Abe / 2016

Minotauroren labirintoa edo Liburu digitalen mundua

Une honetan esku artean ditudan azterlanetako bat da Trea argitaletxeak 2016. urte honetan argitaratu duen “Leyendo entre pantallas” liburua. Patxadaz irakurri beharreko liburua, mamitsua, ezinbestekoa liburu digitalen mundua ulertu edo hobeto ezagutu ahal izateko.

Ondokoak dira egileak: Raquel Gómez Díaz, Araceli García Rodríguez, José Antonio Cordón García eta Julio Alonso Arévalo.

Raquel Gómez Díaz irakasle titularra da Salamancako Unibertsitatean eta taldeko beste kideekin batera egindako lanen artean, ondokoa azpimarratuko nuke: “Social reading Plattforms, applications, clouds and tags (Chandos, 2013)

Araceli García Rodríguez Salamancako Unibertsitateko irakasle titularra da ere. 2015. urtean, “Las demasiadas aplicaciones: parámetros e indicadores para seleccionar las TopAPP de lectura para niños” lana argitaratu zuen “Anales de Documentación” aldizkarian.

Jose Antonio Cordón García bibliografian katedradun da Salamancako Unibertsitatean. Liburu digitalean aditua ere. “E-book publishing in Spain” (2014) bere azken lanetako bat da.

Julio Alonso Arévalo, azkenik, liburuzain nagusia da aipatu unibertsitateko (Salamancakoa) Itzulpengintza eta Dokumentazio Fakultatean. 2015. urtean “E-book en bibliotecas: gestión, tratamiento y aplicaciones” liburua argitaratu zuen Alfagrama argitaletxean.

Irakurketa digitalean eta eduki digitalen argitalpenean adituak diren egile horiek, kapitulutan egituratu dute beren liburua. Bibliografia luzea ageri da ere, nola ez, 231. eta 236. orrialdeen artean, bai eta oso interesgarriak diren eranskinak ere.

Lehen eranskinak” Aplicaciones de lectura” izenburua darama. Egungo irakurketa gailu eta sistemak zerrendatzeaz gain, horien sailkapena egiten du bilaturiko xedearen arabera: olgetarako irakurketa, artikuluen irakurketa, komikien eta eleberri grafikoen irakurketa, etab.

Liburutegi publikoentzat eta haurrentzako liburuzaintzat oso interesgarria den bigarren eranskinak “Aplicaciones infantiles y libros APP” du izenburua. Hirugarren eranskinak, azkenik, irakurketa aplikazioak ebaluatzeko txantiloi bat darama.

¿Zeintzuk dira zazpi kapitulu horietan jorratzen diren gaiak?

Lehen kapituluak liburu elektronikoaren argitalpena eta irakurketa jorratzen ditu. Egileek hiru hitz nabarmentzen dituzte egungo unea definitzeko: mugikortasuna, berehalakotasuna eta konektibitatea. Mugikortasuna irakurketa-modu berrien ezaugarri nagusia da. Gailu eta ingurune fisiko ugaritan irakur dezakegu baina, erne, telefono adimentsuen eta tableten erabilerari buruz egin diren ikerketan arabera, “irakurketa” aukera ez da lehenen artean ageri.

Informazio guztia berehala nahi dugu eta ia uneoro gaude konektatuta, mugikorrari esker.
Egileek irakurketa digitalaren eta paperezko irakurketaren arteko ezberdintasunak aztertzen dituzte. Arinkeria lehenari lotzen bazaio ere, bigarrena gogoetatsua da. Lorenzo Soccavo bezalako egileak ziberirakurle kontzeptua erabiltzen hasi dira, homo sapiensetik irakurle areagoturaino eman den jauzia agerian uzteko.

Liburu oro beste bati lotzen zaio, beste batetik elikatzen da. Kapitulu honetan, Peter Mendelsunden “Qué vemos, cuando leemos” liburua aztertzen da. Lan horretan, irakurtzeko egintzaren atzean dauden osagaiak azaltzen ditu egileak.

Kritika guztiek lana goraipatzen dute, bai eta egilearen ikuspegia berritzailea dela aitortu ere. Hona hemen 52. orrialdeak dioenaren itzulpena:
“Gure irakurketaren Historia oroitzapen baten historia da. Irakurtzen dugun bitartean murgilduta gaude eta zenbat eta murgilduago, are eta gaitasun txikiagoa daukagu -une horretan- gure adimena bizitzen ari garen esperientzia hori aztertzen jartzeko. Ondorioz, irakurketa-sentsazioa aipatzen dugunean, irakurri izanaren oroitzapenaz ari gara, zinez.
Eta irakurketa horren oroitzapena oroitzapen faltsua da.”

“La Cuarta Pantalla” da bigarren kapituluaren izenburua.

“Pantailak hedatuz joan dira eta, ondorioz, gure bizitza pantaila artean gauzatzen da”. Irakurtzeko erabiltzen diren gailuak aztertu dituzte soilik egileek. Dagoeneko ohikoa den sailkapena: e-reader edo irakurketaren esperientzia kontinuista bermatzen duten gailuak, paperezko liburuekin antza handiagoa dutenak eta, beste aldetik, telefono adimentsuak eta tabletak. Gailu horietan irakurtzeak ez du zerikusirik paperean irakurtzearekin. Joera berritzaileagoa da.

Kapituluak ordenagailu bidezko irakurketa jorratzen du ere eta, batez ere, liburuzainentzat oso interesgarria den gai bat lantzen du: haurrak eta pantailak, gurasoek egin behar duten kontrola gailu ezberdinetan egindako irakurketen eduki, denbora eta iraupenari dagokienean, bai eta haurrek erabil ditzaketen programak ere.

Hirugarren kapitulua “los nuevos libros” delakoa dugu.

Liburu digitalaren kontzeptua zabalduz joan da, sailkatzeko zailak diren produktu eta garapen berriak barne hartuz. Egun, labirinto digital honetan, aplikazioarengandik independenteak diren edukiak aurki ditzakegu, Kobo, Aldiko, Bluefire eta antzeko gailuak, esaterako. Gailu bakarrean, aplikazio baten mende dauden edukiak daude ere (haurrentzako liburu gehienen kasua). Eta aplikazio-liburuak daude halaber: adibidez, 2012ko liburu digital saria den “El hombre volcán” edo “In my dream”, Bolognako liburu azokaren Saria 2013. urtean, edo “Love the App”, Bolognako Liburu azokaren saria 2014. urtean…

Kapituluak biblioaniztasun teknologikoa, aberastutako liburuak, audioliburuak, bideoliburuak, transmedia eta crossmedia kontzeptuak aztertzen ditu, sailkapen ezberdinak proposatuz. Eta, nola ez, areagotutako errealitateko liburuak aztertzen ditu ere (ez nahastu errealitate areagotuarekin). Hona hemen definizio apropos bat: “mundu errealean kokaturiko osagaien gainean birtualki sorturiko irudiak, markatzaileak edo informazioa denbora errealean jartzea ahalbidetzen duen teknologia-multzoa”. (Johnson, Adams eta Cummins, 2012)

Liburuen munduaren etorkizunari begira, sentsazio berriak edo objektuarekin harreman emozionala izatea ahalbidetzen dituzten teknologiak aztertu edo aplikatzen dira. Neil Stephensonen “The diamond age” (diamantearen aroa), adibidez.

Laugarren kapituluan liburu elektronikoak bilatzen eta erosten ikasiko dugu. Boskarrenak, irakurketa aplikazioen unibertsoa azaltzen digu; aipatuak izugarrizko gorakada bizi izan du 2010. urtetik aurrera. Aplikazio horiek sorkuntza- eta heziketa-aukera ezberdinak eskaintzen dituzte, istorioak pertsonalizatzea ahalbidetzen dute, entzutezko arreta sustatzen dute (audioliburuak) eta, nabaria denez, ez dute inolako zerikusirik paperezko argitalpenekin. Arloa aldeko aro batean murgilduta dago egun.

Seigarren kapituluak, azkenik, irakurketa aplikazioak ebaluatzeko parametroak eskaintzen dizkigu, Codinaren metodologia aplikatuz. Forma dimentsioa edukia dimentsiotik bereiztuz egiten da balorazioa. Forma dimentsioaren barruan, ondoko osagaiak: sistema eragile eta webgune ezberdinetan aplikazioak duen eskuragarritasuna, jabetzea eta bere modalitate ezberdinak, segurtasuna, konfidentzialtasuna eta pribatutasuna, entzutea, onarpena, erabilgarritasuna, abiadura, ergonomia, etab. Eta edukia dimentsioan, berriz, egiletasuna, editorea edo Internet konexiorik gabeko irakurketa, besteak beste. Egileek, bi dimentsioak -forma eta edukia- baloratzeko beharrezkoak diren elementu guztiak daramatzan txantiloi bat proposatzen digute, halaber.

Zazpigarren eta azken kapituluak autoargitalpenaren gaia jorratzen du.

Arestian esan bezala, liburu bikaina da, beharrezkoa eta, gainera, lehen kapituluaren aurretik doan parafrasia funtsezkoa izan zait izenburu erakargarri hau lortu ahal izateko. Honela dio bere itzulpenak:

“Minotauroren labirintoaren antzera, liburu digitalen mundua korridore pila dituen egitura bat da. Aipatuek, noranzko guztietarantz badoaz ere, helmuga berbera dute: IRAKURKETA.
Ariadnak egin bezala, harila desbiribilkatu beharko dugu pantailen artean mugitu, aniztasun teknologikoa ulertu, eduki onenak aurkitzea ahalbidetzen duten bideak aurkitu eta, baita ere, gure sorkuntzak hirugarrenen eskura utzi ahal izateko”.

Aza / 2016

OBA – Amsterdamgo Liburutegi publiko Nagusia

Autorea: Liburu dantza

Amsterdam oso hiri turistikoa da. Bere ubide, museo eta kafeak 810.000 biztanle dituen (aldiriak aintzat hartu gabe) hiri honen espirituaren isla dira.
2007. urtetik aurrera, Europako liburutegi handienetako bat du ere. Nik aurten ezagutu dut eta ondo zahartzen ari dela esan dezaket. 10 urte baditu ere, oso ondo kontserbatua dago eta halabeharrezko bisitaldia izan beharko litzateke liburuzale eta arkitekto guztientzat.
Diseinu modernoa, funtzionaltasuna eta argia dira bere ezaugarririk nagusienak.

Liburutegia Openbare Bibliotheek OBA siglaz ezaguna da eta azken urteotan berrituriko Oosterdokseiland barrutian dago, Itsas Museotik eta NEMO haurrentzako teknologia museotik oso gertu. Trenbide Geltoki Nagusitik oso gertu dago ere.

