Aza / 2014

Berrikuntzak liburutegietan, bat-batekotasuna ala planifikazioa?

Zenbait hitz modan jartzen dira, adibidez, berrikuntza hitza. Geureganatzen ditugu eta adiera desberdin eta anitzak ematen dizkiegu. Batzuetan modan egoteko baino, ez ditugu erabiltzen, haien esanahia ondo ezagutu gabe bada ere. Besteetan manipulatzen ditugu.
Adiera anitzeko hitzak izan ohi dira.

Gainera, berrikuntza hitzari liburutegi eransten badiogu, gutako gehienei berrikuntza
teknologikoa datorkigu bururura: QR kodigoak, errealitate areagotua, sare sozialak, mailegu elektronikoaren plataformak, NFC ( Near field communication) teknologia,
Raspberry pi-a etabar luzea… Termino horietako asko ingeles hutsean erabiltzen dira, “cloud computing” edo “Hodei konputazioa” (euskarazko wikipedian aurkitu dut) esate barerako, eta ez ditugu itzultzen gaurkotasunaren eta ingeles hizkuntzaren kolonialismoaren adierazle dira eta.

Berritzaileak al gara liburutegitan? Nork iragarriko zukeen duela urte batzuk?

Ironiak alde batera utzita, Maribel Riazak ,” Berrikuntzak liburutegietan” liburuaren egileak, gure lanbidearekin loturiko alderdi berri guztiak era bikainean arakatzen ditu.

Berrikuntza hitza ondo definitzeaz gain, sorkuntza ez dela berrikuntza argitzeaz gain, nire ustez, garrantzi handiko beste zerbait egiten du: berrikuntzaren planifikazioaz hausnartzen du.

Nire interesa pizten duen bakarra ez da berrikuntza teknologikoa, beste bat baizik, hau da, liburutegi ereduari, edota liburutegi sareari ezarri behar zaion berrikuntza. Prozesuen berrikuntzaz ari naiz, erabiltzaileekiko harremanenaz, lan-taldearen pentsaerarenaz, eta, nola ez, liburutegiko zuzendariari dagokion berrikuntzaz.

Eusko Jaurlaritzak liburu elektronikoen on line mailegu plataforma berritzailea, jarri duen honetan, beta eman beharko genioke planifikazio lanari eta, Euskadin nahi dugun liburutegi sistema edo liburutegi sarea egituratu eta planifikatu: funtzionamendua, giza eta ekonomia baliabideak, Aldundietako liburutegien parte hartzea…

Ez dugu helburu lan-taldeak sortzea, benetako planifikazio egitea baizik eta dagokionari. Tranpa egitea da pentsatzea denon iritzia berdina dela.

” Euskadiko liburutegiaren berrantolaketa” litzateke, hain zuzen, berrikuntzarik onena. Bitartean Maribel Riazaren liburua irakurtzea gomendatzen dizuet eta baita ere “El profesional de la Informacion” bildumako beste aleak ere. Laburrak, argiak eta erabatekoak dira.

Post-data. Kasualitatea izan da berrikuntzaz hitzegitea eta jakin dut, datorren abenduaren 16an Guggenheim Bilbao Museoan, aurkeztuko dutela “Berrikuntzaren gidaliburua 2014”, Liburuaz aparte solasaldia honako izenburuarekin ” Susperraldia bultzatzen duten pertsona berritzaileak”

Ira / 2014

Jakinduria da boterea

Autorea: Liburu dantza

Sanghaiko Liburutegi publikoko hormetan Francis Baconen esaldi ospetsu bat dago:” Jakinduria da

boterea”. Hizkuntza askotan dago jasoa, euskaraz ez oraindik.

