Aza / 2013

Amazon eta gizarte digitalaren mirabe berriak

Ni beti izan naiz Amazonen mireslea. Zein azkar jasotzen diren eskaturiko dokumentuak, eraginkortasuna, pantailaren diseinua, marketina… Nik, hain zuzen, Kinddle bat daukat.

Donostiako Fnac liburudendara joan nintzen azkenengotarikoan, soziologia eremuan, ” Amazonen dominioak: infiltratu baten kontakizuna “ liburua aurkitu nuen; Jean Baptiste Malet kazetariak idatzia.
Liburuak zur eta lur utzi nau! Agian inozoa naizelako, eta ezin pentsa nezakeelako liburudenda batek, Amazon liburudenda zelakoan bainengoen, XXI. mendeko biltegi erraldoi baten moduan funtzioa zezakeenik. Irakurle-erosleak pantailan bitartez erosten du liburua, baina, zer dago atzean?

Atzean, Amazonen biltegi logistikoak daude. Hangar edo lantegi handiak dira. Bertan Maoren agindupeko metodoen antzera egiten omen da lan. Konparazio hori ez da nirea, bertako langile batek esana, baizik. 1999ko azaroaren 25ean esaten zen Washington Posten argitaraturiko artikulu batean, ” Not all smiles inside Amazon” izenekoa.

“ Maoren China Komunistan bezala da. Etengabe komunitatearen alde lan egitera bultzatzen gaituzte. Ez baduzu egiten, zure familiaren aurka jar zaitzakete”

Amazonen esloganak kontzentrazio esparruetako “Arbeit macht frei” ( “Lanak aske egiten gaitu”) gogoarazten dit. Edota ,” Work hard, have fun, make history” , ” Egizu lan gogor, egizu dibertigarri, egizu historia”.

Jean Baptiste Malet Frantziako biltegi logistiko batean sartu zen, Montelimarrekoan (Dromen) hain zuzen ere. Liburuan bere esperientzia kontatzen du, zein sarbide proba egin zioten, formakuntza, gaueko txandak… Bost gaueko lan jarraitua egiten dute.

“Pickersen” lana deskribatzen du (apalategietatik dokumentuak hartzen dituzten langileak dira), lehertzeko modukoa omen da. Gauero hogei kilometroko ibilaldia egiten dute. Bi atsedenaldi dituzte: bat Amazonek ordaindua, bestea langileak berak.

Kanpokoekiko komunikazioa hain da zorrotza eta zehaztua enpresako 7. eranskinan, ezen euren esperientzia kontatzeko arriskua hartzen dutenek, kaleratuak izateko arriskua jartzen duten beren burua.
1995ean, Amazonen fundatzaileak, Jeff Bezosek, lantegia 40 metro karratuko eremuan zabaldu zuen. Gaur egun bi milioi metro karratu dituzte Amazon biltegiek, eta ehun milioi bezero baino gehiago.
Jezz Bezosi ez zaizkio liburuak axola; ezta liburuen merkatuaren etorkizun ekonomikoa ere. Bere helburua merkatu hori guztiz aldatzea da; fitxategien deskarga negozio bihurtzea. Bezosek dio paper-liburuak zaharkituak daudela. Ez dut auzian jarriko arrazoia duen ala ez; baina, argi dago berari etekinak ateratzea baino ez zaiola inporta; ondorioz, nik, ez nuke nahi hori lortzea langileen kontura, mirabe berrien kontura. Zertarako erosi du Washington Post egunkaria?

Amazonen lan irizpideak, teknika psikologikoetan oinarrituriko irizpide sofistikatuak dira. Lanaren gogorkeria onartzen delarik, era berean nagusiei irakasten zaie lana dibertigarria bilakatzen. Goi mailako exekutibo horien lana da, neurri handi batean, langileentzat denbora pasa eta jokoak bilatzea, langileak nekea eta baldintza gogorrak gaindi ditzaten.

Biziki aholkatzen dizuet liburua. Agian, dagoeneko jabetzen zineten zertan zetzan liburudenda horretan erostea; ni ez. Langabeziak ez du dena onargarri bihurtu behar. Eta onartezina da politikariek hirietako liburu denda independienteak babestu eta lagundu ordez, enpresa horiei ateak irekitzea; eta, bide batez: ordaintzen ote dituzte denda txikiek adina zerga?

BESTE EDOZEIN SALGAI BEZALAKOA AL DA LIBURUA?

Jeff Bezosen iritziz bai, noski. Nire ustez, ez. Liburutik atera dudan José Saramagoren aipamen batekin emango diot amaiera post honi.

“Liburuak saltzea eta liburu-saltzailea izatea ez da gauza bera. Edozeinek sal dezake liburu bat, bezeroak hala eskaturik; baina liburu-saltzailearen harremana bere liburuekiko, artzainarena bere ardiekin duenaren parekoa da. Haietatik bizi da, baina, batez ere, haientzat. Hau da, maite ditu. Liburu-saltzailea izatea da betirako maitemindua egotea bezala.

Gizarte digital honek baditu iluntasunak.

Ira / 2013

María Moliner, liburuzaina. Emakume liburuzainak

Autorea: Liburu dantza

Iraileko post honetarako, bi ideia darabilzkit buruan. Batetik, ospea izan duten emakume liburuzainak gogoaraztea; bestetik, ALArentzat ( Liburuzain amerikarren elkartea) Kathatina Phenixek egindako ikerketaren artikulua aurkeztea; bertan , emakume liburuzainen estatusa aztertzen baitu.

Emakume liburuzain ospetsuak

Ez da erraza liburutegien arloan ospea izan duten emakumerik aurkitzea. Berez, emakumeen lanbidea den honetan gizonak nabarmendu dira, eta azken urteotan baino ez, aurki daitezke emakumeak goi mailako lanpostuetan. 1970etik aurrera agertzen dira batzuk. II. Errepublika garaian kulturan izan zen mugimendu aurrerakoia, bertan behera geratu zen Gerra zibila dela eta.
Gertuko adibide gisa Donostiako Udal Liburutegia, 1874an sortu zelarik, 1972ra arte ez du izango emakumerik zuzendaritza karguan. Lehenengoa, Eulalia San Agustín Barraca izan zen, Artxibari, Liburuzain eta Arkeologo Talde Fakultatiboko ospetsukoa zen. Bere aurretik zazpi zuzendari egon ziren, gizonezkoak…

María Moliner ezaguna da denontzat, izen bereko gaztelaniazko hiztegi famatua idazteagatik; baina, ezezaguna da gehiengoarentzat bere liburuzain lana. Jakina, hiztegia bere bizitzako lanik handiena izan zen, dudarik gabe. Hamabost urtetan milaka fitxa idatzi zituen, eta inolako teknologiaren laguntzarik gabe, halako tamainako eta balioko hiztegia lortu zuen.

Halere, bere liburuzain lanak, besteak adineko garrantzia izan zuen. 2. Errepublika garaian sorturiko nekazal eta herri giroko liburutegiak bideratze lanetan parte eraginkorra izan zuen. 1935ean, nazio arteko Liburutegi eta Bibliologia Kongresuan parte hartu zuen,” Landa-liburutegiak eta liburutegiak Espainian” txostena aurkeztuz.
Valentzian liburuzain eskola bat abiatu nahi izan zuen. Landa giroko liburutegien eraginkortasunean itsu-itsuan sinisten zuen, kultura eta irakurketa zabaltzeko tresna gisa. Garai hartan Espainian biztaleriaren %40 analfabetoa zen.
Misioetako liburutegiei buruzko memoria bat idatzi zuen. Herrixketara joaten zen benetako erralitatea ezagutzeko asmoz. Kataluniako esperientzia goraipatu eta hango eredua hedatzen ahalegindu zen. Gerra Zibila garaian ere, arazoei aurre eginez, liburutegiko lanetan jarraitu zuen..
“ Liburutegi txikientzako argibide liburua” idatzi zuen, bertan bilduz urteetako esperientzia guztia.
Garatu bidean zegoen hau guztia Gerra Zibilak zapuztu zuen. Gerra ondokoak urte ilunak izango dira. Madrilgo Ingeniari eskolako liburutegiko lanak amaitzean, María hiztegia sortze lanetan murgiltzen zen.