OBA Amsterdamgo (Herbehereak) liburutegi publiko guztientzako talde-izena da. Hiriko lehen liburutegiak 1919n ireki zituen bere ateak, Keizersgracht kalean. Egun, hiriak 28 liburutegi publiko ditu; eta 43 mailegu-gune.

Liburutegi Nagusiaren eraikina zoragarria da. Jo Coenen arkitektoak diseinatu zuen eta 10 solairutan banaturiko 28.500 metro karratuko azalera dauka. Kafetegia zazpigarren solairuan dago eta Amsterdam zaharreko ikuspegi ederra eskaintzen du. Sarrera-solairuan kafe txiki bat dago ere.

Zifrei dagokienean, ondokoak dira aipagarrienak: 1.200 eserleku, 600 ordenadore Internetera konektatzeko eta 200 langile. 1,7 milioi liburu ditu, bere 165.000 bazkideen eskura.

Entzunaretoa, erakusketa-aretoa, liburutegiko museoa, Gerard Reve museoa eta 2000 bizikletarentzako aparkalekua hartzen ditu barruan.

Gerard Reve gerra osteko idazle herbeheretar bat da. Gaztelerara itzulitako bere lan guztien artean, Acantiladok 2011n argitaratu zuen “Las noches: un relato de invierno” liburua daukagu gure liburutegi sarean.

OBA egunero dago irekia, 10:00etatik 22:00etara. Eraikineko sarrera bera hunkigarria da, arte modernoko museo bat dirudi. Eskailera automatikoak argiztatzen dituzten argi eta panel zuriek solairu bakoitzean aurkituko duguna adierazten dute, hizki beltzez. Sarrera-solairuan, piano batek ongietorria ematen digu. Igogailuak daude ere.

Minus bat solairuak haurrentzako atala hartzen du. 0-12 urte bitartekoentzat. Apalategi zuriez gain, hartz zuri batek, haurrentzako irakurgela den sioux indiarron kanpadenda batek, dorre-egitura txikiek eta besaulki gorriek nire arreta erakarri zuten. Haurrentzako atala ederra da, oso ondo pentsatua dago. Argazki ezberdinak ikus daitezke postean.

Behe-solairuan edo sarrera-solairuan atondoa, aldizkari eta egunkarien atala eta informazio-zerbitzua daude. Lehen solairuak multimedia, CD/DVD atala hartzen du. Bigarrenak, literatura eta Gerard Reve museoa. Hirugarrenean, bidaia eta historia liburuak daude. Laugarrenean, artea eta musika. Boskarren solairuak ikasteko mahaiak eta medikuntzako atala hartzen ditu eta seigarrenak, azkenik, filosofia eta soziologia atalak eta hitzaldi aretoa hartzen ditu. Solairu guztietan, argirantz orientatutako besaulkiak daude, liburu eta dokumentuen artean sakabanatuta.

Egotera gonbidatzen zaituen liburutegia da OBA. Irakurri ahal izan dudanez, liburutegi hau eraiki aurretik pertsona batek liburutegian pasatzen zuen denbora hogei eta hogeita hamar minutu bitartekoa zen. Hau da, liburua hartu eta alde egiteko adinakoa.

Jo Coenenek agintarien erronka onartu zuen, hau da, erabiltzaileek denbora luzeagoa pasa zezatela liburutegian. Bere dokumentu-bilduma oso aberatsa eta ohiko zerbitzuak barne hartzeko xedeez aparte, liburutegia ikaskuntza-gune, informazio-iturri, adierazpen- eta aisialdi-espazio gisa diseinatua izan zen ere. Ondorioz, irakurtzeko guneez gain, jarduerak gauzatzeko beste espazio batzuk eskaintzen ditu ere liburutegiak.

Arestian aipatu dut argia bere ezaugarri nagusienetako bat dela; argi naturala zein artifiziala. Leihate handiren bidez, argia ezin hobeki aprobetxatu eta hiriko ikuspegi ikusgarriak eskaintzen dira, garaieran egonez gero.

Aurrealdean, egurrezko bilbe bat erabili zen. Barrutik ibiltzerakoan bere esanahi ikonografikoaz jabetuko gara, liburuentzako apalak irudikatzen baititu.

Arquitectura Viva” aldizkarian erainikari buruz honela diote “Eraikin osoa tribuna, eskailera, tarte eta atrio ugariren collagea da. Bertikalean, eraikina solairu guztiak konektatzen dituzten eta eraikinaren bolumen osoaren ikuspegi bakarra izatea ahalbidetzen duten bi hutsune handiren bidez lotuta dago. Aipatu hutsunek, halaber, osagai berezi bat uzten dute agerian: eskailera mekanikoak, argi artifizialeko iturri nagusia direnak. “

Nire posteko argazkiek ez diote zor zaiona ematen eraikinaren edertasunari baina gure liburutegi txikiak besterik ezagutzen ez dutenen jakinmina piz dezakete, apika. Honela bakarrik has daitezke, agian, diru asko kostatzen badute ere biztanleriarentzat doakoak, memoria ere diren liburutegi-espazioak aldarrikatzen. OBAren balioa 80.000.000 €-koa izan zen.

IMG_3165

Urr / 2016

Eindhoven-go Liburutegia “Dama zuria”

Autorea: Liburu dantza

Bibliotekari guztiok, bidaiatzen dugunean, liburutegiak bisitatzeko ohitura dugu. Azken uda honetan Eindhovenen izan nintzen, eta, jakina, hirigunetik gertuen kokatutako liburutegia non zegoen galdetu nuen: Emmasingel 22 helbidean.

Herbehereetako hiri bat da Eindhoven, eta normalean ez zara bertara joango senide emigranterik izan ezean. Bigarren Mundu Gerran hiria suntsituta gelditu zen, eta, egun, hiri industriala da, ingeniari gazte eta Erasmus ikaslez betea. Ez dago zirkuitu turistikoen barnean.

Hala eta guztiz ere, Brabanten, eskualdean barrena bira bat egitera animatzen bazarete, Katedrala, Philips Museoa, PSV Eindhovengo futbol zelaia eta “The Van Abbemuseum” arte modernoaren Museoa bisitatzeaz gain, liburutegia ere bisita ezazue. Liburutegian beti ikasten da zerbait, izan ere, haren xehetasunetan islatzen baita zer gizarteri egiten dion zerbitzu. Liburutegiak asko esaten du hiriari eta bertako alkateei buruz.

Eindhovengo liburutegi nagusia “The Witte Dame” (Dama Zuria) izeneko eraikinean kokatuta dago, eta eraikin hori Philips fabrikarena izan zen. Eraikina industriala da; 1922an Dirk Roosenburg arkitektoak diseinatua. Konpainiak saldu egin zuen, eta diseinu eskola bat, liburutegi bat eta artistentzako zentro bat eskaintzen ditu gaur egun.

Eindhovenek garapenaren zati handi bat Phillipsi zor dio, egun, Phillipsen egoitza Eindhovenen ez dagoen arren, Amsterdamen baizik.
Hiriak, gutxi gorabehera, 209.286 biztanle ditu. Amsterdametik, trenez, ordubete eta hogeita hamar minututan iristen zara. Trenek ezin hobeto funtzionatzen dute.
Nire egonaldia laburra izanagatik, ez dizuet liburutegiko bildumaren liburuki kopuruaz hitz egingo, ez eta eskaintzen dituzten zerbitzu guztiak xehetasun osoz azalduko ere; eta ez zaituztet ñabardura profesionalekin aspertuko. Argazkiak erakusteaz gainera, hainbat pintzelkada azpimarratu nahi nituzke. Nire aburuak.

Hauek egin zitzaizkidan deigarri: eraikinaren kokapena, hirigunetik hain gertu egotea, alegia; Espazioa elkartzeko, lan egiteko eta erlaxatzeko gune izatea, eta oso eskandinaviarra altzairuei zegokienez; bildumaren, nobelen eta haurrentzako liburuen garrantzia, guztia oso zaindua; nederlandera ikasteko aukera; nazioarteko egunkari sorta eta datu baseetan egin zitekeen kontsulta; boluntario ugari izatea, eta noski, hainbat zerbitzu ordaindu behar izatea, esaterako, bazkide izateagatik.

ERAIKINA ETA ORDUTEGI ZABALA

Orain ehun urte fundatu zen.
Liburutegiak garrantzi itzela du gizartean, eta, bereziki, gaur egun. Hirigunean bertan dago, Dama Zuria izenez ezagutzen den eraikinean, 2. solairuan. Astelehenetik igandera, egunero dago irekita. Hiri honetan dendak arratsaldeko seietan ixten dituzte, ostiraletan izan ezik. Beraz, liburutegia 18:30etan itxita izango da, eta ostiraletan, berriz, 21:00etan. Larunbat eta igandetan 17:00etan ixten da.

Goizetan, liburutegia 10:00etan irekitzen da, igandetan izan ezik 13:00etan irekiko baita, eta astelehenetan, 12:00tan. Begi-bistakoa da ordutegi zabala duela, eta hiriko bizimoduari lotua.

LANGILEAK

Liburutegian 55 liburuzain eta 150 boluntario aritzen dira. Ekintzak eta mahai-inguruak antolatzen dira, eta hiritarren parte-hartzea sustatzen da. Guztiek ekar dezakete beren ezagutza, eta, horregatik, ehun urte bete dituenean, eslogan hau topatzen dugu liburutegian: “Eindhoven library: the entire city benefits“, alegia “Eindhovengo Liburutegia: hiritar guztientzat onuragarria”. Sarreran, alkatearen agurrak adierazten dit liburutegia garrantzizkoa dela hirian.

ESPAZIOA

Liburutegiak, bilduma ederrez gain, ikasteko eta lan egiteko gune atseginak eskaintzen ditu, giro lasaia nagusi delarik.
Horretaz gain, lagunekin zerbait hartzeko aukera duzu liburutegi barnean dagoen kafetegian. Liburuak eta janaria; elkartze paregabea. Jakina, badirudi inor ez dela kekzkatzen kafea liburu baten gainera erortzeko dagoen arriskuaz.

BILDUMAK

Bilduma fisikoak, hau da, paperezko liburuak, CDak eta DVDak garrantzitsuak dira. Liburuak oso zainduak daude. Baina, badago e-reader, edota tablet batean irakurtzeko aukera ere, noski. Nire arreta bereganatu zuten e-booken maileguari buruzko liburuxkek. Nederlanderaz daude, eta ezin ditut itzuli. Praktikoak dira, eta oso bisualak.
Euskadin erabaki genuen e-book plataformarako paperezko liburuxkarik ez egitea, informazioa Interneten baitago. Aurten, beharbada, zerbitzu honen hedapena hobetzeko zenbait ekintza birplanteatu behar genuke, eta horietako bat izan liteke dibulgazio liburuxkak egitea.

