzeko  gomendiotxo bat irakurri ezazue Fernado Fuárezen txostena, ” Sare sozialen eboluzioa 2010ean” Anuario ThinkEPI, v. 5, or. 146-154