Omenaldiak berandutxo etorriko dira, baina “Liburutegia gerran” izeneneko erakusketan, Espainiako Liburutegi Nazionalak antolatutakoa 2005ean, azkenean María Molinerrek egindako lana goraipatzen da.

María Molinerren bizitza zein bere liburuzain lana ezagutzeko, Pilar Rubio Lópezek idatzitako ” María Molinerren lana eta bizitza” liburua irakurtzea duzue egokiena. María liburutegien alde mugiarazi zuen espiritu bera gaur egun indarrean dagoela esango nuke, ez dago zaharkitua.

Emakume liburuzainen estatusa
Liburuzainen lanbidea ez da garrantzitsua, hau da, gizartean duen harrerari eta alderdi ekonomikoari erreparatzen diogun heinean. Emakumeen lanbidea da, horrek dakarren ondorio ekonomiko eta guzti. Soldata, kultur arloan dauden beste zenbait lanpostuena (ondarea, museoak…) baino baxuagoa da.

Hori guztia baieztatzeko nahiko dut nire esperientziarekin, datu estatistikoen beharrik gabe. Estatu Batuetan Katherine Phenixek hala baieztatu zuen 1985ean bere lana ” The status of women librarians” aurkeztu zuenean. Emakume liburuzainei buruzko 2.000 aipamen bibliografiko ekartzen ditu.

Katharinek dio: ” 1980an Estatu Batuetatko erroldan 136.000 liburuzain zeuden, eta horietatik %84,6 emakumeak ziren. ALAn (Amerikar liburuzainen elkartea) 40.000 kide daude, eta horietatik %78,3 emakumeak dira. Gaur egun emakumeen lana dela dirudi, baina ez zen horrela duela 100 urte. Merkeak eta eskuragarriak zirelako iritsi ziren emakumeak lanbide honetara”

Soldatari dagokionez esaten du: “Unibertsitateetako liburutegietan emakumeek $ 14,850 dólar irabazten dituzte urteko, gizonezkoek, berriz $20,520. Liburutegi publikoetan emakumeek $14,236 dólar eta gizonezkoek $19.319. Alde bera ematen da liburutegi mota guztietan”.

Nik ez nuke esango ez, gaur egun hori gertatzen denik gure artean; hau da, gizonezko batek emakume batek baino gehiago irabaz dezakeenik liburutegizain lanetan. Baina, bai, esango nuke, kultur arloko lanbideak aintzat hartuz, museo bateko zuzendariak, antzerki batekoak, edota Kongresu Jauregi batekoak, liburutegi batekoak baino gehiago irabazten duela. Nork ukatuko luke hori gertatzen dela emakumeen lanbidea delako?

Horregatik, emakume liburuzainak gogoratu nahi ditut. Tartetxo hau eskaini, omenalditxo bat egin. Gaur Maria Moliner baina urtean zehar beste batzuk gogoratuko ditut.

Nieves Gonzalezek Youtuben beti galdetzen du: Zergatik naiz liburuzain?

Abu / 2013

Kultura askea?

Autorea: Liburu dantza

Donostiako liburutegiek “Donostiakultura” marka darama. Betidanik liburutegi eta kulturaren arteko lotura zuzen horrek buruhausteak sortu dizkit. Nahiago nuke liburutegia “kultura” bezalako kontzeptu abstraktu eta zail batengatik urrun balego. “Liburutegia marka edo irudi” independientea izatea.

Zer da kultura? Zer da kulturaren kudeaketa? Zertaz ari gara norbait kultua dela diogunean? Pertsona bakoitzak bere erara lotzen du kultura kontzeptua (liburuak, musika, antzerkia, zinema, kultura industria, kultura kudeaketa, kultura politika, museoak, artxibategiak, liburutegiak…); dena nahasian: ekipamenduak, eraikinak, euskarri fisikoak, sormen lana, kontzeptuak…

Kultura izenari erants diezazkiokegun adjektibo edo izen lagunei dagokienez, ugariak direla esan dezakegu zalantzarik gabe, eta orriak eta orriak beteko genituzkela ere. Kultura analogikoa, digitala, elitista, musikala, gastronomikoa…, kirol kultura, ahaleginaren kultura, euskal kultura, espainiarrra… Horien guztiak ditugu

Europan kulturaren hiriburuak izendatzen dira. Eslogan anitz sortzen dira horren inguruan. Hain zaila da kultura hiriburuaren proiektua azaltzea, ezen bulegoak eta langileak kontratatzen dira horretarako; baina, hiritarrak ez daki benetan zer den: turismo era bat, edota europar politikarien azkenengo asmakizuna helburu ekonomikoakin ala auskalo zertarako!

Leonardo Padurak uztailaren 27ko Babelian kulturaren pirateriari buruz egiten du hausnarketa. Oso gustuko dut Padura, eta artikulu osoa irakurri nuen, batez ere copyright-en harira. Gaur egungo belaunaldiak uste du ez lukeela ordaindu behar jakinduriaz eta kultura gozatzeaz. “Kultura piratak” bihurtzen dira, eskubidea dute internetetik jaisteko dohain, orain arte liburudendan erosten zituzten liburuak. Copyright-en kontzeptua da, azken finean, zalantzan jartzen dena egungo gizartean. ” Kultura askea” kontzeptua ageri da.

Kultura askea

Jaron Rowanek kultura industrialaren beherakadari buruz eta kultura askearen garrantziaz idazten du. Bere artikulua ” Kultura aske digitala” liburuan aurki dezakezue. Aholkatzen dizuet.

Bertan, kultura askea eta software askearen paralelismoak eta desberdintasunak, azaltzen dira, interneten sorrera ere eta nola erabiltzen diren idazleen eskubideak aitzaki bezala, digital mundua kontrolatzeko.

Gaur arteko kultura eredua krisian dago. Eskubide bat al da kultura? Ala baliabidea? Bideragarria al da ekonomikoki aisialdi eta kultura industria?

Azkenengo urteetan, erakunde publikoek kultura egitasmo eta entrepresak bultzatu dituzte. Donostian, kultura hiriburu izateko burrukatu da.
Edozein kultura ekintza industria delako ideia indartu da. Europan, hain zuzen, ildo horretatik doaz, ” Europa sortzaile 2014-2020” programan. Lanpostu sortzaile den industria batez ari gara: esku-lanaren %3,8a. eta Europako PIB/ BEG-ren 4,5a.

Horren aurrean, kultura askearen mugimendua sortu zen, software askearen gariapen neurrigabean oinarrituz, eta nolabait ere, erakunde handien kulturaren pribatizazio nahien aurka. Horren guztiarekin ondorioz, Espainian Sinde-Wert legea ezarri zen.

Horrekin guztiarekin batera, tresna digitalak hainbeste merketuz dira, ezen egun ia edozeinek badu nahi duen film, musika edota liburu deskargatzerik, eguneroko remixaren kultura sortuz.

Baina, Leonardo Paduraren artikulura itzuliz, eta, ez baditugu idazleak babesten? Edertasunaz, beldurraz, minaz… Idazten duten horiek ez baditugu babesten? Ezin badute beraien lanak idazteaz ateratako diruaz bizi? Nork idatziko du, orduan? Hau da idatzi, letra larriz, sortu! .