Eta Eindhovenera itzuliz, e-booken mailegu zerbitzua zabaltzeko bi liburuxka sortu dituzte; bata, e-readerentzako, eta, bestea, smartphonentzako eta tabletentzako. E-booken plataforma esteka honetan aurki dezakezu: https://www.bibliotheek.nl/e-books.html

NAZIOARTEKO PRENTSA ETA DATU BASEAK

Paperezko egunkari ugari daude beste hizkuntzatakoak, besteak beste, “El País, Le Monde, New York Times…”. Horretaz gain, harpidedun da ehun herrialdeko eta hirurogeita hamar hizkuntzako 4.000tik gora egunkari eta aldizkari biltzen dituen datu basean. Ordenagailuan kontsulta daiteke.
Beste motako datu-baseetako harpidetzen artean Grove Art online, Oxford-ekoa nabarmentzen da.

NEDERLANDERA IKASTEN

Nederlandar guztiek ingelesez hitz egiten dutela esan daiteke, baina, hala ere, estimatzen dizute haien hizkuntza ikasten baduzu. Liburutegiko webgunea nederlanderaz dago, eta informazioaren zati bat dago soilik ingelesera itzulita.
Liburutegia da, ziurrenik, hizkuntza ikasten hasteko lekurik aproposena. Nederlanderaz liburu bilduma bat dute, hizkuntza-maila ezberdinetan, eta Herbehereetako kulturaren gaineko liburu sail bat, oso interesgarria. Eindhovendik gertu,s-Hertogenbosch izeneko herria dugu. Bertan jaio zen “El Bosco“. Pintoreari buruzko erakusketa Madrilgoa bezain interesgarria da. Liburutegian, pintore horri buruzko hainbat liburu daude; esan genezake tokiko bilduma sorta ederra duela.

HAURREI LIBURUAK IRAKURTZEN DIZKIETEN BOLUNTARIOAK. “Voorlees EXPRESS” ZERBITZUA

Deigarria egin zitzaidan boluntarioek eskaintzen duten zerbitzua: haurrei etxeetan liburuak irakurtzea, alegia. Zerbitzu hori 2-8 urte bitarteko haurrei zuzenduta dago. Familiak liburutegian izena ematen dute, eta boluntario bat haurraren etxera joango da ordubetez liburuak irakurtzera; eta halaxe egingo du, astean behin, hogei astetan zehar. Boluntarioak haurra estimulatzen du, hiztegia irakasten dio eta, gainera, irakurketa proposamen berriak egiten dizkie gurasoei.

TXARTELAREN ORDAINKETA LIBURUEN MAILEGURAKO

Badakit liburuzain euskaldun eta espainolentzat liburutegiko zerbitzuak doako izatea zalantzan jartzen ez dugun zerbait dela. Eta esango nuke doakotasun hori defendatzen dugula, edozer gauzaren gainetik.
Aitzitik, Europako hainbat herrialdetan urteko kuota bat kobratzen da maileguen zerbitzuagatik. Eindhovengo liburutegian, noski, ordaindu egin behar da dokumentuak mailegatu ahal izateko. Hori bai, tarifa ezberdin ugari daude. Urteko kuotaren zenbatekoa aldatu egin daiteke urtetik urtera, gure hirian zaborraren tasak aldatzen diren bezala.

18 urtetik gorakoak hainbat kategoriatan banatzen dira, eta kategoriaren eta mailegatutako liburu kopuruaren arabera ordaintzen dute. S-Member-ek euro 1 ordainduko dute hilabetean maileguagatik. Urtean 12 euro lirateke. Gehienez, 10 liburu eraman ditzakete.

M-Member-ek 2,70 euro ordainduko dituzte hilabetean. Urtean 35,65 euro, eta 40 liburu mailega ditzakete gehienez. Eta DVD kopuru mugagabea.

L-Member-ek 3,20 euro ordainduko dituzte hilabetean. Urtean 42,25 euro lirateke. Liburu eta DVD kopuru mugagabea mailega ditzakete.

XL-Member-ek 4,05 euro ordainduko dituzte hilabetean. Urtean 53,45 euro lirateke. Liburu eta DVD kopuru mugagabea mailega dezakete. Aldi berean hogeita hamarna dokumentu eraman ditzakete. Ez dute erreserbatzeko ordaindu beharrik.

Ikasleek 1,35 euro ordainduko dituzte hilabetean. Urtean 18 euro lirateke. Dokumentu kopuru mugagabea mailega dezakete. Eta, adi! Ikaslea izan zaitezke hogeita hamar urte bete arte.

65 urtetik gorakoak ere hiru kategoriatan bereizten dira: M-Member, L-Member eta XL Member-ak. Haurrentzako beste tarifa bat dago. Ez zaituztet xehetasunekin aspertu nahi, baina esan behar dut liburuak erreserbatzeagatik ordaindu egin behar dela, txartela galduz gero 3 euro ordaindu beharko direla eta fotokopiak ere ordaindu egin behar direla. Hori bai, WIFIa doakoa da.

Herbehereetan ia guztiagatik ordaindu behar da. Onuragarriagoa al da gure erabateko doakotasuna?

Liburutegian izandako gogoeta hauek azkar eta korrika ateratako hainbat argazkirekin apaindu ditut. Bisita xehe-xehe batek ordu eta erdi iraungo luke. Nik ordu erdi besterik ez nuen izan, nirekin etortzen direnek sarri esaten baitidate badutela nahikoa liburutegi ikusita.

Amsterdameko OBA, OPENBAre Bibliotheek-era egindako bisitaz arituko naiz nire hurrengo postean. Nire blogari kasu gehiago egiteko gogotsu hasi dut ikasturtea. Eta, orain, betiko legez, zuen txanda da.

Eka / 2016

Liburutegi publikoa, etorkizuna datorren bitartean

Autorea: Liburu dantza

Liburutegiei buruzko blog honetan, ezin falta zen hemen iaz argitaratutako Fernando Juárez-Urquijoren liburua (2015). Egilea Muskiz-Bizkaiko liburuzain ezaguna da. Liburutegian programa informatikoak eta sare sozialak ezartzeko daukan jarrera berritzaileak liburuzain urduria bihurtu du eta haren iritzia, harekin bat etorri edo ez, kontuan hartzen da.

Berrikuntzarekin daukan konpromisoa dela eta, Fernando Juárez-Urquijo beharrezko pertsonaia da liburutegien arloan.

Fernando Juárezen liburuak izenburu hau du:” La biblioteca pública: mientras llega el futuro” eta, batez ere, gure arlora zuzentzen da. Izan ere, liburua gure arloari buruzkoa da.<Nosotros> deitutako atalak gogorarazten digu gure lanbidea egokitu egin behar dela bizi dugun informazio eta teknologia testuinguru berriaren beharrizanei aurre egiteko. Gomendatzen digu informazioaren inguruan plantak ez egiteko eta autokritikari heltzeko.

Geldirik geratzeko gure joerari kritika egin arren, egileak gure lanbidea zilegitzat dauka inondik ere, batez ere beste arlo batzuetan batzuek benetan beharrezkoa ote den justu zalantzan jarri dutenean. Egileak animatu egiten gaitu mehatxu teknologikoak aukeratzat hartzera, animatzen gaitu puntakoak ez izanagatik teknologiak ez alboratzera, utz dezagun “egoa” eta aitor dezagun arlo batzuetan beste batzuek gehiago dakitela.

Liburu hau ez da bibliotekonomiari buruzko tratatu bat, ez ditu eredu zehatz batzuk ematen, ez zaigu esaten etorkizuna etorri bitartean zer egin, etorkizuna ere hemen da eta.

Liburuzainak aldaketaren alde akuilatzeko liburua da.

Egileak gogorarazten digu “gaitasun digital berriak eskuratu behar ditugu[la]; imajinatzen duzu komunikazio digitala, lidergo partekatua, sareen eta komunitateen kudeaketa, lankidetza-gaitasunak eta etengabeko ikasketa”.“Ezagutza tradizionalak beharrezkoak dira, baina ez nahikoak, eta esperientzien transmisio-katean zailduta egotea ez da dagoeneko aldekotasun bat”.

Azken puntu honekin ezin bat etorri, nire iritziz, zailduta egotea beti izango baita balio bat. Profil berriak osagarri izango zaizkigu, baina ez da nahikoa izango teknologoa izatea.Nire iritziz, zailduta egotea, esperientzia, umiltasuna, aldekotasun bat dira, betiko gainera. Ez nahastu, ordea, higiezina izatea eta zailduta egotea.

Liburuak eguneroko bidean une batez gelditzen laguntzen digu, eta Unibertsitatean ikasi genuena egiten jarraitu behar ote dugun galdetzen, ez ote diogun lanbide honi eta ematen diogun zerbitzuari itzuli bat eman behar.

Liburua irakurterraza da, titularrak balira bezala irakur daiteke, esango nuke ia hitz egin bezala idatzi duela. Beharrezko liburua da, zirikagarri zaigu batzuetan, baina batez ere liburuzain-lanbidean animatzeko eta aitortzeko liburua da.Fernado Juárezek herriaren liburuzaintzat dauka bere burua, eta giza faktorea aldarrikatzen du etorkizunean liburutegiak arrakasta izan dezan.

VI. Bibliotecas y municipio topaketa

Fernando Juárezen liburuaren edukiaz guztiz bestelakoak izan ziren iazko azaroan Madrilen egindako “VI. Bibliotecas y municipio topaketan” adierazi ziren gogoetak eta komunikazioak.Topaketaren goiburua, hauxe: Redefiniendo la biblioteca en la ciudad.

Hamar urte betetzen ziren topaketa hauek hasi zirenetik, eta Jordi Permanyer-i eskatu zitzaion sarrera bat egin zezala. Bere hitzaldiaren izenburua, berriz, Una ciudad, una biblioteca : el modelo de la biblioteca urbana en red. Hor nolabait esan zigun hamar urte honetan Espainian autonomia-erkidego guztietan liburutegiak eraiki diren arren, beharrezkoa dela artean ere sare-lana aldarrikatzea eta “sare” eta “liburutegi-sistema”ren arteko nahasmena saihestea.

Batez ere hiri barruko sareei erreparatzen dio. Dioenez, “liburutegi-sistema ugari diseinatu eta ezarri dira, baina liburutegi-sare gutxik lan egiten dute elkarrekin txirikordatuta, sarean”; “hiri barruko sareez hitz egin ahal izateko oinarrizko printzipioak dira ‘plangintza eta ekipamenduak’, ‘eredu bakarra eta partekatua’, estrategia bateratua, zerbitzu-eskaintzak, efizientzia ekonomikoa. Aitortzen dut inbidia sanoa izan diodala beti Bartzelonako liburutegi-zerbitzuen plangintzari.