Hala ere, ez dut jakintzaz hitz egiteko asmorik, aholku bat ematekoa bai, aldiz. Noizbait Shangaira joateko aukera izanez gero, ez alde egin bertako liburutegia bisitatu gabe. Metroko 10. lineak zuzen eramaten zaitu bertara, izen bereko geltokia duelarik. Txinera jakin ezean ere metroz mugitzea hirian zehar, erraza da, dena ingelesez ere idatzia baitago. Metroa garbia eta txukuna da, gainera merkea: hiru yuan ( 30 zentimo baino gutxiago)

Shanghai hiri ikusgarria da, New Yorken inbidiarik ez duena. Kontsezio Frantseseko kaleetan zehar ibili aurretik; Pudong aldeko etxeorratzetara igo baino lehen: World Financial Center, Jin Mao…; edota Yuhan Garden inguruko auzo zaharrean zeta erosi aurretik, joan zaitezte Liburutegia bisitatzera, merezi du. Bidaia gidatan ez dituzte liburutegien bisita aholkatzen, bigarren mailakoak dira, beti ematen zaie garrantzia handiago museoei. Baina, ez al dira liburutegiak gaur egungo katedralak, tenploak, pagodak?

Igandea zen, abuztuaren 31, liburutegia jendez gainezka zegoen. Kafetegian te beltza hartu eta argazki batzuk egin nituen; ezin ditut guztiak post-ean erantsi, baina, behingoz uste dut irudiek hitzek baino balio handiagoa dutela. Zenbait gauza bereziki deigarri egin zitzaizkidan: egunean zehar mailegutzaren gora beherak ematen dituen panela; Shangaiko egunkari digitalizatuak , panel handi batzuetan, non edozeinek oso era errazean, unean bertan irakur dezakeen eguneko berriak eta azkenengo bi hilabetekoak ere; Konfuzioren eskultura jardinean; kutsu komunista duen liburudenda; liburutegiaren maketa; Rodinen “Pentsalaria” ren erreplika bat sarreran, Rodinek erabilitako bost igeltsu moldetatik sortua…besteak beste.

Liburutegiak, maketan ikus daiteke, zaindari bat bailitzan, 24 solairuko eta 348 oineko dorre bat dauka. Munduko liburutegi altuenetakoa da.

Liburutegiak jakinduriaren tenplu dira niretzat. Horregatik liburutegi horretan errepikatzen den aipua oso aproposa deritzot. Internet daukagunetik, gero eta gustukuagoak ditut liburutegiak espazio físiko diren heinean. Herrialde bat ezagutzeko liburutegietara joan behar da. Shangaikoa era guztietako jende anonimoz gainezka zegoen: irakurtzen, ikertzen, ikasten, erakustaldi bat bisitatzen, bakardadea usatzen, zerbait jaten, edota baita liburu bat erosten ere.

Liburuak Txinan modan daudela baiezta dezaket, liburutegitik atera ondoren, Kontzesio

Frantsesean zehar gindoazela, ezustean, Haur liburutegi bat topatu genuen, non ipuin jaialdi bat ospatzen baitzen. Pozarren, han ere sartu ginen. Haur eta gurasoz beteta zegoen! Argazkiren bat ere erantsi dut.

Jakinduriaz ez nintzela arituko eta hala izan da. Baina, bukatu aurretik El País-en, irailaren 6an, irakurri nuen artikulu bat aipatu nahi dut. Daniel Innerarityk ” jakinduriaren balio”az ari da, eta honela dio: ” Jakinduria, ezagutzaren gure gizartean, abiadura handiegiaz industrializatu da. Beste ondasun bat baino ez da.”

Zalantzarik gabe, Unibertsitateaz gain, non jakinduria berritu, berpiztu eta hausnarketa gai izan behar baituen, liburutegiak bete behar du formakuntza lana gizakiaren bizi osoan zehar. Liburutegietan dago jakinduria eta ezagutza hiritar guztien eskura. Eskola garaia eta Unibertsitate garaia amaitu ondoren, liburutegiak baino, ez du eskaintzen formakuntzarako aukera berdintasunean edonorentzat. Horregatik da hain garrantzitsua ondo hornitutako liburutegiak izatea, eremu eta ordutegi zabalekin, jai egunetan zabalik egongo direnak

Saber es poder

Uzt / 2014

Zer dakigu Suomiko udal liburutegiei buruz?