Sarbidea, kultura errentagarri eredu berriak, talde balioa

Egungo erronka da, leku komunetan dauden kultura lanak eskuratzeko bidea erraztea eta, era berean, haien berritzea ahalbidetzea.

Kultura eredu berriez argitu aurretik, ondasun kultural komuna definitu behar da. Eta hor beharko genuke egon liburutegiek.
Liburutegiak sortzailearen eskubideak babesten ditu, pirata berhezituz, eta era berean, lukro desio neoliberala galgatzen du, hiritarrari kulturarekiko lotura erraztuz; hau da, lan kulturalak edozein hiritarrentzat eskura jarriz.

Gaur egun gailentzen den ekonomia liberalak ez du kultura zer den galdetuko, edota zein den liburutegien eginkizuna kultura bideratzaile moduan, ez. Batzuetan, editoreen krisiaren kaltetuak gu izango garela, liburutegiak, erakundeak ordainduriko liburu elektroniko mailegu euskarriak sortzean.

Nik, zoritxarrez, ez dut hainbeste galderentzako erantzunik. Nola asebete sortzailearen eskubidea, bere banakakoaren balioa, kulturaren giza balioaren aurrean? Nola neur daiteke kulturaren giza balioa? Zer da guretzat kultura, edota ze kultura ondasuna bideratuak behar dugu, literatura kanona ere zalantzan dagoelarik?

Badakigu Industria kulturalak datu ekonomikoak defendatuko dituela eredu ordainduen alde; lanpostuak sortzen dira, aberastasuna, etab. Nik ikusten dut, inoiz baino argiago, liburutegiak direla gora egin behar dutenak aro digital honetan; erabiltzailearen eskuratze eskubidea eta sortzailearekiko errespetua, biak batera babesteko gai diren bakarrak baitira.

Bukatzeko erosi berria dudan liburua gomendatzen dizuet, izenburu polita du eta pirateriaren gaiarekin lotuta dago: “Un mundo de todos y de nadie : piratas, riesgos y redes en el nuevo desorden global”. Daniel Innerarity egilearena.

Eka / 2013

Ametsezko liburutegia

Autorea: Liburu dantza

Egun, liburuzain guztiak etorkizuneko liburutegia irudikatzen ari garela, liburu elektronikoaren mailegutza plataforma imajinatzen, espazio antolatzen ohiko apalategirik gabe, geure burua informazioaren bitartekari bilakatzen…; une egokia deritzot Alberto Manguelek “Ametsezko liburutegi” ari buruz dioena gogora ekartzeko.

Alberto Manguel Donostiatik oihartzunik gabe pasa zen. Luisa Etxenike idazleari esker izan genuen aukera hori. Baina, komunikabideek ez zuten apenas horren berri eman.
Orduko hitzaldiak bere beste liburu batean izan zuen oinarri : “ Liburutegia gauean”. 2008ko urriaren 23an egon zen Donostian. Manguelek irakurketa, liburutegiak, irakurgaiak, izan zituen mintzagai.

2013ko ekainaren 13an 2012ko Espainiako olerkigintza Saria, Antonio Carvajal ere oharkabean pasa da gure hiritik; kazetariek ez dute haren berririk eman. Bai batean, bai bestean, Donostia Kulturaren komunikazio sailak bere eginbeharra ongi bete zuen. Baina, zein kultura mota interesatzen zaie medioei? Zorionez, Antonio Carvajalek argi utzi zuen ez duela ospea helburu, adituen onarpena baizik.

Ba al dago ametsezko liburutegirik?

Alberto Manguelek deskribatzen digun ametsezko liburutegia. “Errege Gorriaren ametsa” liburuan, bat egiten du alde askotan nire ametsetakoarekin. Manguelekin ehuneko ehunean ados ez banago ere, blogera ekarriko dut bere liburuaren atal hori, eta euskaratzen saituko naiz. Atal horren izenburua da: ” Ametsezko liburutegia definitzeko zenbait ohar”. Esaldi laburrez, era poetikoan ematen ditu oharrak. Azken finean, liburutegiak gustuko dituela eta irakurketaren historian aditua dela jasotzen dugu.

Nire ametsezko liburutegia utopia bat da: Donostiako udal liburutegi berria eraikin bakar batean ikustea.

“Ametsezko liburutegia definitzeko zenbait ohar”

1. Ametsezko liburutegia irakurle batentzat bereziki egina dago. Irakurle guztiek sentitu behar dute beraiek direla aukeratuak.

2. Ametsezko liburutegiaren atearen gainean Rabelaisen lelo bat dago idatzia. ” Lys ce que voudra” ” Irakur ezazu nahi duzuna”

3. Ametsezko liburutegia birtuala zein materiala da. Teknologia guztiak onartzen ditu, euskarri guztiak, testu mota guztiak.

4. Ametsezko liburutegia sarbide errazekoa da. Ez eskailera garairik, ez lur irristakorrik, ez ate nahasgarririk, ezta zaintzaile beldurgarririk irakurle eta liburuen artean.

5. Ametsezko liburutegiak eserleku eroso baina irmoak ditu, besoentzako eta guzti, eta bizkaralde makurrak, Frantziako Liburutegi Nazionaleko Labrouste areto penagarrikoak bezalakoak.

6. 1250ean, Fournivaleko Richardek ametsezko liburutegia ” hortus conclusus” batekin konparatu zuen, hau da jardin itxi batekin.

7. Ametsezko liburutegiaren hormak adreiluzkoak edo egurrezkoak dira. Baditu, halaber, beirazko leiho ederrak bista ederrak eskeintzen dituztenak. Liburutegia ez da inoiz “hortus” guztiz “conclusus “.

8. Ametsezko liburutegiak batez ere liburuak ditu, baina ez bakarrik liburuak. Bertan biltzen dira ere mapak, koadroak, objektuak, musika, ahotsak, filmak eta argazkiak. Irakurtzeko lekua da, terminoaren adierarik zabalenean.

9. Ametsezko liburutegian irakurleak eskura ditu apalategiak. Ezustekoren bat aurkitzeko parada eman behar zaio irakurleari.

10. Liburutegi honetan apalak altuera egokian egongo dira beti, ez altuegi ez baxuegi.

11. Ametsezko liburutegian ez du inoiz egingo ez bero handirik ezta hotzik ere.

12. Ametsezko liburutegiak etiketatu gabe antolatzen du.

13. Ametsezko liburutegian ez dago behin-betiko atalik.

14. Ametsezko liburutegiaren mapa bere katalogoa da.

15. Ametsezko liburutegian janaria, edaria eta fotokopiagailuak ugari eta eskura errazak izango dira.

16. Ametsezko liburutegia isolagarria zein gainezkatua da; intimoa eta harreman sozialetara irekia; hausnarketarako, zein elkarrizketarako prestatua; lasai eta oparoa; eruditoa eta galderazalea; askoren desesperazioz josia eta irakurtzeke dagoenaren itxaropenaz jantzia.

17. Ametsezko liburutegiak litekeen liburu ororen promesa gordetzen du.

18. Ametsezko liburutegian liburu bakoitzak beste baten egiten du oihartzun .

19. Ametsezko liburutegia etengabe berriztatzen den betirako antologia da.

20. Ametsezko liburutegiak ez du inoiz ixten.

21. Ametsezko liburutegian zirriborroak egin daitezke liburuetan.

22. Ametsezko liburutegia era berean jendartekoa eta ezkutukoa da. Klasiko ezagunenak eta ia inork ezagutzen ez dituenak gordetzen ditu.

23. Ametsezko liburutegian irakurleak ezarritako ordena hankaz gora jarri behar du.

24. Ametsezko líburutegiaren liburu kopurua aldakorra da. Alexandriako liburutegian zazpiehun erroilu omen zeuden; Jorge Luis Borgesen liburutegian bostehunera ez ziren iristen; Birkenau konzentrazio esparruko liburutegiak zortzi baino ez omen zituen, baina balio neurtezinekoak.