Bi liburu hauek lagungarriak liburutegi publikoa hobeto ulertzeko

Api / 2016

Irakurketa kluba frantsesez : “Les préponderants” libururuarekin hitzordua apirilaren 12an

Autorea: Liburu dantza

Liburutegi askok atzerriko hizkuntzetako literatur solasaldiak antolatzen dituzte, beren erabiltzaile diren zein ez direnentzat. Nabarmentzekoak esaterako Bartzelonako liburutegiak, aleman, ingeles, frantses eta italierazko literatur solasaldiak eskaintzen baitituzte. Edo Cáceres, non ingeles, portuges, frantses eta italierazko literatur solasaldiak antolatzen diren. Andaluziako liburutegi-sareak, Gaztela-Mantxako liburutegiek eta abarrek atzerriko hizkuntzetako literatur solasaldiak eskaintzen dituzte ere.

Gure liburutegi sareak ingelesezko literatur solasaldiak eskaintzen ditu eta 2016 honetan, Europako Kultur Hiriburutzaren harira, frantsesezko literatur solasaldiak abiaraziko ditu.
Arrazoi asko daude liburutegiek hain propioa duten jarduera hau eskaintzeko: Irakurleen eta liburuen arteko gizarte-loturak sortzeko modurik hoberena da. Irakurleak solasaldian aritzearekiko sentikor bihurtzeko balio du. Literatur solasaldiek partaideen literatur prestakuntza areagotzen dute eta sozializazio-erreminta dira pertsona helduentzat.

Atzerriko hizkuntzetako solasaldietan aipatuetan dugun hizkuntza-gaitasuna hobe dezakegu, bai eta beste herrialde bateko literatura ezagutu ere. Xedea ez da akademiekin lehiatzea, betidanik liburutegiek heziketa-misioa izan badute ere. Irakaskuntza arautua ez gara, baina hezten laguntzen dugu. Hizkuntza eskolen eta akademien osagarri gara.

Azkenik, erdi-digital eta erdi-presentzial den egungo gizarte honetan literatura solasaldiak aitzakia baino ez dira, liburuzainentzat, liburutegiaren bloga, gizarte-sareak edo Wikipedia edukiez horni ditzagun.

Frantsesezko literatur solasaldietara bueltatuz, “Les préponderants” liburua aukeratu da apirilaren 12ko saiorako. Egilea Hédi Khadour da. Argitaletxea, Gallimard.

Nor da egilea?

Hédi Kaddour Tunisian sortu zen uztailaren 1ean. Nobelagile, olerkari, saiakeragile eta ingeles, aleman eta arabierazko itzultzaile da. Kazetari eta frantsesezko literaturako irakasle da ere. Frantsesezko literaturako irakasle izan zen Lyongo “L’Ecole Normale Superieure”eskolan, 1984 eta 2006 bitartean.

Idazteko bokazioa berandu sortu zitzaion, hirurogei urte zituela. “Waltenberg “lana 2005eko eleberri frantses onena izan zen “Lire” aldizkariarentzat. Lehen eleberri Goncourt saria jaso zuen ere. 2010ean “Savoir vivre” lana argitaratu zuen eta iaz, azkenik, “Les préponderants”.
Edhasa argitaletxeak Waltenberg gazteleraz argitaratu du.

Zeri buruzkoa da eleberria?

1922ko udaberrian Hollywoodeko estatubatuar talde bat Nahbès hirira iristen da, film bat filmatzera. Hirira dakarten modernotasunak kolonoen eta bertakoen harremanentzako ezarritako ordenarekin talka egiten du.

Neil Daintree errealizadoreak, Kathryn Bishop aktoresak eta Francis Cavarro aktore nagusiak ez dute zerikusirik izan nahi kolono frantziar boteretsuenez osatu “gailenen zirkuluarekin”.
Iritsi berriek arabiar, judutar eta italiarrez beteriko hotel zaharraren aretora joatea nahiago dute.

Ondokoak dira pertsonai nagusiak: Rania (emakume arabiarra, alarguna eta kultura handikoa), Raouf (gazte arabiarra, kultua eta Si Ahmed buruzagiaren semea), Kathryn (aktoresa), Ganthier (funtzionario frantziarra), Claude Marfaing, Pagnon doktoreak. Eleberri guztian zehar pertsonai tunisiarrak eta koloniaren independentziaren aldeko politika aipatzen dira ere. Eta ohiko maitasun istorioa aurkituko dugu ere.

“Bidai handia” izeneko bigarren zatian Raoufek eta Ganthierrek Paris eta Berlinera bidaiatzen dute. Raoufek bere heziketa politiko eta sentimentala osatzen du, Ganthierrekin batera. Amaierako hirugarren zatiak “Urtebete beranduago” du izenburua: Raouf Nahbèsera bueltatzen da, eta talde estatubatuarra ere, filma bukatu ahal izateko.

Bi hitzetan, 1920ko hamarkadako Magrebaren literatur fresko ederra eta beren bizitza eraiki edo, hobe esanda, beren bidea bilatu nahian dauden pertsonai bikainak.

Denetarik dago 466 orrialde hauetan. Abentura eleberria, erritmo oso azkarra; idazkera klasikoa eta ñabardurekiko grina ere. “Mundu-eleberria”, zenbaiten ustetan. Koloniaren munduari buruzko eleberri bikaina.

Oroimenean gordetzeko esaldia

24. orrialdean liburuaren izenburua argitzen da. Honela dio madame Dolyk: “Oso erraza da; gu indigena hauek baino askoz ere zibilizatuagoak gara, beraiek baino botere handiagoa daukagu eta beraien agintea urte luzez hartzeko ardura daukagu, motelak direlako. On egiteko xedearekin elkartzen gara. Gailenen elkartean elkartzen gara, herrialdean dagoen elkarterik boteretsuenean”.

Zeintzuk dira frantsesezko literatur solasaldientzat aukeratutako ondorengo liburuak?

Datorren maiatzaren 10erako, Irene Nemirovskyren “Suite Française”.
Datorren ekainaren 14rako, Amin Maaloufen “Les désorientés”.
Hitzordua udal liburutegi ohian da beti, ekitaldi aretoan. Sarrera San Jeronimo kaletik. Arratsaldeko 19H30tan

Miren Garmendia izango da solasaldien koordinatzailea. Halaber, frantsesezko literatura asko maite eta ezagutzen du.

Frantses hizkuntza eta literaturaren zale guztiok, ongi etorriak zarete. Ni han egongo naiz

ere, irakurle naizen heinean, ikasi eta gozatzeko prest.

Mar / 2016

2016 liburutegia

Autorea: Liburu dantza

Donostian Europako kultur hiriburuaren jardueren programazio zabalean kokatuta, ezin zen falta irakurketari lotutako proiektu bat.Proiektua “2016 Irakurketa” deitzen da, eta 2016. urterako liburu-aholkuak ekartzen ditu. Liburu-aukeraketa hiriburutzaren hamabost proiektutan oinarritzen da eta hautaketan liburu-saltzaile, liburuzain eta editoreek parte hartu dute. Liburuek liburutegi bat eratzen dutenez, nik “2016rako liburutegia” deitzen diot.

Proiektuak ondorengoak dira: Altzoko Haundia; Chejov versus Shakespeare; Rekording; Street tARTar; Entre Arenas; Baitara Baita; Gabon Txirrita; Festival Stop Gerra; Pasabide-zubiak; DSSirez; Hiri partekatua; Corners of Europe; Insert Change; Tosta CC; Bake Ituna. Webgunean, proiektu bakoitza zehazten da programa atalean.

Eleberriek, entseguek, komikiek, ipuinek eta poesiak liburutegi txiki bat eratzen dute eta, gainera, apalategia / erakusmahaia daukate. Arquimaña arkitekto-estudioak eta Yurritaren ebanisteriak (Errenterian) egindako apalategia. Erakusmahaia/apalategia hautatzeko lehiaketa publiko bat egin zen, eta Arquimaña enpresa izan zen irabazlea. Bi apalategi mota daude: bata, 90 liburu ingururentzako edukiera duena eta, bestea, 365 libururentzat. Apalategiak donostiako liburutegi eta liburudendetan daude.

Nola hautatu ditugu? Zein irizpide baliatu ditugu horren gauza zaila egiteko? Nortzuek egin dugu hautaketa?

Hiriburutzako proiektu bakoitzak azalpen labur bat dauka, baita laburbiltzeko gako-hitz batzuk ere. Gako-hitz horiek erabakigarriak izan dira hautaketan, baina beste irizpide batzuk ere bazeuden:

Herritar, ume eta heldu guztientzako liburuak.
Komunitateko bi hizkuntzetan, euskara eta gaztelania.
Liburu-dendetan salgai zeuden liburuak, liburu ez agortuak
Hogeita bost liburu proiektuko, gutxi gorabehera.
Batez ere literatura, entsegua, komikiak. Kritikaren bat jaso dugu hautaketan, Irakurketa erraza sailkatu daitekeen libururik gehitu ez dugulako. Lehenengo hautaketan baziren, baina batzordeak gainontzean, liburu-dendek, argitaletxeek eta beste liburutegi batzuek hautatutakoa gehitzean, baztertu egin ziren. Geure errua, esan behar dugu, bai.

Guztira, 365 liburuk osatzen dute 2016 Liburutegia, bat urteko egun bakoitzeko. DonostiaKulturako webgunean daukazue zerrenda osoa, liburutegien atalean.

Adibide bat jarriko dizuet. “Chejov versus Shakespeare” deitutako proiektua, Amos Oz-en idazlearen ideian oinarritzen da. Berak dioenez, Ekialde Hurbilekoa bezalako gatazketan, bi ikuspegi literario ezkontzen dira edo bat egiten dute : alde batetik Shakespearen justizia poetikoa, inork atzera egiten ez duenean eta printzipioak eta ohorea beste ideia guztien gainetik daudenean, bizitza barne, eta honen ondorioz odolez beterik eszenatokia geratuko da; eta bestetik, Chejoven lurreko justizia. Pertsonaiak arazoei buruz hitz egiten saiatuko dira eta gatazkak konpontzen saiatzen dira eta honen ondorioz, etxera bueltatuko dira, haserre, baina bizirik.

Proiektua laburbiltzeko gako-hitz hauek erabili ditugu:: gutun-generoa, metaliteratura, ipuinak eta idazleak zein gatazkak.

Zein 25 liburu aurkituko ditugu Chejov versus Shakespeare deitutako proiektuan?

Natalia Ginzburgek Anton Chejov-i buruzko biografia zoragarri bat egin zuen eta hori eskaintzen dizuegu; Anton Chejoven Ipuin osoak (1887-1893) errusiar egile handi hori hobeto ezagutzen laguntzen digute. Ez utzi e-liburutegian begiratzeari, egile horren Alba argitaletxeko hirurogei ipuin biltzen dira bertan.