Autorea: Liburu dantza

Kathya Shkylar, Entresse-ko liburuzaina, gure artean egon da bi hilabetez, martxotik ekainera. Liburutegi hori Espoo hirian dago, eta Finlandia HELMET liburutegi sarekoa da.

Kathyak, Grundtvig lifelong learning, visist and exchanges,( bizitza osorako formakuntza programa: bisitaldiak eta elkartrukeak) , diru laguntza eskatu zuen. Nik ez nuen horren berri, lotura bidaltzen dizuet, agian ingelesez ondo dakien batek interesa izango duelakoan, beti izaten baita aberasgarri bidaiatzea kanpoko errealitateak ezagutuz.
Hemen ibili den bitartean gure liburutegi guztiak ezagutu ditu: Koldo Mitxelenan egon da; Tabakalerako mediateka Arantza Mariskal zuzendariarekin; gure lan egiteko modua ezagutu du; eta, jakina bi hitzaldi eskeini dizkigu, bat beraien liburutegiari buruzkoa eta HELMET sareari buruzkoa, eta bestea, on-line zerbitzuaren funtzionamenduari buruz .

Azaletik, gehiegi sakondu du gabe, arituko naiz post honetan Finlandiako lan egiteko eraz gogoratzen ditudan zenbait zertzelada aipatuz. Informazioa osatu dut Parisen erosi nuen liburutik ateratakoarekin. Liburu horrek izena du: “ Les bibliothèques en Europe. organisation, projets et perspectives”. Argitaletxea “Cercle de la librarie” Atal oso bat Eskandinabiako liburutegiei eskeintzen dio.

HELMET sarea

Helmet sarea, finlandieraz helmet hitzak perla esan nahi du. Helsinkiko metropoli gunean dago. Sare hori, zifratan: 900 langile, 17 milioi mailegu urtean, 16.5 milioi bisitari, horietatik 8,1 birtualak, eta 3.4 milioi dokumentu. Edozeinek daki zifrak biztanleriarekin lotu behar direla, bada, Finlandiak 2011n 5.4 milioi biztanle zituen. Ondorioz, datuen arabera, argi dago Finlandian liburutegiak izugarri erabiltzen direla.

Lehenago esan dudan bezala, Kathyak une honetan Espoon dagoen Entresse liburutegian egiten du lan. Une honetan diot, langileria mugikorra baita. Espook 260.000 biztanle ditu, oso herri hedatua da, distantziak handiak. Kathyak zioenez oso desberdina da lan egiteko era Espoon edo Helsinkin. Espoo logela-hiria omen da, ez du ez erdigunerik, ezta alde zaharrik ere.

Sarea, hamabost liburutegiz, bi liburu-busez eta lau liburu-txirrindaz osaturik dago. Kathya liburu-txirrindaz arduratzen da. Zerbitzu hori eguraldiaren araberakoa da. Zerbitzu hori berria da, joan den urtean zabaldu zen. Maileguak IPADen bitartez egiten dira.

Zerbitzuen marketina oso garrantzitsua da, Kathyak hain zuzen, marketin ikasketak ditu. Liburutegia hondartzara, parkera…eramaten dute, eta zerbitzu guztiak ondo azaltzen dituzte; marketin handia egiten da.

Entresse liburutegia merkatal gune batean dago kokatua. Hogeita bat langile dira behin betikoak; bertan jan daiteke; jarduera eta internet ikastaro guztiak bertako langileek ematen dituzte. Guztiek denetik egiten dute, nahiz eta badagoen nolabaiteko espezializazioa zenbait arlotan. Praktiketako langileak ere izaten dituzte.
Langileek jantzi berezia eramaten dute. Azken hori aipatzen dizuet, Donostia Kulturan antzeko zerbait proposatu zelako, eta hain txarra izan zen harrera, non txaleko bat eramatea ere, langileak ezagutarazteko, ez baitzen onartu.