25. Hormaz, apalez eta liburuz osaturik badago ere, ametsezko liburutegia gure irudimenean dago; gogoan duguna da.

26. Ametsezko liburutegiak jarraipenezko testua iradokitzen du; ez du hasiera argirik, ezta amaiera asmagarririk ere.

27. Ametsezko liburutegian ez dago debekaturiko libururik, ezta aholkaturikoak ere.

28. Ametsezko liburutegia hurbilekoa egiten zaio bai San Jeronimori, bai Noam Chomskyri.

29. Ametsezko liburutegian irakurle guztiak, beti, ongi etorriak sentitzen dira.

30. Ametsezko liburutegiko orrialde bakoitza lehenengoa da. Ez dago azkenengorik.

31. Paul Valeryren burmuineko kutxak bezala, ametsezko liburutegian ondorengo izenak dituzten sailak daude: une egokiagoan ikastekoa;inoiz horretaz ez pentsatzekoa;
alferrikakoa bertan sartzea; aztertu gabeko edukia; zentzurik ez duten gaiak; bigarren bizitzan bakarrik azter daitekeen altxorra; premiazkoa; arriskutsua;delikatua; ezinezkoa; utzi; gordea; beste batzuk har dezaten ardura!; zaila, etab.

32. Ametsezko liburutegiak Babelen madarikazioa desegiten du.

33. Ametsezko liburutegiak gizarteak irudikatzen duenaren sinbolo da. Gizartea, bere burua ezagutzeko, liburutegien mende dago, horiek baitira gizartearen memoria.

34. Ametsezko liburutegia infinitoraino has daiteke, ez baitu toki fisikorik behar; eta jakintza guztien ezagutza eskain dezake, denbora fisikori ez baitu behar.

35. Antigualeko hezurtegietan irakur zitekeen: ” zeure burua ikusten duzun eran ikusten dut nik neurea; ikusten nauzun eran ikusiko duzu zeure burua”. Antzekoa esan dezakegu liburutegi idealari buruz eta bertako irakurleez.

36. Ametsezko liburutegia ez da hezurtegi bat.

37. Antzina liburutegiak apaiz egipziarren ardura ziren. Haiek hildakoen arimei liburuak ematen zizkieten, hildakoen erreinuetan lagungarri izango zitzaielakoan. Ametsezko
liburutegiak funtzio hori ere betetzen du, arimak gidatzeko sortea da.

38. Ametsezko liburutegiak era berean, berritu eta mantendu egiten du. Ametsezko liburutegia arina da.

39. Zenbait liburu haiexek dira beraiek ametsezko liburutegia. Melvilleren Moby Dick,Danteren Divina Comedia, Chateaubrianden “ Las memoires d’ outretombe”…

40. Ametsezko liburutegian ez da iparrorratzik behar. Bere itxura fisikoa bada ere bere egitura intelektuala.

41. Ametsezko liburutegiaren arkitektoa, beste edozerren gainetik, ametsezko irakurlea da.

42. Edozein tiranoren ezinezko helburua ametsezko liburutegia suntsitzea da.

43. Irakurle guztien ezinezko helburua da ametsezko liburutegia berreraikitzea.

44. Ametsezko liburutegiak ( liburutegi guztiek bezalaxe) zuretzat bereziki idatzia izan zen lerro bat gordetzen du.

Gaur egun, etorkizun igarleek horrelako galderekin etengabeko erasoan ari zaizkiguralik: zertarako liburuz josiriko liburutegiak? Zergatik alferrik galdu leku preziatuak paper inprimatu multzo infinituak gordez?, onuragarri egiten zaigu Alberto Manguel bezalako irakurzale eta liburutegi zaleek idazten dutena irakurtzea.

Irakurle bakoitzak aurki dezala bere ametsezko liburutegia

Mai / 2013

Posta elektronikoaren zortzi bekatu kapitalak

Autorea: Liburu dantza

Will Schalberen ” Bizitzaren amaierako irakurketa taldea” irakurtzen ari nintzela, Schalbe David Shipleykin batera, beste liburu baten egilea zela ikusi nuen: ” Bidalketa: posta elektronikoaren estilo liburua“. Derrigorrezkoa iruditu zait egungo aro digitaletan.

Izenburuak dioen bezalaxe, posta elektronikoa erabiltzean egiten ditugun akats anitzak saihesten laguntzea du helburu. Aholkuak ematen ditu estiloa hobetzeko; dena ez dela baliogarria esan nahi digu, egiten ditugun okerrez ohartarazten gaitu.

Mezu elektronikoa xehetzen digu; zein estiloa izan behar duen; sei mezu mota aipatzen ditu; laneko posta eta emozionala bereizten ditu… Eta, azkenik egoera guztietarako balio duen aholkua ematen digu: ondo pentsatu bidali baino lehen!

Badakit gehienok abantailak baino ez dizkiogula ikusten posta elektronikoari; baina, egin ohi ditugun akatsak azpimarratu nahi ditut, eta gogorarazi, korreo mota hau bidaltzearen erreztasunak mezu idatziak direla ahaztera eramaten gaituela; erabiltzen dugula maila pertsonalean zein profesionalean, eta azkarregi eta errazegi idazten ditugula!

Autoreen arabera posta elektronikoaren abiadurak kirioak dantzan jarri ez ezik, norberaren alderik txarrena, ilunena azalarazteko joera duela. Hau argitzeko konparatzen dute aurrez aurreko komunikazioa, non gure garunaren alde emozionalak etengabe kontuan hartzen dituen hartzailearen erreakzioak. Komunikazio elektroniko berriz, ez ditugu erreakzioak une-unean antzematen, eta gehienetan jabetzen garenerako zein den bestearen erreakzioa, berandu izaten da, bidali baitugu korreoa.

Posta elektronikoa dela eta, lehen baino askok gehiago idazten dugu. Ondorioz korreo pilo bat jasotzen dugu, baina kalitate eskasekoak, gehienak. Idazketa menderatzen duenak ez du tekonologia menderatzen, eta alderantziz .

Zeri deritzote zortzi bekatu nagusiak?

1. Zehaztasunik gabeko posta: ” ez ahaztu aipatutakoa egiten”

2- Posta elektroniko mingarriak

3- Espetxera eraman zaitzakeen posta

4- Posta elektroniko koldarra

5- Sekula desagertzen ez den posta (Re:Re:Re:Re). Hau da nagusia Donostia Kulturan

6- Posta elektroniko sarkastikoa

7- Informalegia den posta eletronikoa

8- Desegokia izan daitekeen posta elektronikoa

Horietako zenbait ez dira gure artean ematen. Baina, hala ere, liburua irakurri beharko genuke, mundu digitalean ematen diren zenbait ohitura argitzeko.

Ohiturak komunikazio digitalean

Denok jakin beharko genuke letra larria oihuka ari garenean erabiltzen dela; “ mesedez” eta ” eskerrik asko” erabiltzen direnean, batzuetan heziketa onekoa baino exigentea, agintaria edota presazkoa dirudiela; harridura ikurrek berotasuna ematen diotela ¡¡¡¡Eskerrik asko!!!! komunikazioari eta paperean ez bezala, bat baino gehiago jar daitekeela, baina ez direla erabili behar emozio negatiboak adierazteko

Kontu handiagoarekin erabili beharko genituzke, Norentzat, Cc edota Cco ospetsuak. Azken hau bereziki iruzurtia gerta baitakiguke.