Vicente Aleixandre-k Miguel Hernández-i eta Josefina Manresa-ri bidalitako gutun argitaragabeak De Nobel a Novel deitutako liburuan, edo Marguerite Yourcenar-en Hadrianoren oroitzapenak, bizitza osorako liburua, (gaztelaniaz ere badena); halaber, Katherine Kreusmann-en Paradero desconocido liburua dugu, nazismoaren kontra inoiz irakurri dudan aldarrikapen onena, eta 80 orrialdetan baino ez. Bi adiskideren arteko gutun-elkartrukea, bata, judua, Max Eisenstein deitutakoa eta, bestea, alemana, Martin Schulse, gogorra da, tristea eta, zoritxarrez, benetakoa. Ze gutxi irauten duen adiskidetasunak. Eleberria euskarara itzuli zuen Ramon Etxezarretak.

Aquí y ahora: cartas 2008-2011 Paul Auster eta J. M. Coetzee-ren arteko gutun-elkartrukea da; Cartas del verano de 1926, Marina Tsvetaeva, Boris Pasternak eta Rainer Maria Rilke arteko gutunak dira; Marcel Schowb-en Las cartas parisinas gaurkotasuna duten artikuluak dira, politikari, mediku, anarkista eta antzerkiko jendearen bizitzako orriak biltzen ditu eta, guztia ere, egilearen estilo ironiko eta zirikatzaileaz.

El piloto de Hiroshima, Claude Earley eta Gunter Anders-en arteko gutun-trukea da eta, Orwell en España, Homenaje a Cataluña, berriz, gerraren kontrako narrazio zoragarria da. Orwellek Espainiako gerra zibilari buruz idatzitako guztia biltzen duen liburua da, ezin bestekoa.
Guerra y emancipaciónek Abraham Lincoln eta Karl Marx-ek esklabotasunaren gaiari buruz elkarri bidalitako gutunak biltzen ditu. Gutun-elkartrukea Estatu Batuetako gerra zibilaren bukaeran kokatzen da; Ser amigo mío es funesto munduko literaturako bi handiren, Stefan Zweig eta Joseph Roth-en arteko gutun-elkartrukea da; haien gutunek bi egileen pribatutasuneko alderdiak erakusten dituzte, eta zintzotasunez beteta daude. Ezin besteko liburua da Europaren bilakaera ulertzeko; 84, Charing Cross Road eleberria. Zinemara eraman zuten liburu labur hau ezin bestekoa da liburu-dendetan disfrutatzen dugunontzat. New Yorken bizi den Helena Hanff idazlearen eta Frank Doel liburusaltzailaren arteko fikzio bat da.

Euskaraz baditugu ere Ramon Saizarbitoriaren Martutene, metaliteraturaren eredu; Ur Apalategiren Fikzioaren izterrak; Bernardo Atxagaren harribitxi literario hauxe, Bi letter jaso nituen oso denbora gutxian; Hitzezko txalupak Josu Martínez eta Alfonso Etxegarairen arteko gutun-elkartrukea da; Harkaitz Canoren Twist, berriz, euskaraz zein gaztelaniaz aurkituko duzu. Horiek guztiak e-liburutegiko e-books mailegu-plataforman aurkitu ahal izango dituzu.

Hautaketa hau ixteko, hona Mariama Bà-ren Hain gutun luzea, gaztelaniaz, frantsesez zein euskaraz; Las desventuras del joven Werther Goethek idatzia ; Vasili Grossman egile errusiar handiaren bi liburu dira era hautaketan Vida y destino eta Una vida entera; El síndrome de Chejov , Miguel Angek Muñozek idatzia; Querido Diego te abraza Quiela, Elena Poniatowskak idatzia eta askenik injustiziaren kontrako aldarria. J’accuse , Nik Salatzen dut liburuaz ari naiz: Emile Zola idazlearen liburuan, garai hartako Frantzian, Alfred Dreyfus kapitainaren kontrako antisemitismoa salatu zuen, froga faltsuek eramanda, Dreyfusek gerra-kontseilu bat jasan behar izan baitzuen, judua zela eta. Kazetariak, idazleak, pertsonak, oro har, behar ditugu, altxa daitezen eta, gezurraren aurrean, “jar dezagun egia martxan” esan dezaten. Dreyfus birgaitua izan zen.

Post honetan, Chejov versus Shakespeare proiektuaren ia liburu guztiak azaldu dizkizuet, baina 2016an aurrerago, gainontzeko proiektuetako liburuez hitz egingo dizuet.

Gure hiriburutzari egin zaion kritika bat hiriburu kontzeptuala izatea da eta, ia ezinezko dirudiela atzeman ezin diren gai eta kontzeptu zabalak murriztea, adibidez, bakea, gerra, bizikidetza, besteen errespetua, desberdinaren errespetua, zubiak eraikitzea…

Hiriburutza honetarako irakurgaien hautaketa ere eztabaidagarria da. Badakigu asko falta direla, denak ez daudela, baina daudenak liburu bikainak dira, liburu-dendariek, liburuzainek eta argitaratzaileek hautatuak. Horietako libururen bat irakurtzea bada lorpen txiki-handi bat. Gainera, irakurgaiek beste irakurgai batzuei buruz hitz eginarazten digute eta, horrenbestez, “herritarren partaidetza” eztabaidagarri hori nahi dugu, gure erabiltzaileen konplizitatea, urte honetan handitzen joan eta 2016 liburutegia osatu ahal izatea.

Liburutegi-txartela beste edozein identitate-agiri baino garrantzitsuagotzat daukatenentzako proposamenak dira.

Hiriburutzaren “2016 irakurketa“ proiektua hainbat jarduerarekin osatuko da, adibidez, “Donostiako literatur mapa”. Kale-mapa horretan, gure hirian gertatzen diren eleberriak bilduko dira, baita liburu-denden eta liburutegien helbideak, eta donostiar egileak. Gainera, liburu-denden biltzar bat egingo dugu maiatzean eta, bertan, omenez jantzitako liburu-dendari eta liburu-dendak izango dira; bukatzeko, idazleen arteko elkarrizketak egingo ditugu, ikuspegi literario desberdina dutenen arteko elkarrizketak. Suspenseari lekua utzi behar zaionez, ez dizuet detaile gehiagorik emango.

Eta zuek zein aukeratzen duzue Shakespeare edo Chejov? 2016ko zerrendan ez dago Shakespeare baina irakurri ezazue. E-liburutegian dituzue hamahiru liburu.

Urt / 2016

Emakumeak, liburuak, irakurketa eta askatasuna

Autorea: Liburu dantza

Stefan Bollmann-ek emakumeek liburuekin, irakurketarekin eta idazkerarekin duten erlazioa hiru lanetan aztertu du:

“Las mujeres que leen son peligrosas” (2007), “Las mujeres que escriben, también son peligrosas” (2006) eta “Mujeres y libros : una pasión con consecuencias”(2015)

Gaur egun liburuak edozein emakumeren eskura daude. Poltsan eramaten ditugu, paperean zein e-reader edo tablet batean. Liburutegietan, liburu-dendatan eta saltoki handietan aurkitzen ditugu. E-books e-liburutegia mailegu-plataformatik eta beste hainbat lekutatik deskargatzen ditugu. Apurtu, galdu, bota, ahaztu egiten ditugu. Hau da, emakume batek irakurtzen ez badu, interesatzen edo gustatzen ez zaiolako da.

Emakume batzuek bestseller-ak baino ez dituzte irakurtzen. Badira nobela erromantikoko liburuak irensten dituztenak, euren lanbiderako edo lo egiteko irakurtzen dutenak, saiakera irakurtzen dutenak, bidaiako gidaliburuak edo auto laguntzako eta/edo filosofiako liburuak irakurtzen dituztenak… Baina zer gertatzen zen XVIII. eta XIX. mendeetan, eta XX. mendearen hasieran? Zer da fanfikzioa? Zer suposatzen du “Greyren berrogeita hamar itzal” liburuak emakumeen eta liburuen arteko erlazioan?

Stefan Bollmannen liburuak interesgarriak dira liburuaren eta emakumearen arteko erlazioak zenbat eboluzionatu duen erakusten digutelako. Iragan mendeetan emakumea irakurtzen hasi zenean familiaren aurka borrokatu behar zuen. Garai hartan irakurketa asaldura modu bat zen, konbentzionalismoetatik, emakume ezkonduaren edo ezkongabearen paperetik ihes egiteko modua. Irakurketak independentzia zeraman berarekin. Emakume irakurle batzuk idazle bihurtzen ziren. Ez ezkontzea erabakitzen zuten. Irakurketa ihesbidea zen, askatasun une bat. Irakurketa ezagutza modu bat zen. Gizonak kezkatu egiten ziren emakume batek asko irakurtzen bazuen. Emakume gazte burgesak isiltasunean irakurtzen zuen. Munduko emakumeak ozenki irakurriko zuen eta irakurritakoa aztertuko zuen emakume irakurle bat nahi zuen. Analfabetismo handia zegoen.

Caroline Schlegel-Schelling, XVIII. mendekoa, irakurle handia eta bizi egoera aproposaren bila zebilen emakumea; Mary Wollstonecraft-ek “Emakumearen eskubideen errebindikazioa” idatzi zuen eta literatura-kritikaria izan zen; Jane Austen jada ezaguna bere nobelak zinemara egokitu zirelako; Virginia Woolf irakurlea, idazlea eta literaturzalea ; Mary Shelley “Frankestein” liburuaren idazlea eta Mary Wollstonecraft-en alaba; Emma Bovary bezalako liburu batzuetako heroiak; 1826an Turingia-n jaiotako Eugenie John bezalako irakurle profesionalak; Marilyn Monroe-k ikono sexual tuntunaren irudiari aurre egiteko erabili zuen irakurketa, eta ez zen Ulisesen irakurketaren aurrean ere kikildu, irakurtzen ari zela argazkiak ateratzea gustukoa zuen; Susan Sontag-ek txikitatik “benetako liburuak” irakurtzen zituen, ez neskatxentzako egokitutako liburuak. Berarentzako irakurtzea asmatzea zen, etab. Emakume idazle guzti hauek “Mujeres y libros: una pasión con consecuencias” liburuan aurkituko dituzue.

Liburu honetako bi kapitulu azpimarratu nahi ditut: fanfikzioari eskainitako kapitulua –15. kapitulua– eta “Greyren berrogeita hamar itzal” liburuari eskainitakoa –16. kapitulua–.

Zer da fanfikzioa?

Irakurtzen duten emakumeez betetako liburu batean ezin zen aipatu gabe utzi, Interneten garaian, emakumeek duten aukera berria: fankfizioa.

Gaur egun fanfikzioa literatura-genero propioa da, izugarrizko neurriak ditu eta mundu osora heltzen da. Sareko liburuen edukien heren bat baino gehiago osatzen duela kalkulatzen da. 1960 urte inguruan sortu zen. Fanfikzioan emakume gazteak nagusi dira. Literatura-unibertsoa oso zabala da.