Bi dira hizkuntza ofizialak, finlandiera eta suediera. Kathya errusiar jatorrikoa da, eta biak Hitz egiten ditu.
Espooko biztanleriaren %81ek ohiko du liburutegira joatea. %92ren arabera liburutegiak ongi antolatuak daude; %2k kontrako iritzia du. Zer esan dezakegu datu horiei buruz?
On-line zerbitzuak.

Kathyari on-line zerbitzuari buruz bigarren hitzaldi bat emateko eskatu genion. Berak esan zigun ez zela horretan aditua. Horregatik, bidali dizkigu zerbitzu horietaz arduratzen direnen helbideak. Oporretatik itzultzean harremanetan jartzeko asmoa dut.

Zerbitzu birtualak, berez, HELMET sare osoarentzat dira. Streaming moduan egin dezakezu kontsulta zenbait kasutan, beste batzuetan, berriz liburuak, filmak, hizkuntza ikastaroak, aldizkariak edota musika maileguan eraman ditzakezu.

Gaiaren arabera, bideoak, musika…, plataforma bat edo bestea erabiltzen dute. Kathyak, Ellislibrary, Overdrive, Press Display, Zinio, Epress, Naxos Music…aipatu zituen. Maiz aldatzen omen dituzte zerbitzu birtualen kontratu eta hornitzaileak.

Erabilera handia daukate plataformak. Joan den urtean 339.000 on-line mailegu egin ziren, eta 8,1 milioi bisitari web birtualean.
Lotura eransten dizuet, nahiko argia delako eta zerbitzu guztiak biltzen dituelako. Erabiltzaileen formakuntza zuen garrantzia azpimarratu zuen, eta era berean, nabarmendu zuzeneko zerbitzuko erabiltzaileek eta birtualekoek ez zutela profil bera.

Finantzaketa eta arkitektura

Finlandian liburutegi publikoak oinarrizko udal zerbitzutzat hartzen dira. Ondorioz, haien finantzaketa Estatuaren eta udaletxearen artean banatzen da: %40 / %60, hurrenkera horretan. Euskadin, aldiz, Jaurlaritzaren emana %10 da, Donostiako kasuan, eta udaletxearena %90. Dena den, ehunekoak aldatuko dira liburu elektronikoen mailegua
jartzerakoan.

Iparraldeko Europako liburutegien arkitekturak arreta erakartzen du. Oso egungoa eta funtzionala da. Finlandian beti aipatzen dute eredu moduan Tampereko liburutegia, txori handi bat irudikatzen du. Liburutegiak Meltso izena du eta ospe handiko arkitekto batek egin zuen: Reima Pietila. Lurralde horietan liburutegiei garrantzia handia ematen zaie, jakinduriaren tenplu baitira, eta horregatik sona handiko arkitektoek eraiki ohi dituzte.

Kathyaren egonaldiak begiak ireki dizkigu. Zein gutxi dakigun, nik bederen, beste liburutegiei buruz eta oro har beste lurraldeen historia eta kulturari buruz konturatzen gara.

Finlandiako liburutegiei buruz zertzelada hauek amaitzeko, Ilka Makinen XX. Mendeko Finlandiako liburutegien bibliografia aholkatu behar dizuet.

Mai / 2014

Concha Chaos gogoan

Autorea: Liburu dantza

Concha Chaos liburutegiko gure lankidea joan den maiatzaren 8an, ostegunez, zendu zen, eta liburutegiei eta liburuzainei buruzko blog honen bidez labur-labur oroitu nahi dut, bere ibilbide profesionalaren hainbat zertzelada emanez.

Niri dagokidanez, elkarrekin lan egin genuen, harekin ikasi nuen eta, azken urteotan, erretiroa hartu aurretik, zuzendaritzaren ardura hartu nuenean beti izan nuen bere babesa.

Nire belaunaldiko donostiar askok gogoan dute Konstituzio plazako eraikineko hirugarren solairuan, bertan kokatzen baitzen haur liburutegia 70eko hamarkadan sortu zenetik 1994. urtera arte, egungo egoitzara aldatu arte.

Irakurle horiek gogoan izango dute Tintin, Mortadelo…eta abarrez isiltasunean gozatzen zutela “Conchitaren” begiradapean.