Cc: zuk eta besteek jakitea nahi dudan zerbait bidaltzen dudanean.
Cco: zuk bai, baina beste inork ez jakin behar duen zerbait denean.
Berbidalketa: zuretzat interesgarria delakoan bidaltzen dizut, zerbait gehiago erantsiz

Bestaldetik, gogoratu, posta tresna fidagarria dela, eta esatea postaren bat ez zela iritsi , erraz atzeman daitekeen gezurra asmatzea dela. Isiltasuna nahikoa da zenbait mezuen erantzun bezala ; baina, ” no reply” “ez erantzun” egokiagoa, hezituagoa dirudi.
Isilune luzeak ez dira ondo onartzen, beranduago erantzuteko asmoa badugu, jakinaraztea litzateke egokiena. Jaso dugun posta mingarria baderitzogu, isilalditxoa erantzunaren aurreko hausnarketa une moduan uler daiteke.

Baliabide berrien artean, posta eletronikoa zaharrena, adinekoena da. Hain ohikoa denez, ahaztu dugu idazteko erak eta bidaltzekoak baduela garrantzia, eta arreta eskaini behar diogula eraginkorrak izatekotan. Osagai guztiek dute garrantzia. Presaka ibiltzeak edo eramangarri batetik idazteak ez du aitzakirik izan behar ortografia, gramatika, estiloa ez zaintzeko. Batez ere, posta profesionala denean. Zure burua aurkeztu, agurtu hasieran eta amaieran.

Gero eta garrantzitsuagoa iruditzen zaigu Interneten idaztean, baliabide bakoitzeko estilo gidak kontuan hartzea eta ikastea. Askori kezkagarria egiten zaigu Interneten idazten den guztiaren alde global eta publikoa; beraz, zaindu beharrekoa. Jaiotzez analogikoak garenak paperean idazten adituak ginen. Birziklatu beharra dugu.

Besteetan bezala, gaiarekiko lotura duen libururen bat aholkatu nahi nuke. Ondorengo hau da aukeratua: “ Interneten idatzi :sare sozial eta baliabide berrientzako gida liburua“. Donostiako liburutegian eskura duzue.

Urteak dira IVAPek administrazioan hizkera argia zabaltzeari ekin ziola eta ahalegin horretan buru-belarri ari da egun ere. 2013an argitaratu du “Komunikazio elektronikoa : IVAPen gomendioak web orriak idazteko”.

Azkenik, burura datorkit arrakasta handia izan duen eleberri bat, digital epistola generoari dagokiona: “ Ipar haizearen kontra“ eta “Zazpi olatuz behin” Glattauer-enak, Irati Elorrietak euskaratuak.

Api / 2013

Nazioarteko liburu eguna. Izango al dute liburudendek lekurik etorkizunean?

Autorea: Liburu dantza

Ospatu berri dugu Liburuaren eguna, apirilaren 23an. Donostiako udal liburutegiek badaramagu hamar bat urte egun hori dela eta, Gipuzkoa Plazan karpa bat jartzen. Bertan eskolekin zenbait ekintza burutzen ditugu, irakurle eta erosle onenei sariak banatzen dizkiegu, jendaurreko irakurketa egiten da… Gure helburua liburu saltzaileei laguntzea da.

Aurten, bereziki alkatea eta zinegotziak zoriondu nahi ditut, lanpeturik egon arren, guregana hurbiltzeagatik irakurketan parte hartzeko. Beraiek aukeratutako testua izan da, momentuan irakurtzen ari diren liburukoa, edo 1813 urtearekin zerikusirik duena, Donostiaren erreketaren urteurrena ospatzen ari baikara aurten. Urtero, irakurketa horretara konbidatzen dugu jendea: idazleak, editoreak, hiritar ezezagunak… Ez dut inoiz ilararik sortu, baina ez dut etsiko, erronka moduko bat da niretzat.

Eta, liburudendak?

Liburuaren egunean, protagonismoa liburusaltzaileari dagokio, eta salmentari. Prentsaurrekoan galdera nagusiak liburudenden krisialdiari buruzkoak izan ziren. Liburu saltzaileen taldearen buru den Andoni Arantzategik zioen aurtengo salmenta 2012. urtekoa baino hobea izan zela, Baina, hala ere, Donostiako liburudenda guztiek plazan postu bat jartzeko adinekoa ez dela. Egun horretan, % 10eko beherapena egiten da, Gipuzkoa plazan, zein liburudendatan.

Ikusgarritasunaren eguna da. Liburua hurbil, esku artean, sentitzeko eguna…baina, zoritxarrez, urtero-urtero liburu saltzaile gutxiago etortzean direnez, goibel samarra da erakusten dugun irudia.

Digital aroaren eragina liburudendatan.

Adituek, liburudendak direla eta, nahiko etorkizun iluna azaltzen digute, hala ere, argitxoren bat ere erakusten dute.

Manuel Gil eta Joaquín Rodríguezen ” Liburuaren eramangarritasuna eta paradigma digitala” lana irakurri dut. Oso liburu serioa da. Hitzaurretik, gaiari buruz erantzunak baino galdera gehiago ditugula ohartarazten gaitu. Ondorengo baieztapenak atera ditut:

• “Liburudendak desagertuko zaizkigu masa-azoketatik uste baino lehenago”. Konponbidea: argitarapen askerekin lotzea eta espezializaioa.

• ” Liburu saltzaile digitalek, ohiko askok baino hobeto ari dira; baieztapen horrek harrigarria eta mingarria dirudien arren.” Autoreek diote liburudenda digitaletan aukera zabalagoa dela, bilaketa ere errazagoa, salneurria ez dela ukiezina izaten, jasotzeko modua aukera dezakezu, opariarako papera ere eska dezakezula… Laburtuz, garaiezinak direla!
• “Ohiko liburu saltzaileek elkartu behar dute, taldea sortu, salmenta ondorengo zerbitzuak hobetu, erosketa gustagarria bilakatu”

• Liburu saltzaileek aurrera pausu bat eman behar dute, eta beraien book+ business egitasmoa sortu.

• “ Liburu saltzaileek sarean indarra galdu badute ere, sare sozial eta blogarien mesedetan, liburu saltzaile onak behar ditugu”. Amazonek berehala antzeman zuen iritzien garrantzia webetan, irakurle ezagunek diotena aintzat hartzen da, aholkuak kontuan hartzen dituzte beste irakurleek. Ahoz ahokoak indarra du.

• ” Sareak paper-liburu salmenta ere areagotzen du”. Askok usten dugu bi eratako liburuen elkarbizitza posible dela. Irakurle onok liburuak erosten jarraitzen dugu. Bai liburudendatan, baita gure e-reader-ean irakurtzeko. Erosi diot, ez pirateatu. Ez dut ulertzen liburuak pirateatzearena, ez irakurle direnengan, are gutxiago inoiz irakurle izan ez direnengan. Zenbat lagun, ezagun, e- reader-a eskuratu bezain laster, bihurtu dira aukeratu ere ez duten produktuen pirata ? Benetan egiten al dute prezioak bidezkoak ez direlako horretaz editoreak ohartarazi nahi dituztelako? Pirateriaren genea euskal edota espainiar ADNan ba ote daramagu?

.Ezagun batek esaten dit liburu elektronikoak erosten ditugun bakarrenetakoa naizela. Amazonen erostea benetan erosoa, azkarra eta paperean baino merkeagoa da. Zer dela eta, denbora alferrik galdu pirateatze jardunetan?

• “Liburudenden apokalipsia ez du ekarriko aro digitalak, rotazio handiko liburuak salmenta kate erraldoietan saldu nahi horrek baizik”. Eremu horietan lehiatzea ezinezkoa da.