Fanfikzioa irakurleen eskubideak handitzearen sinonimo da. XVIII. mendean hasi zen askatasunaren lerroa zabaldu egiten da genero berri honekin. Ikus-entzunezko hedabideen berreskuratze eta errekonkistaren sinonimo da, hedabide diferenteak –zinema, ordenagailuko jokoak, telebista-serieak– haien artean gero eta iragazkorragoak direnaren sinonimo da eta, amaitzeko, literatura-munduan eman den izugarrizko aldaketaren froga da. Lehen egilea Jainko sortzailea bazen, gaur egun irakurleengan jartzen da arreta osoa. Lehen literaturaren historian egileak eta hauen lanak ikasten genituen; gaur egun, irakurleak ere kontuan hartzen dira.

Greyren berrogeita hamar itzal irakurketa urratzailea da?

Emakumeak eta liburuak, liburuan zehar emakumeei askatasuna ematen zieten irakurketei buruz adibideak ikusi baditugu, eta irakurtzen eta idazten zuten emakume horiek gizarteak egozten zien roletatik ihes egiten zutela ikusi badugu, nola uler daiteke bi seme-alaba dituen, telebistako gidoilaria den eta bere liburuak inolako asmo literariorik ez duela aitortu duen Erika Leonard emakumeak idatzitako liburu baten arrakasta? Benetan “Greyren berrogeita hamar itzal” liburua irakurketa urratzailea da, Bollmanek bere analisian aipatzen duen bezala?

70eko hamarkadako feminismoa eta Meredith Haaf, Susanne Klingner eta Barbara Streidl bezalako gazteen feminismoa ez da berdina. Eurek honako hau idatzi zuten: “Gure sexualitatea guk idazten dugu, ez industriako porno-zinemako zuzendariek, ezta plazera nola sentitzen dugun eta zerk murrizten digun esaten diguten feministek ere. Emakume horien iritziz emakumeek euren sexu-errepertorioa zabaltzeko porno gehiago eta hobea egin beharko litzateke”.
Lehen belaunaldi feministako Alice Schwarzer-ek baieztapen kategoriko hau egiten du: “Gizonezkoek masokismo femeninoa hedatzea eraso bat da; emakumeen aldetik, berriz, aurkariari laguntzea da”

Literatura pornografikoa beti egin izan da Georges Bataille, Sade-ko Markesa eta Henry Miller bezalako gizonek zein Anaïs Nin, Pauline Réage eta Catherine Millet bezalako emakumeek idatzitakoa. Greyren berrogeita hamar itzal nobelan Anastasia Steele-n pertsonaiak haserrearazten nau bere ergelkeriagatik.

Askatasunean eta irakurketan sinesten dudanez, eta batez ere irakurtzea gustukoa dudanez, Daniel Pennac idazle famatuaren, irakurlearen eskubideak gogoratuz amaituko dut:

1. Ez irakurtzeko eskubidea
2. Orrialdeak irakurri gabe aurrera egiteko eskubidea
3. Liburu bat amaierara arte ez irakurtzeko eskubidea
4. Berriro irakurtzeko eskubidea
5. Edozer gauza irakurtzeko eskubidea
6. Bovarismorako (irakurketa eta bizitza nahasteko gaixotasuna) eskubidea
7. Edozein lekutan irakurtzeko eskubidea
8. Gauza atsegingarriak irakurtzeko eskubidea
9. Ozenki irakurtzeko eskubidea

Jakina, bada azken eskubide bat, isiltasunerako eskubidea; inor ez dago behartuta zer eta zergatik irakurtzen duen esatera.

Post-data. Postaren bigarren argazkia Assia Djebar idazle aljeriarraren idazlanaren aurkezpenari dagokio, Literaturako Nobel sarietan aipatua. 2015eko abenduaren 18an Donostiako San Telmo Museoko Liburutegian izandako ekitaldiaren aurkezle lana Amel Chaouatiri egokitu zitzaion. Bertaratuen artean Luisa Etxenike idazlea ere egon zen. “Assia Djebar, idaztearen egarria” izenburu izan zuen hitzaldia guztiz interesgarria izan zen. Aljeriako emakumezkoen bizimodua eta askatasuna, gure artean hain ezezaguna den idazle horren lanaren ardatz nagusiak izan dira. Izan bitez lerro hauek bere ardurarekiko omenaldi xume bat.

Abe / 2015

Liburutegia paradisu gisa

Autorea: Liburu dantza

Historian zehar idazle garrantzitsu asko liburutegietako zuzendari izan dira. Errege Liburutegiko edo Liburutegi Nazionaleko zuzendari izatea, kasu batzuetan, jada ospetsu bihurtutako idazlearentzako saria zen. Beste batzuetan liburuzain gisa lan egitea beharrezkoa zen bizitzeko. Idaztetik bizitzea ez da erraza izan, ez iraganean, ezta gaur egun ere.

Granadako Unibertsitateko Angel Esteban literatura hispanoamerikarreko katedradunak bere liburuari “El escritor en su paraíso” (Idazlea bere paradisuan) izenburua ipini dio. Bertan, hogeita hamar idazle ospetsuk liburutegiarekin izan duten lotura aipatzen digu. Idazle batentzako, batez ere iraganean, liburutegian lan egitea ia paradisuan egotea bezala zen. Haietako askok lana idazle bihurtzeko erabiltzen zuten eta asko irakurtzen zuten. Ohitura horretatik datorkigu gaur egungo liburuzainei ospe txar hori; izan ere, gizarteak oro har uste du lanorduak irakurtzeko erabiltzen ditugula.

Idazle liburuzain batzuek bokazioa zuten eta, idazteaz gain, euren herrialdeetako liburutegi-sistemak antolatu zituzten, katalogoak osatu zituzten, liburutegien sorrera sustatu zuten, literaturako hitzaldi eta solasaldietan hartu zuten parte, bibliografiak idatzi zituzten, liburuak erosiz bildumak osatu zituzten, kudeaketa-lanak egin zituzten… Beste batzuek euren idazle sena garatu zuten batez ere, baina guztiak irakurle handiak eta liburuen zale amorratuak izan ziren.

Angel Estebanek zein idazle aukeratu ditu?

Estatu Batuetatik, bakar bat aukeratu du. Liburutegi publikoa sortu zen herrialdetik Stephen King dugu. Idazle gisa arrakasta lortu aurretik, Stephen Kingek lana egin behar izan zuen unibertsitatera joan ahal izateko, eta Maineko unibertsitateko liburuzaina izan zen.

Hego Amerikan liburutegi nazionaletako zuzendari izan ziren idazle ospetsu asko ditugu: Reinaldo Arenas, liburuzaina Kuban; Jose Vasconcelos Mexikoko Liburutegi Nazionalaren sortzailea eta sustatzailea –gaur egun liburutegiak bere izena darama–; Jorge Luis Borges eta Paul Groussac Argentinako Liburutegi Nazionaleko zuzendari izan ziren; Ruben Dariok garai batean Managuako Liburutegi Nazionalean lan egin zuen; Mario Vargas Llosa, Limako Klub Nazionaleko liburuzaina izan zen; Martin Luis Guzman iraultzailea eta liburuzaina Mexikon; Juan Carlos Onetti, Montevideoko udal-intendentziako arteen eta letren dibisioko liburutegietako zuzendaria; gainera, erbesteratu zenean Madrilgo liburutegi publikoak asko erabili zituen; eta azkenik, Ricardo Palma Peruko Liburutegi Nazionaleko zuzendaria. Liburuzain eskale ezizena ipini zioten, bere literatura-ospea hainbat pertsona famaturi liburutegirako dirua eskatzeko erabili zuelako. Guztiak bat datoz Borgesen esaldi honekin: “Pertsona ez da idazten duenagatik, irakurri duenagatik baizik”

Ingalaterran Lewis Carroll –Aliceren abenturak lurralde miresgarrian ipuinaren egilea– eta Robert Burton –bere lanpostua bere eskuetara heltzen zen guztia irakurtzeko erabiltzen zuen idazleetako bat– aurkituko ditugu.

Italian Giacomo Casanova, alajaina. Guztiok dakigu emakume asko limurtu zituela. Liburuan dio zehatz-mehatz ehun eta hogeita bi emakume izan zirela, baina gutxik dakigu horretaz gain Bohemia-n Dux-eko liburutegiko liburuzaina izan zela eta nobelak, poesiak eta libeloak idatzi zituela.

Espainian Benito Arias Montano, Escorialeko liburuzaina; Leandro Fernandez de Moratin, Errege Liburutegiko zuzendaria; Bartolome Jose Gallardo, bibliografoa eta liburuzaina; Juan Eugenio Hartzenbusch, “Los amantes de Teruel” lan ezagunaren egile izan zen poeta erromantikoa, Liburutegi Nazionaleko zuzendaria ere izan zen, ebanista izateaz gain. Liburutegi Nazionaleko zuzendari ere izan zen Rosa Regas-ek anekdota gisa kontatzen du Hartzenbuschek berak fabrikatu zuen mahaia bere bulegora eraman zuela; Marcelino Menendez Pelayo, bere liburutegi osoa Santanderko udalari utzi ziona; eta Eugenio d´Ors, Kataluniako lau probintzietako mankomunitateko liburutegi herrikoien sortzailea, bibliotekonomiako fakultateen sustatzailea, mailegu-zerbitzuaren sustatzailea, arauen idazlea eta abar. Oposaketa bateko gaien artean Espainian liburutegien eta liburuaren historia ikasi dugunok ezagutzen ditugu gutxi gorabehera.

Frantziatik hauek aukeratu ditu: Georges Bataille, “Ecole des Chartes” ezagunean bibliotekonomia eta artxibistika ikasi zituen; Georges Perec, liburuzain bitxia; Charles Perrault, Louvre-ko liburuzaina; eta Marcel Proust, liburuzain dandy-a.

Alemaniatik, Austriatik eta Suediatik: Johann Wolfgang von Goethe, Weimar-eko liburuzaina izan zen; Jacob Grimm eta Wilhelm Grimm liburuzainak eta haurren literatura alemanaren ikerlariak; Johann Christian Friedrich Holderlin, liburuzaina bi urtez bakarrik –1804tik 1806ra– Bad Homburg hiri alemanean; eta Rober Musil, –honek ez zuen gozatu Vienako Technische Hochschule-ko liburuzain lanarekin–. Lana aspergarria eta beti berdina zela iruditzen zitzaion. “Ezaugarririk gabeko gizona” nobela ezagunaren egileak liburuzain gisa lan egin baino nahiago zuen idatzi. Suediatik August Strindberg.