Hiritar Merezimenduaren Domina jaso zuen 2007. urtean. Liburuzainen talde osoa izan zuen gogoan eskerrak emateko hitzaldian, eta, jakina, baita Ramon Etxezarreta ere, berak liburutegi publiko donostiarrengan sinetsi zuelako eta sustatu eta babesa eman zielako.

Zaila da haur liburutegiei eskainitako bizitza lerro gutxi batzuetan laburbiltzea, baina honako hau galde diezaiokegu gure buruari: zergatik eman zioten merezimenduaren domina liburuzain bati?

Eta zera erantzungo dut: langile bikaina izateagatik, haur liburutegien sorreran aitzindari izateagatik, haur sailetan haurtxotekak sortzeagatik, haur eta gazteentzako euskal liburuen dokumentazio gune bat sortzeagatik, Iñigo Sanz de Ormazabalekin eta Susana Sotorekin batera Gipuzkoako liburuzainen eta dokumentalisten elkartea eratzeagatik, eskola liburutegiak bultzatzeagatik eta haur literaturan espezialista izateagatik.

Behinola : haur eta gazte literatura aldizkariaren 14. alean Haur liburutegiak askatasungune izatea aldarrikatzen du eta liburuzainei buruz honela dio: “Haur liburuzainak gaitasun eta ezaugarri jakin batzuk izan behar ditu, bere lankideek izan behar ez dituztenak”

Unibertsitateko ikasketak amaituta, donostiako udal liburutegira jo zuen eta Juan Bautista Olaetxea Labaien zuzendariarekin elkarrizketatu zen, liburutegi batean lan egitea gustatutako litzaiokeela esanez. Praktiketan hasi zen; ondoren, haur saileko liburuzain lanpostua eskuratu zuen eta bertan jardun zuen erretiroa hartu arte.

1997an, “Educación y biblioteca” aldizkariaren 85. alean, elkarrizketa egin zioten “En primera persona” atalean. Gehien atsegin zuena irakurtzea zela adierazi zuen, eta bokazioa gerora iritsi zitzaiola. “Oso argi nuen liburuak atsegin nituela eta liburuekin lotutako zerbaitetan jardun nahi nuela. Ondoren iritsi zen ezezagun hura. Bat-batean, nire buruari esan nion: hara, hau hemen zegoen eta ohartu ere ez nintzen egin”.

Gomendatzen zituen haurrentzako liburuak aurretik irakurtzen zituen beti. Guztiak irakurtzen zituen. Haurrentzako liburuen ilustrazio artean espezialista aparta zen, bai eta Espainiako eta atzerriko haur literaturan ere, eta, jakina, “haurrentzako euskarazko liburua” jaso eta babesteaz arduratu zen.

Berriz diot, profesional bikaina eta langile aparta izateagatik jaso zuen merezimenduaren domina. Harekin lan egiteko zortea izan genuenok, badakigu gaur egungo liburutegi donostiarrek asko zor diogula.

Mar / 2014

Liburutegiak lagun

Autorea: Liburu dantza

Bidalketa honetan lurralde eta nazioen liburutegien arteko harreman eta proiektuei buruz arituko naiz: liburutegien arteko senidetzeak, liburutegietako langileen egonaldiak atzerrian… etab. Beste liburutegietan nola egiten duten lan jakitea eta halaber egitarau eta proiektu bateratuak egitea oso aberasgarria izan daiteke.

Hau guztia, hilabete honetan egin diren hiru jardueren harira dator.

Lehenengoa izan da Iparraldeko liburuzainen bisitaldia Donostiako Haur liburutegi Nagusira.

Bigarrena, gure liburutegi sareko bi liburutegien senidetzea. Hain zuzen Intxaurrondo, Amara( Ernest Lluch) eta Taradelleko liburutegien arteko senidetzea.

Eta, azkenik, liburutegi nagusian burutuko den egonaldi profesionala, martxoaren 17tik ekaina bitartean. Ekateryna Shkyler etorri da,
Finlandiako Entresse Librarykoa da. Azken horretaz, hurrengo bidalketa batean
arituko naiz.