• Liburuen prezioei buruz eztabaidak daude. Batzuk diotenez %30eko margena ez da nahiko liburudenda baten mantenurako kontuan hartuz gastu guztiak. Liburu saltzaileak ezarri beharko luke prezioa? Prezioa merketuz arazoa konpoduko litzateke? Merkatua geldirik dago, ez dira erosle berriak ageri, eta are gutxiago krisialdi dela medio. Noiz egingo da eztabaida serioa liburu saltzaile eta editoreen artean?

Donostian itxi berri dute zinemagintzan espezializatua zegoen, liburu denda bat: ” Metrópolis”. Denboran atzera eginez, gaztetatik honuntza zenbait liburudendaren desagertzea ezagutu dut: “Baroja” alde zaharrean, “Internacional” Txurruka kalean, “Ramos” Elkarrek hartu du… Eta, FNAC sarearen sorrera, San Martín azokan, ezagutu dut.

Liburuaren inguruko etorkizuna argi daukan inor ez dugu aurkituko. Garaiak aldatu dira. Liburudendek oso zaila dute, baina badute aurkitzerik bizirauteko zirkinik, txokorik, beraien egoera eta rolari buruz, azkar, eta sakoneko hausnarketa egiteari ekiten badiote.

Ez da nire asmoa, irakastea liburu saltzaileei zer eta nola egin, ez, nahiko lan guk geuk liburutegietan datorkiguna dela eta. Baina, izugarri gustatzen zaizkit liburudendak, izugarri gozatzen dut Paris bezalako hiri handietan, adibidez, Latindar auzoko liburudendatan; edo New Yorken Barnes&Noble-n…kafe bat bertan hartzerik baduzu, liburuak, papergaia erosi edo ikusten dituzun bitartean… Londonen Foyles- en gauza bera.

Bartzelonan proposatu zuten, liburugintzari laguntzeko, kafetegi bat egon litekeen bezalaxe, liburudendak jartzea liburutegietan (Ez dakit ekimena aurrera daramaten).
Beraz, ez dut konponbiderik eskaintzeko, baina, orain arte egin dugun bezala, Liburudendek eta liburutegikoek elkarrekin jarraitu behar dugula deritzot. Denok liburuak aholkatzen ditugu. Nahiko ondo egin dugulakoan nago. Jarrai dezagun! Ez nuke bizi nahi liburudendarik gabeko hiri batean!

Mar / 2013

Wikipediarekin bueltaka

Autorea: Liburu dantza

Urtarrilaren 25ean Donostian, Carmen Fenoll, Kataluniako Generalitateko liburutegiburuaren, eta Alex Hinojo “Glamwiki” proiektu katalanaren bultzatzailearen bisitaldiaz gozatzeko parada izan genuen.

Lehenengo saioa Udal liburutegiko Mandaseko Dukearen aretoan egin genuen. Fermín Lasala Colladok, Mandaseko Dukeak, Donostiako liburutegiari oparitu zion, bere biblioteka pertsonala eta liburuen artean Diderot eta D’ Alemberten Entziklopedia. Bitxia da Tomas Saorínek, “Wikipedia, Atik Wra“, bere liburuan aipatzen duen antzekotasuna, XVIII. mendeko proiektu horren eta gaur egungo, Jimmy Walesen Wikipediaren artean. Bi egitasmoek kritika ugari jasoak; baliabide ekonomikoak eskuratzeko arazoak, kritikak isilarazteko ahaleginak, baina, azkenean garaile.

Tomas Saorínek aipatzen du ere, Philipp Bloomen “L’ Encyplopédie” saiakera bikaina.
Enziklopedia zaleek XVIII.mendean bazuten zer galtzerik: askatasuna.

Formakuntza tailerra.
Lehenengo saio horretan, tailer bat antolatzeko beharra sortu zen. Martxoaren 1ean egin dugu, Haur Liburutegi Nagusian. Alex Hinojok ondo asko azaldu digu wikipedian kolaboratzaile izatea, ez dela soilik artikuluak idaztea edo osatzea; hezkuntza eta kultura erakundeek bere giza funtzioa bete dezakete, beraien baliabideen zati bat Wikipedia eraikitzeko emanez. Liburuzainok, artxiboko langileok, museo zaindariok, irakasleok…heziketa eta kultura bideratzaileak gareen heinean, badugu orain, kultura hedatzeko beste tresnarik.

Kolaboratzaile eremu ezagun bat GLAM izenekoa da. Akronimo hori Galleries,
Libraries, Archives and Museums hitzekin osatua da.

Zer egin dezakegu liburutegietan?

Wikimaratoiak. Jarduera honetan, wikipedista talde bat elkartzen da, normalean liburutegi batean, artikulu edota gai bat ahalik eta gehien osatzeko.
Wikimaratoiak egin izan dira Katalunian, Xabier Miserachs, Joan Miró eta Angeles Santos Torroellaen artikuluak osatzeko. Liburuzainok kalitatezko bibliografia eskaini eta wikilariek Internet konexio, mahai bat baino, ez dute behar.

Irudien askatzea. Wikipedia oso leku ikusgarria da, eta gero eta erakunde gehiagok hori ulertu dute eta haien bildumak eskuragarri egin nahi dituzte ahalik eta jende gehiagorentzat. Wikipediaren eremu honi, hau da, irudiena, Wikimedia Commons deritzo. Horko eduki guztiek Commons creative lizentzia dute, publikoak dira. Adibide bat ematearren: Víctor Balaguer Museo Liburutegiak bere pinakoteka osoa wikipedian eskegi zuen 2011n.

Testuen askatzea.
Zenbait museok, Picasso Museoak, Josep Pla Fundazioak…, eta liburutegiren batek, Palafrugellekoak esaterako, beraien legezko oharra aldatu dute, bere web orria Wikipediarekin bateragarria izan dadin. Modu honetara badago sortzerik artikulu ugari, aldez aurretik kaleratutakoak aprobetxatuz. Wikipediak erakundeetako ohiko webek baino askoz bisitari gehiago izan ohi dute.

Wikipedilari egoiliarra. Wikipediako editorea da eta denboraldi batean erakunde jakin batekin lan egiten du. Era berean wikipedian, argitaratzen ditu erakundeari dagozkion zenbait jakingai. Horrelakoen bitartez, zubiak eraikitzen dira editore taldeen eta kultur erakundeen artean. Alex Hinojo, adibidez, Picasso Museoko egoiliarra izan zen; Palafrugellekoak izan zuen wikilari egoiliarra ; halaber, British Museumak…

Lehiaketak Taldeak dinamizatzeko era egokia da. Alex Hinojok kontatu zigun British Museumek lehiaketa bat antolatu zuela, non berarien bildumari buruzko kalitate handieneko bost artikuluen egileek opari sorta bat jasoko baitzuten. Arrakasta izugarria izan omen zuen deialdiak.

Hezkuntza programak.
Badago kolaboratzerik maila desberdinetako hezkuntza erakundeekin. Katalunian eskoletan ari dira, baina Unibertsitatearekin ere egin daiteke. Ikasleei eskatzen zaie, haien lanak paperean edota power point batean egin ordez, wikipediako artikuluak eta gaiak osatuz hobetzea. Liburutegien ardura formakuntza eta bibliografia ematea litzateke. Irakasleak zuzenketa lana wikipedian bertan egingo luke.

Badago beste kolaborazio modurik, baina orain arte aipatutakoak badira nahiko adierazteko eremu berri honen erakargarritasuna. Donostiako liburuzainei iruditu zaigu, ezer antolatu aurretik formakuntza handiagoa behar dugula. Beraz, bide hori urratzear gaude, baina astiro-astiro joango gara.
Mediateka Tabakalera Euskal Wikipediarekin harremanetan jarria da eta martxoan egindako saioan gurekin izan genuen Jose Mari Sarasola, wikilaria.
Mediateka Tabakalerak edo beste euskal kultur erakunderen batek lekukoa hartuko duelakoan nago.