Errusiatik bakar bat aukeratu du: Alexandr Solzhenitsyn. Liburuzaina izan zen, baina horren aurretik Lubianka-ko kontzentrazio-esparrutik bizirik atera zen, liburuei eta hango liburutegiari esker. Bertako liburuzainez ez du oso ondo hitz egiten, baina… “Liburutegia Lubiankaren apaingarria zen. Hori bai, liburuzaina nazkagarria zen. Neska ilehoria zen zaldi-itxurako gorpuzkerarekin, eta ahal zuen guztia egiten zuen itsusia egoteko… Baina harrigarriena zen liburuak hartzera etortzen ginenean, hamar egunetik behin! gure aginduei jaramon egiten ziela”

“Jaungoikoak poeta egin ninduen, eta ni liburuzain egin nintzen”

Eta idazle liburuzain hauek aipatzen amaitzeko, liburuko emakume idazle eta liburuzain bakarraren inguruan pixka bat gehiago luzatuko naiz.

Gaur egun liburutegietan batez ere emakumeek lan egiten badute ere, aurreko mendeetan lanbide hau gizonezkoena zen. XIX. eta XX. mendeak heldu arte ere itxaron behar da literaturaren munduan emakume idazleek euren lekua egiten hasteko.

Baina generoari lotutako aipamen hau alde batera utzita, ez naiz kuotazalea; poesiaren barruan eta liburuzain-lanbidearen barruan Gloria Fuertesek lekua bere merituengatik dauka . “Todo asusta ” bere poema-liburuan honakoa idatzi zuen: “Jaungoikoak poeta egin ninduen, eta ni liburuzain egin nintzen”

Beti hobe da nagusi bat baino liburu bat edukitzea

Gloria Fuertes jada 1958an egin zen ezagun “Poemas de suburbio” lanarekin, eta “Chicas” aldizkariaren ohiko kolaboratzaile izan zen. Beste emakume-talde batekin batera, paper handiagoa aldarrikatzen zuen gizarte frankistan. Gloria liburuzain egin zen dirua behar zuelako.

Madrileko Miguel Angel kaleko Nazioarteko Institutuan ingelesa eta blibliotekonomia ikasi zituen, eta ikasketak amaitu ondoren, Institututik hurbil zegoen liburutegi batean aurkitu zuen lana.

Bulego batean –ez zuen batere gustukoa lekua– lan egitetik bere nagusiak liburuak ziren leku batera pasatu zen lan egitera. Ironiaz hau aipatzen zuen: “Beti hobe da nagusi bat baino liburu bat edukitzea”.

Irakurleei liburuak gomendatuz liburuzain gisa lan egin zuen garaia oso zoriontsua izan zen beretzat. Auzoko jende asko maiz hurbiltzen zen liburutegira eta Gloria erakundearen aurpegi atsegina zen. Ez zen liburuak gomendatzera eta inork eraman ez zitzan zaintzera mugatzen, baizik eta bere ohiko sinpatiarekin liburuen boterearekiko sentitzen zuen berotasuna helarazten zuen. Bilerak eta solasaldiak sustatzen zituen, eta liburuekiko zuen zaletasuna erakunde osoari kutsatu zion.

Phyllis Turnbull-en laguna

Phyllis Turnbull Nazioarteko Institutuko irakasle iparramerikarra bere laguna izan zen 1971n hil zen arte.

Phyllisek bere lagunari Fullbright beka lortu zion. Beka horri esker Estatu Batuetako unibertsitateetan gaztelaniako eskolak eman ahal izan zituen. Gloriak unibertsitate mailakoak ez ziren bibliotekonomiako ikasketak egin zituen, eta horren inguruan ironiaz hau zioen: “Unibertsitatean sartu naizen lehen aldian bertan eskolak emateko da”. Oso pertsona apala izan zen beti.

Hortaz, liburuzain izan ondoren Pensylvania eta Virginiako unibertsitateetan irakasle izan zen. Ameriketako unibertsitateetako liburutegiek harritu zuten gehien. “College haiek berehala eskuratzeko moduko liburu pila zituzten, lan berriak gastuei erreparatu gabe erosten zituzten, profesionaltasunez eta errespetuz zaintzen zituzten, eta sailkapenean zein maileguan oso antolakuntza-sistema modernoa zuten”. Hirurogeiko hamarkadan egon zen unibertsitatean irakasle.

Aitorpenen garaia

Estatu Batuetatik Espainiara itzuli zenean Institutuan irakasle gisa lan egiten jarraitu zuen, baina beti liburutegiari lotuta, haurrei liburutegiekiko zaletasuna helarazi nahi zielako. 1965ean Gipuzkoa Saria jaso zuen “Ni tiro, ni veneno, ni navaja” liburuarengatik, eta Lazarillo saria “Cangura para todos” ipuin-liburuarengatik. Hirurogeita hamarreko hamarkadatik aurrera literaturatik bizi ahal izan zen. Hirurogeiko hamarkadan jaiotakoetatik nork ez ditu ezagutzen “Un globo, dos globos, tres globos” eta “La cometa blanca” telebistako programak? Gloriak bertako gidoietan hartu zuen parte.

Bere poesia-lanez gain, Gloria Fuertes liburutegiak sortzeko egindako lanarengatik eta bere obraren garrantzi pedagogikoagatik da ezaguna. Irakurzaletasuna haurrengana heltzeko ardura handia sentitzen zuen. Haurren nagusi bakarrak ere liburuak izan zitezen nahi zuen. Horregatik Barajas-ko gaztetxoentzako zentro eta liburutegi publikoak idazlea omendu du haur-aretoari bere izena ezarriz, eta horregatik zenbait ikastetxek bere izena daramate. Gerraostean Espainia bezalako pobreziaz betetako herrialde batean Gloria analfabetismoaren aurka borrokatzen hasi zen; zeregin horretan, bere dirua eta liburuak oparitzera heldu zen.

Duela gutxi arte, Liburutegi Nazionaleko zuzendaria idazlea izaten zen. Hala ere, liburutegietako zuzendariak, oro har, jada ez dira pertsona ezagunak. Unibertsitateetan bibliotekonomiaren irakaskuntzak lan hau “profesionalizatu” du. Liburuzain-lana liburuak irakurtzearekin lotzen zuen topiko hori ere apurtu da. Zenbait kasutan, eta hori kezkagarriagoa da, gutxi irakurtzen duten liburuzainak daude. Liburuzain-lanbidearen etorkizuna enigma bat da. Gaur egun fakultateetan zer irakatsi behar da?

Liburua pasadizo interesgarriz betea dago. Estilo arinean idatzita dago. Kapitulu bakar bat edo guztiak irakur daitezke. Ez bakarrik gure lanbiderako, baita liburutegia zer izan den eta idazle asko bertan lan eginez paradisuan zergatik sentitu ziren ere hobeto ulertzeko ezinbestekoa da

Aza / 2015

LIBER 2015: liburuaren ekosistemako profesionalen urteko topaketa

Autorea: Liburu dantza

Aurten urriaren 9an izan nintzen Madrilen egindako LIBER azokan. Egun interesgarria izan zen benetan, argitaratzaileen stand batetik bestera ibiltzeaz gainera, “El libro y su marco normativo: presente y porvenir” liburuaren aurkezpenean ere izan bainintzen. Bertsio elektronikoan eskura daiteke,” Laboratorio de ideas sobre el libro” webgunean, eta, jakina, Creative commons 3.0 lizentzia du (by-nc-nd).

Honako gai hauek aztertzen dira liburuan: liburuaren prezio finkoa, merkeago edo stockeko prezioan saltzea liburuak, argitalpen-kontratuen erregulazioa, jabetza intelektualaren eskubideak urratzea, aipuaren legezko muga, kudeaketa-erakundeak, liburutegiak eta jabetza intelektuala.

Txostenaren aurkezpenean” Laboratorio de ideas sobre el libro” guneko hainbat kidek hartu zuten parte: Ana del Arcok, Violeta Arnazike, Antonio Muñoz Vicok eta Alberto Vicentek. Guztiak ere jabetza intelektualean eta argitalpen digitalean adituak.

Txostenean liburuaren sektorearen egungo erregulazioari buruzko lan-saiotik ateratako ondorioak jasotzen dira. Saio horretan liburuaren hainbat sektoretako hamasei adituk hartu zuten parte, eta guztiak ere bere ibilbide intelektual oparoarengatik hautatu zituzten. Lan-saio hori 2014ko maiatzaren 10ean egin zen eta “focus group” moduko bat izan zen.

Zein izan ziren ondorioak?

Prezio finkoari buruz. Bere legezko disfuntzioak gorabehera, prezio finkoa liburu-saltzaileen sare independentea ez desagertzeko eustorma moduko bat da. Liburu-dendak desagertzen ari dira eta horrek sektoreko eragile guztien arteko premiazko eztabaida eskatzen du.

Liburuak merkeago saltzeari buruz. Liburuak merkeago saltzearen kontua kasuz kasu aztertu behar da, badira eta idazleek eta argitaratzaileek ezagutzen ez dituzten legezko aukera batzuk. Adibide bat: edizio bat merkeago saltzea bi urte igaro aurretik.

Interneten egile-eskubideak urratzeari buruz. Errealitate bat da eta aurre egin behar zaio, bai legezko neurri eraginkorren bidez, bai ekintza-planak garatuz, institutu, unibertsitate eta eskoletan lan intelektualaren eskubideei buruzko kontzientzia sortzeko. Aldi berean, industriak hobetu egin behar du eskaintza digitala.

eBookei buruz. Industriak oraindik ere bigarren mailan uzten du eBooka, eta paperezko liburua ustiatzeko modutzat hartzen du. NUBICO formulaz eta autoedizioaren negozioaz hitz egiten da. Legeari buruzko zalantzak sortzen dira bigarren eskuko liburu digitalen salmentaren inguruan.

Argitalpen-kontratuari buruz. Oraindik ere babes handia du sektorearen aldetik. Hala ere, legegileak beharrezko diren aldaketak sartu behar ditu negozio-modu berriak jasotzeko.

Aipuaren legezko mugari buruz. Aipua, legezko egile-eskubideen salbuespen gisa ulertuta, zabaldu eta malgutu egin behar da. Espainia da puntu honetan legeri murriztaileena duen EBeko herrialdetako bat. Helburu literarioa duten aipuek legezko estaldura izan behar dute.

Kudeaketa-erakundeei buruz. Erakunde hauek kontrol publikoa izan behar dute, eta legeak horien administratzaileen erantzukizun pertsonala erregulatu behar du.

Azkenik, liburutegiei eta jabetza intelektualari buruz. Legeek babestu egin behar dute liburutegien funtzio soziala, eta kontuan izan behar dute irakurketaren hedapenean betetzen duten eginkizuna eskubideak eta betebeharrak ezartzen zaizkienean.

Beharrezko liburua da, liburuei buruzko legezko gaiak sakontasunez ezagutu behar baititugu. Bosgarren kapituluan iturri bibliografikoak, legeria eta jurisprudentzia daude.

