28

Uzt / 2015

Kontuz kolono digitalekin

Autorea: Liburu dantza

Elogio del papelRoberto Casatik “ Goratzarrea paperari izenburua, eta ” Kolonialismo digitalaren
kontra” azpititulua duen liburua idatzi du.

Roberto Casati filosofo eta pentsalaria da eta Pariseko CNRSaren zuzendaria da ( Centre National de la Recherche Scientifique). Bere currículuma ezagututa, entzun eta kontuan hartzeko iritziak ematen dituela esango nuke, nahiz eta kolono digitalek, betiko moduan, zaharkituriko eta jaitotzez analogiko den pertsona baten iritziak direla sinerarazi nahi.

Casatik, liburuan, gizarte digitalean sortzen diren arazo asko aztertzen ditu; eta guztiak garrantzitsuak dira.

Liburuaren sarreran, Casatik zenbait auzi azaleratzen ditu. Horietako lehenengoa da: irakurketa paperean ala pantailan?. Hitzez hitz berak dioena idatziko dut: “ Banaketa kate erraldoiek ( Apple, Amazon, Google…) hiperadimentsuak eta nekaezinak diren robot hordak dituzte. Haiek guk eta beste guztiek irakurtzen duguna irakurtzen dute eta zer irakurri aholkatzen digute; gure etxe eta eskolatan sartzen dira, dena kolonializatuz; ohiko ditugun ordenagailuen itxura dute, baina bene-benetan, zer dira? Bada, megastoreen erakuslehio erraldoiak erosle konpultsiboen bila.

Aurkezten digun bigarren auzia da kolonialismo digitalari buruzkoa. Liburutegien munduan dagoeneko ohikoa da “jaiotzez digitala” términoa erabiltzea.  Marc Prenskyk sortutako kontzeptua da.

Baina, nik neuk behintzat, ez nuen orain arte aurkitu kolononialismo digitalari buruz hain argi aritzen zen libururik. Ezagutzen nuen, bai, baita irakurri ere, Jaron Lainerren ” Artalde digitala”, eta erosi berri dut bere azken liburua “ Norenpean dago munduaren kontrola? Baina, Lainer Silicon Valey-ko ernegaritzat dute gehienek.
 Zein dira kolono digitalak?

Kolonialismo digitala printzipio xume batean oinarritzen den ideologia da: Egiterik baduzu, egin behar duzu”. Hau da, edozein jarduerak eremu digitalera migratzerik badu, migratu behar du. Kolono digitalek eskura dituzten baliabide guztiak erabiliko dituzte gure bizitzako arlo guztiak digitalizatzeko: aisia, irakurketa, hezkuntza, aholkularitza, planifikazioa, komunikazioa, eraikuntza, medikuntza… Guztiak digitala izan behar du haientzat.

Eta, haiei aurre egiten dieten guztiak,” ludista”  kategorian sailkatzen dituzte. Makinen suntsitzailetzat hartzen dituzte; dagokien garaian bizitzen ez dakitela diote. Kolono digitalek ez dute eztabaida edo debatea ere onartzen.

Casatik mundu digitalera migratzea derrigorrezkoa ez dela baieztatzeari egiten dio. Ez da nahikoa, adibidez, liburu digitalek funtzionatzen dutela frogatzeak, eremu guztietan
eta euskarri unibertsal bezala, irakurketarako eta eskolarako liburu elektronikoa inposatzea. Kolono digital ez izateak ez du ekartzen digitalizazioaren kontra  egotea. Ez horixe, erabat absurdoa litzateke; elektrizitatearen aurka egotea bezalaxe. Autoreak oso argi adierazten du hori: ez dio alergiarik digitalizazioari. Berak, hain zuzen, teknologia berriak erabiliz ibilbide akademikoak diseinatzen ditu. Baina, uste du kasuan kasuko aztertu behar dela migrazioa egiteko ala ez egiteko.

Adibidez, argazkigintza liberatu da eta ikus-oharrak hartzeko baliabide bat bihurtu da. Baina, bozka elektronikoak, aldiz, giza kontrol arriskua dakar; ondorioz, debekatu beharko litzateke?

Beste adibide batzuk ere ematen ditu. Geolokalizazioak aukera handiak ematen ditu, baina, era berean, arriskuak dakartza norbanakoaren ziurtasunerako. Izan al daiteke agresio politiko edo komertziala ere?

Tekonologia berriak onuragarriak direla hezkuntzan ez dago frogatua. Ikerketa sakonak  egingabe daude. Eskolan erresistentzia pixka bat egitea komeni dela dio Roberto Casatik.
2015eko maiatzaren 31ko Semanalean aurkitu nuen bitxikeria bat: ” Algoritmoaren tirania” . Artikulu horretan hiru pertsonaia ospetsuk mundu digitala kritikatzen dute. Lehenago aipatu dudan Jaron Lainer da horietako bat, eta besteak dira: europar politikaria den Margrethe Vestager, eta David Eggers idazlea. Vestager Googlen kontra aritzen da, eta Eggers-ek pribatutasuna galtzeko arriskua gogorarazten digu. bere nobelan.

Liburuzainek ezagutarazi behar ditugu gizarte digitalaren ahots kritikoak.  Interneteko handiek (Google, Amazon, Silicon Valley…) agindu ziguten Arkadia zoriontsua izango zela  gizarte digitala. Errealitatean horren ordez kontrola, desberdintasuna eta langabezia ekartzen ari baita, maiz, mundu digital horrek. Horri aurre egiteko, eusteko, irakurtzea beharrezkoa da, asko irakurtzea ; baita entzutea ere.

One thought