Ezin dut bukatu bidalketa, aholkatu gabe Tomás Saorínen liburua, oso argia eta etorkizunerako ideiak ematen digu.

Ots / 2013

Zure pribatutasuna babestu

Autorea: Liburu dantza

Gaur egun, badago idazle, pentsalari, kazetari…zenbait liburuzain ere, teknologia
berrien aldekoak direnak, baina era berean, hauen erabilera txarrari buruzko hausnarketa egitea edo arreta piztea gura dutenak. Pantailarekiko menpekotasunez ohartarazi nahi gaituzte. Pribatutasuna zaintzeko beharrez erne egoteko esaten digute.
Hor ditugu hor, sare sozialen guruak gure pribatutasuna xurgatzeko prest.

Ez gaitezen xinpleak izan, esan bezala, ohar hauek ez dagozkigu teknologia berrien aurka dagoen jendearengandik, ez, baizik eta gizarte digitalak dakarren aldaketa handiaz pentsaraztera bideratu nahi gaituen jendearengandik. Pentsalari hauek bizitzeko eraz, elkarbizitzaz, gizakien arteko komunikazioaz hausnartzen dira.
Horregatik, nire ustez, kontuan hartu behar ditugu, irakurri behar ditugu.

Egun, Interneten, guruek izen-abizen ezagunak dituzte: Mark Zuckbergerg (Facebook), Sean Parker (Napster), Andrew Mason (Groupon), Dick Costolo (Feeburner), Reid Hoffman (Linkedin), Ben Silbermann (Pinterest), Sergey Brin (Google) o Larry Page (Google); eta, nola ez sendu berria dugun Steve Jobs (Apple). Bada, hauek guztiek ederki asko babesten dute haien pribatutasuna, antza. Adibidez, 14.000.000 lagun dituen Zuckbergergek ez zuen bere ezkontzaren berririk eman; eta ospetsua da bere esaldi hau: “ Pribatutasuna zaharkiturik dago”.

DIETA DIGITALA

Aurreko post batean Lanieren artalde digitalari buruz aritu nitzaizuen. Oraingo honetan, informazio zientziatan lizentziatua den Jordi Romañach-en ” Dieta digitala” aholkatzen dizuet. Autoreak pribatutasuna gordetzeko beharra aldarrikatzen du. Guruak ez direla diruditena dio; eta bizitza birtualak ez duela bizitza erreala ordezkatu behar.

Liburu honek esnarazi nahi gaitu: ohartarazi: zertarako erabiltzen ditugu pantailak?
Zertarako umeek sare sozialak. Mugikorrak itzaltzen dituzu bileretan? Ala jende artean ere, kafea hartzen, mugikorrean idazten aritzen den gaizki hezitutako horietakoa bihurtu zara?

AIPU INTERESGARRIAK

Liburu honetatik hainbat aipu aukeratu ditut: Umberto Ecok esan zuen : Internetekiko itsukeriak monstruoak sortzen ditu. (29.0rr)

Banakakoaren informazioa XXI.mendeko lehengai nagusia da; eta, sare sozialen jabeen
apetarik garrantzitsuenetarikoa hura eskuratzea. (36 orr. )Nerabeek ez dute hori sinistu
nahi.

Etorkizunean luxu hutsa izango da pribatutasuna. (99. orr)

Zenbat eta gehiago partekatu, orduan eta bakartiago ote gaude? Beste era batera
esanda: konexio handiagok zoriontasun txikiago dakar? (121. orr.)

Helburua ez da sare sozialei uko egitea; dagoeneko hemen ditugu. Baina, urruntasunak , nolabaiteko dietak ez, ligukela kalterik egingo esan nahi digute.

Liburuzain gisa badugu zer egiterik. Guraso eta umeei sare sozialak egoki erabiltzen irakas diezaiekegu. Liburutegietan Internet eskaintzen hasi ginenean 1999.urtea zen, gurasoei banatu genizkien informazio orri batzuk, zenbait aholku emanez: beti semealabekin egoteko sarean sartzean, datu pertsonalik ez emateko inoiz… etab.
Gaur egun, inoiz baino garrantzitsuagotzat jotzen dut liburutegietan umeei sareen erabilerari buruzko aholkuak ematea. Gure eginkizuna da ere, gurasoak formatzea. Ondo informatuak egon behar dute, adi egoteko arriskuen aurrean eta bere umeei laguntzeko eta aholkatzeko.

Aholku hauek guztiak oinarrizkoak dira, eta begibistakoak batzuentzat. Baina, taldeak presio handia egiten du, eta ez dizkie gauzak errazten beste era batera hezitu nahi duten gurasoei.

Aholkuak : umeak dituzuen helduentzat.

Lagundu eta bideratu zure seme-alabak sarean dabiltzanean, oso medio egokia izan baitaiteke giza baloreak ikasteko.

Ez baimendu sarrera Facebooken 13 urte bete aurretik. Ez dira modernoagoak edo “enrrollatuagoak” baimena ematen dutenak.

Ez eskegi zure seme-alaben argazkirik, ezta haietaz hitz egin ere, zeure kontu pribatuetan. Egunen batean damu zaitezke.

Ez ahaztu ez dela ezinbestekoa seme-alabei oparitzea tablet-ak bost urte bete aurretik; ezta mugikorrak hamabi urte baino lehen; edota bideojoku eta kontsolak katuka dabiltzanean.

Egia esan, Jordi Romanach bezalako autoreek ez naute ni limurtu behar, ezta nire belaunaldia ere. Jaiotzez digitalak direnek erabaki beharko dute ea benetan pribatutasuna zaharkitua deritzoten, ala ez.

Abe / 2012

Libururik salduenak, irakurrienak … eta ahaztuak

Autorea: Liburu dantza

Gaur egun, gure gizartean oso garrantzitsuak dira zenbakiak. Askok sinisten ez badituzte ere, edonon eskatzen eta agertzen dira estatistika datuak.

Modan dago komunikabideetan plazaratzea libururik irakurrienen zerrenda. Normalean hamar izenburu azaltzen dira, hizkuntza eta fikzioa, ez-fikzioa bereizten direlarik.

Liburutegizainok, libururik mailegatuenak aipatzen ditugu, aholkatzeko, laguntzeko asmoz. Baina, komunikabideen eragina hain da handia, ezen libururik salduena baita irakurriena ere.

Bestaldean ditugu, berriz, ahaztutako liburuak, edota George Steinerrek dioen bezala : “ Liburuen isiltasuna”

Steinerrek bere saiakera labur honetan liburuek jasaten dituzten mehatxuez ari da, liburuen ahultasunez.Gaur egun mehatxu nagusietako bat da komunikabideen indarra. Berak dio “Komunikabideek bere, egiten ez duten edozein lehen eleberri, edota kritikoek berehala goraipatzen ez dutena, hamabost eguneko tartean desagertua da. Ez dago pentsatzeko astirik, ez dugu sakontzeko denbora ematen… Ez diegu ematen bizitzeko aukerarik.

2012ko abenduan, mailegatuen eta salduenen artean Greyren trilogia famatua daukagu. Hori dela eta, bat-batean, literatura erotikoaren edizioa ugaritu da nabarmenki. Antzeko zerbait gertatu zen “ Emakumeak maitatzen ez zituzten gizonek” arrakastatsuaren ondoren, iparraldeko lurraldeetako eleberri beltzak gailurra ikutu zuen eta “Código da Vinci– ren ondoren merkaturatu ziren templario eta erlijio sektei buruzko liburu ugari.

Liburutegizainon ardura da beste liburu ahaztu horiek berreskuratzea ; arras ongi baitakigu kalitate handiko liburuak direla.
Hala ere, ez naiz inolaz ere bestsellerrak kentzekoen aldekoa, ez horixe. Egon behar dute liburutegietan ; baina baita bestelakoak ere. Gure lana da klasikoak berreskuratzea eta modu erakargarrian gure apaletan kokatzea irakurleak erakartzeko, bereganatzeko.