Hitzaldia entzuteaz gainera, booktubers izenez ezagutzen direnei buruzko esperientziak entzun ahal izan nituen Mataderon (Madrid) lan egiten duen Sánchez-Ruipérez Fundazioaren ordezkari baten eskutik. Booktubers esaten zaie irakurtzen dituzten liburuei buruz hitz egiten duten nerabeei. Youtube plataforma erabiliz gomendioak beste gazte batzuei egiten dizkieten gazteei, alegia. Izango al du arrakastarik formula horrek?

Ira / 2015

Liburutegiaren eguna : liburutegi publikoaren alde

Autorea: Liburu dantza

Liburutegiaren eguna liburutegi publikoen lana, zerbitzuak eta zereginak aldarrikatzeko ezarri zen. Helburutzat du gizartea irakurketaren garrantziaz kontzientziatzea eta liburuzainen lana omentzea. Urriaren 24a aukeratu zen liburutegien eguna ospatzeko.

1997an sortu zuen ekimena Haur eta Gazteen liburuaren Lagunen Espainiako Elkarteak, Hezkuntza, Kultura eta Kirol Ministerioarekin lankidetzan.

2015. urtean gauden honetan, ez dizuet prestatzen ari garen programari buruz hitz egingo; Donostiako Liburutegi Nagusiaren aldeko alegatua egingo dut oraingoan. Kezkatuta nago gure buru politikoek eta bertako kazetariek ahaztuta baitute Donostiako Udal liburutegi nagusia. Goibel jartzen naiz 1874an sortu zen gure liburutegia, Euskadiko lehen liburutegietako bat dena, ahaztu egin dutela ikusita. Joan den urtean 140. urte bete zirtuen.

Donostiako herritarrei berdin zaie liburutegiak Udalaren mendekoak diren, edo Foru Aldundiaren mendekoak diren, edo Tabakaleraren kasuan gertatzen den moduan, hiru erakundeen mendekoak diren (Udala, Foru Aldundia eta Eusko Jaurlaritza). Herritarrek zerbitzu ona jaso nahi dute. Funts bibliografiko berriak liburutegian aurkitu, filme bildumak, musika bildumak, aldizkari kopuru zabala, e-bookak. Horretaz aparte jarduera literario eta kulturalak, Interneterako konexio ona, instalazio onak altzari egokiak eta garbiak , baita liburutegiak ordutegi zabala edukitzea ere. Halaber, zerbitzu atsegina eta eraginkorra jaso nahi dute.

Tabakaleran mediateka irekiko dela abenduan kontuan hartuta, hiriko liburutegi guztiek mugitu behar dugu eta lanari ekin behar diogu.

Udal-sarearen zuzendari naizen aldetik, egin beharreko berrantolamendu horren baitan gure eraikina ez ahazteko eskatu nahi dut. Liburutegia eraikin bakar batean kokatzeko beharra aldarrikatu nahi dut. 1999tik behin-behineko egoeran gaude eta gaur egun espazioarekin erlazionatutako arazoak ditugu.

Era berean, udal-sarearen barruan hiriko liburutegi nagusiari dagozkion zeregin espezifikoak aldarrikatzen ditut.

Zeintzuk dira liburutegi nagusiaren zereginak?

Hiriko liburutegi nagusiak lurraldeko eta hiriko irakurketa publikoaren gune izan behar du, baita Udalaren ondare dokumentalaren eta bibliografikoaren erreferente ere.

Liburutegi nagusia tokiko sareko liburutegi nagusia da eta berari dagokio sareko gainerako liburutegien buru izatea, koordinazio-lanak betetzea eta laguntza eskaintzea. Bi maila bereiz daitezke bere zereginen artean:

Herritarrei eskainitako zerbitzu publikoa izatea, alde batetik

Barruko lana egitea bestetik, sareko gainerako elementuei begira.

Hauek dira zeregin nagusiak:

Tokiko sareko liburutegi-zerbitzuen buru izatea eta horiek koordinatzea, hiria ardatz hartuta
Hiriko zerbitzuen eskaintza bermatzea
Baliabideak optimizatzea eta prozesuen eraginkortasuna areagotzea ahalbidetuko duten zeregin teknikoak eta administratiboak zentralizatzea
Sareko langileak eta giza baliabideen mugikortasuna kudeatzea, beharrezkoa denean
Baliabide ekonomikoen eta materialen kudeaketa zentralizatzea eta koordinatzea
Liburutegien irudi eta komunikazio-politika indartzea
Webeko eta sare sozialen edukien ekoizpena, mantentzea eta eguneratzea koordinatzea. Bera izango da edukien edizio elektronikoaren arduradun teknikoa.
Beste liburutegi batzuetara sartzeko nodo izatea
Eta inguruko liburutegien berezko zereginak, bere hurbileko eragin-esparruan eskaintzen dituen zerbitzuen ondorioz sortutakoak, garatzea.

Bartzelonako Diputazioko Esther Omella, Jordi Permanyer eta Enric Vilagrosak zuzendu dute hiriko sareei buruz egin den azterlan argigarrienetako bat. Nire asmoa ez da azterlan osoa garatzea, sarean eskura baitaiteke.

Beharrezkoa al da zinez liburutegi nagusi, liburutegi publiko, izango den eraikin bat?

Makina bat azterlan egin dira etorkizuneko liburutegien ikuspegi estrategikoei buruz eta ez da inoiz zalantzan jarri eraikin fisiko baten beharra. Blog honetan argitaratutako beste post batean jada aipatu nuen moduan, bitxia bada ere, Interneten garaiotan eraiki da liburutegi gehien. Iparraldeko herrialdeei begiratu besterik ez dago: Finlandia, Holanda, Danimarka eta Britainia Handia, Idea Store delakoekin; Frantzian ere liburutegi handiak eraikitzen jarraitzen dute.

Etorkizuneko liburutegiak nolakoak izango diren inork ez badaki ere, etorkizunari aurre egiteko modu desberdinak daude eta aditu guztiak bat datoz ondorengo puntu hauetan:

Lehenik eta behin, liburutegiak argi zehaztu behar ditu bere zeregina eta helburuak, bere izaera espezifikoa eta erabiltzaileen beharrak. Hortaz, “Berrantolatzea eta pentsatzea” da lehen urratsa

Bigarrenik, joerak aztertu behar dira, munduaren ikuspegi esplizitu bat eduki behar da

Analisi kritiko bat egin behar da, Google, Netflix , Amazon eta sortuko diren beste erraldoi digitalekin alderatuta alderdi sendorik ote duen jakiteko

Bere itxura fisikoa eta birtuala zaindu behar du
Banakako pertsonei eta erkidego osoari erantzun behar die.
Zenbait liburutegi bere zeregina zabaldu duten sorkuntza-liburutegiak izango dira eta sorkuntzarako leku bihurtuko dira
Etorkizuneko liburuzain guztiek prestakuntza egokia dutela eta Interneteko informazio-iturrien ebaluazioan eta erabileran esperientzia dutela ziurtatu beharko da

Liburuen bilduma fisikoak eduki beharko ditu liburutegiak. Artxibo-liburutegiak. Ez dago liburua desagertuko dela adierazten duen zantzurik. Inoiz baino liburu gehiago argitaratzen da, nahiz eta liburu-dendetan gero eta gutxiago irauten duten.

Etorkizuneko beharrak aldatu egingo dira formari dagokionez, baina ez edukiei dagokienez: informazioa emateko, banakakoa indartzeko eta erkidegoa sortzeko izango dira. Liburutegia informazioaren gizartearen alderdi ahulei erantzuteko konponbide gisa aurkezten da. Informazioa berdintasunezko baldintzetan eskuratzeko berme izango da.

Amaitzeko, liburutegiaren eraikina gizarteak edo hiri batek liburuari, kulturari eta jakinduriari ematen dion garrantziaren isla da. Liburutegiak ezin du birtuala bakarrik izan. Espazioaren zati bat da berez. Liburutegi erabilgarria oroimena da, askatasunaren bermatzaile da, espazioan eta denboran ainguratuta dagoen leku bat da.

Sare donostiarrak argi ikusi du beti zerbitzuak garatzeko eta balio-aniztasuna eskaintzeko beharra. Askotariko zerbitzuak eskaintzen dituzten liburutegiak behar dira, trenkadarik gabeko espazioak behar dira. Liburutegiek ahalegin handia egin beharko dute teknifikazio-maila altua lortzeko eta sarean sarritan sortzen den informazio-zaratan gidatuko gaituzten eta kualifikazio-maila altua edukiko duten langileak edukitzeko.

Sistemaren buru izango den liburutegi nagusirik ezean, ez dago udal-sarerik. Auzo-mailako liburutegiak daude, baina hirikoa izan behar duen liburutegi-politika jarraitzeko, hiriko ikuspegia eta ikuspegi estrategikoa edukitzeko “Liburutegi Nagusia” behar da.

2015ean “Liburutegiak komunitate sortzaile” lelopean Tabakalera Ubik-ek, Koldo Mitxelenak eta udal-sareak antolatuta ospatuko dugun liburutegiaren egunak, legegintzaldi honetan liburutegi berri bat eraikitzeko eta hiriko liburutegi-politika berrantolatzeko boterea dutenen arreta bereganatzeko balio behar du.

Amaitzeko, Liburutegi Nagusia Donostian dagoen Espainiako Bankuaren eraikinean kokatzeko proposamena egin nahi dut. Gurea ez da hutsik dagoen Bankuari kultur erabilera ematea proposatzen duen lehen hiria. Ba al dago banku batentzat erabilera hoberik? Proposamena da baina badaude noski beste aukerak.

Eusko Jaurlaritzari esan nahi diot bibliografia-funtsetarako, teknologia berriak ezartzeko eta jarduerak garatzeko diru-laguntzak ematen dituen moduan, Euskadin liburutegiak eraikitzeko laguntzak eman beharko lituzkeela. Askotan udalerriek ezin izaten diete aurre egin liburutegi publikoen eraikinen kostuei. Espainiako Kultura Ministerioak “Estatuko liburutegi publiko” asko eraiki ditu, eta Eusko Jaurlaritzak, ahal du berdin jokatu.

Berri on bat dugu, urriaren 3an Carlos Blanco Aguinaga liburutegia irekiko dute Irunen. Zorionak bertako liburuzainei ¡

Archivo del Autor: Liburu dantza

Minotauroren labirintoa edo Liburu digitalen mundua

OBA – Amsterdamgo Liburutegi publiko Nagusia

Eindhoven-go Liburutegia “Dama zuria”

Liburutegi publikoa, etorkizuna datorren bitartean

Irakurketa kluba frantsesez : “Les préponderants” libururuarekin hitzordua apirilaren 12an

2016 liburutegia

Emakumeak, liburuak, irakurketa eta askatasuna

Liburutegia paradisu gisa

Liburutegiaren eguna : liburutegi publikoaren alde

Harpidetza