Estreinatu da gabonetan Víctor Hugoren ” Los miserables” eleberrian oinarritutako film musikala. Amerikar bertsioa, aktore ospetsuak… Baino, nork irakurri du jatorrizkoa? Zin dagizuet ez dagoela bere handitasunera hurbilduko den aldaki berririk. Victor Hugoren nobela hau ez dago euskaraz.

Antzeko zerbait esan dezakegu “Bel ami” filmari buruz. XIX.mendeko beste idazle batena da: Guy de Maupassantena, Flauberten jarraitzaile bat ; beste ahaztuetako bat! Oraingo honetan, gainera, filmak ez du liburuarekiko leialtasunik, okerrekoa da egindago interpretazioa.
Liburu hauek irakurleei eskaini izanez gero, nekez hartuko zituzten. Baina, asko dira pelikula horiek ikustera joango direnak, edo DVDa maileguan eramango dutenak. Literatura klasikoa ez dago modan.

Baina, zeri deritzogu literatura klasikoa?

Arazoa hemen dagoela esango nuke; askoren aburuz, klasikoez aritzen garenean, Cervantes eta Shakespearez ari garela uste dute.

Klasikoez ari garenean esan nahi dugu, denboran biziraun duten liburuak direla ; betirako egokiak diren pertsonaiak sortu direla haien orrietan.
Gaur egun, Interneti esker literatura klasikoa eskura daukagu dohanik liburutegi digital handietan: Espainiako Liburutegi Digitala, Kongresuko liburutegian, Frantziako Liburutegi Digitalean, Gallica izenekoa, Europeana… Baina, aukera hau ez dela behar den neurrian baloratzen esango nuke. Badirudi, bakarrik aintzat hartzen dugula kazetariek ekartzen dituzten nobedadeak.

Klasikoak dira jada: Hemingway, Kafka, Heinrich Boll, Ryu Murakami, Juan José Millas, Josef Svorecky, Mario Soldati, Toni Morrison, Ralf Ellison, Anais Nin, Naipaul etab.
Antzekoa gertatzen zaigu euskal literaturan. Badaude izenburu ahaztuak: “Mantal urdina”, “Elsa Scheelen”, “Oilarraren promesa” “Ehun metro“…

Liburuzainen bitartekari lana, klasikoen gomendioekin ere egin behar da.

Gabonetan, guztiok oparitzen dugu libururen bat. Ez badago hamar salduenen artean, hobeto!
.

Aza / 2012

Liburutegietan murrizketarik ez!

Autorea: Liburu dantza

Aurtengo urrian izan genituen lehenengo datu kezkagarriak liburutegien aurrekontuak direla eta. Astakeria hutsa! Eta, astakeria hitza erabiltzea ez deritzot gehiegikeria, astakeria baita zero euro eskaintzea liburuak eta beste materialak (aldizkariak, CDak, DVDak…) erosteari, Estatuan ditugun 52 liburutegi publikoetan.

Vargas Llosak bere “ Ikuskizunaren zibilizazioa” liburuan, V atalean ” Kultura, politika eta boterea”, politika eta kulturaren arteko harremanaren arriskuaz ohartarazten gaitu. Gaur egungo kultura, ikuskizunarena, lagunkeriarena bada, zer dela eta harrituko dira, liburuak erosteari xoxik ez emateagatik? Zenbat kultur zinegotzik ez zuen irakurriko liburu bakar bat unibertsitate ikasketa guztian zehar? Zenbatek maisu edo lizentziatu izan arren ez dakien ezer liburutegiez baina lasai asko liburuzainei lezioak emateko gai ikusten duen bere burua? Zenbat plan estrategiko kudeatzailek, guri kontsultarik egin gabe, erabakitzen duen zein liburutegi zerbitzutan kobratzen hasi? Zenbat ekonomilari eta finantziarik erabakiko du datorren urteko liburutegiak hornitzeko aurrekontua?

Gogorarazi nahi dut liburutegi zerbitzua udal konpetentzia dela, hots, udal liburutegien ardura. Udalak liburutegi zerbitzua legez bermatu behar du.
Badakit, egia da bai, Udalek arazoak dituzte behar guztiak asetzeko, baina ez luke murriztu behar, berak konpetentzia duen arlo batean.

Euskadiko liburutegien Legearen arabera Eusko Jaurlaritzak ere dauka ardura, udal liburutegi-zerbitzuak sustatu eta hobetzeko. Horregatik, Eusko Jaurlaritzari eskatu beharko genioke ez urritzeko, berez jadanik eskasak diren liburutegientzako laguntzak. Aldiz, une egokia litzateke ohikoa baino laguntza handiagoa emateko liburutegiei. Jaurlaritzaren laguntza Donostiako liburutegien gastuaren %13 baino ez baita.

Hain zuzen, ez dezagun kultur burbuila bat sortu Tabakalerarekin. Izan gaitezen
zentzudunak! Ez badago dirurik jardunean ari diren liburutegiak hornitzeko ; Donostiako
zinemaldiak murrizketak jasan behar baditu ; Musika Hamabostaldiak ere ; museoek,
Artium esaterako egoera larrian dago; zertan ari gara Tabakalerarekin? Ez ditzagun iraganeko akatsak errepika.

Badago liburutegirik mantentzerik bildumak berritu gabe?

Ez dago liburutegi zerbitzurik bildumak ez badira berritzen, horiek dira liburutegietako
zerbitzu guztien ardatza. Liburu berriak erosteko dirua kentzea, liburutegia akabatzea
litzateke. Ez badago berrikuntzarik erabiltzaileak interesa galtzen du, eta irakurzaletasunak behera egingo du. Liburutegia zabaldurik izatea ez da nahikoa, edukiak eta jarduerak dira beharrezkoak.

Euskadiko liburutegietan ba al dago murrizketarik dagoeneko?

Nik uste dut baietz, baina komukikabideetan ez dut ezer irakurri. Kulturan murrizketak izan dira hori islatu dute komunikabideek, baina ez genituzke konparatu behar liburutegiak beste arlo kulturalekin. Liburutegiak beti txiroak izan garelako beraz orain nondik kendu? Donostian, 2010. urtetik ari gara murrizketak jasaten

Orain arte Euskadiko liburutegien mapa berrantolatzeko, egokitzeko, Legearen zenbait alde ezartzeko, eskatzen banuen, hemendik aurrera beharrezkoa uste nuena, derrigorrezkoa deritzot.

Euskadiko liburutegien Legeak ez ditu arazoak konpontzen. Adibidez, Foru Liburutegien eginbeharra zehaztu behar da eta haien funtzioak definitu. Eusko Jaurlaritzako. Liburutegi zerbitzu teknikoak denetariko baliabideez hornitu behar dira; horiek zuzentzen baitute on-line irakurketa sare publikoa.

Iwetelen zerrendan liburutegizainek kritikak jaso zituzten, murrizketak zirela eta isilik
mantentzeagatik. Ez dezagun iruzurrik egin, isiltasunak ez du esan nahi ados gaudenik… Javier Mariasek bere blogean murrizketak kritikatu zituen eta idazleen kritikak oihartzuna dute. Euskal idazleek ere badute egiterik eta egin beharrean daude! Baina tira, liburuzainen ahotsa nork entzuten du ?

Gaur, lanera nentorrela, kultur hiriburutzaren esloganari erreparatu diot: Donostiako Udalaren balkoian dago, eta horrela dio” Kulturarekin askeago”…

Bestek diote : egiak aske egiten gaitu…

Zuen txanda

Harpidetza