Iparraldeko liburuzainen bisitaldia.
Martxoaren 6an, Iparraldeko liburuzain talde batek egin zigun bisita. Maia Etchandyren bitartez adostu zen, bera baita Euskal Kultura Erakundearen eta bertako elkarte eta taldeen arteko bitartekaria. Besteak beste, Baionako Mediatekakoak, Miarritzekoak, Donibane Garazikoak, Uztaritzekoak eta Pauekoak etorri ziren.

Elena Oregi lankideak, Haur liburutegi Nagusiko arduradunak, egin zien harrera euskaraz eta frantsesez; Maia Etchandyk eta nik neuk ere laguntzen saiatu ginen.

Zuetako gehiengoarentzat Ustaritzeko Euskal Kultura Erakundea erabat ezezaguna izango delakoan, zertan aritzen diren gogoaraztea egokia deritzot. 1990ean sortu zen euskara eta euskal kulturaren alde jarduteko xedeaz, eta zenbait erakunde publikoen laguntzaz: Frantziar Komunikabide eta Kultura Ministerioa, Akitaniako Eskualde Kontseilua, eta euskal kulturaren aldeko udalen bilkura ( Iparraldeko 146 udal), eta azkenik, Eusko Jaurlaritza.

Haien helburuetako bat da euskal kultura bultzatzea eta zabaltzea. Horrela, euskal kultura zabaltze eta hedatzearen alde lan egiten dute, sormen lana indartuz.

Iparraldean euskal kultura indartzen duten Mediateka garrantzitsuak daude, eta haiekiko harremana suspertzea beti interesgarria iruditu zaigu. Haiengana joateko asmoa dugu.

Liburutegitik liburutegira, herrialdetik herrialdera proiektua.

Eva Leuco Sánchez, Taradelleko Antoni Pladevall i Font Liburutegiko arduradunak, proiektu horretan parte hartzeko proposamena eskaini zigun urtea hasieran.

2011n ekin zioten proiektu horri, beste herrialdeetako egoera ezagutzeko, eta era berean liburutegien bidaia, xendazaletasuna eta mendizaletasun arloa bultzatzeko.

Joan den urteetan senidetze proiektua Eskozia (2011 urtea), Proventza (2012. urtea) eta Portugali (2013 urtea) eskaini diote.
Proiektua xumea da. Martxoa eta urria bitartean, proiektuan parte hartzen duten liburutegiek aukeratutako kulturari jardunaldiren bat eskaintzen diote. Liburutegiaren aurrekontu eta denborarekin bat egiten du. Amara eta Intxaurrondoko liburutegiak dagoeneko horretan ari dira.

Adibide gisa, Intxaurrondo Liburutegiak apirilean,” Ibiltarien astean“, irakurketa gida egingo du. Kataluniako xendazaletasuna eta mendizaletasunaren liburuak aukeratuz. Urriko literatur solasaldian “Enrique Vila Matas” kataluniako idazlea irakurriko dute.

Amarako Liburutegiak, “Narratzaileen txokoan“ Kataluniako ipuinak kontatuko dituzte. Literatur solasaldian Juan Marsé-ren “Ametsen kaligrafia” liburua irakurriko dute eta Salvador Espriu poeta katalana ere gogoan izango dute.

Liburutegien arteko elkar laguntza ohikoa eta betikoa da, eta argi dugu asko ikasten dela besteena ezagutzeko bidaiengan, eta langileen arteko harremanen bide. Besteren batean ere aipatu dut: birtualak zuzena balioesten du. Ez dago erkatzerik gizakien arteko harreman zuzena, birtualarekin. Nire belaunaldikoek, bederen, hala sentitzen dugu. Kataluniako gure kideak irailean etortzeko asmoa dute.

Ots / 2014

Zentsura eta liburutegiak. Gai tabua ote?

Autorea: Liburu dantza

Joan den urtean, 2013an, irakurritako bi berrik, bata Irunea eta Barañaingo liburutegien zentsuraz, eta bestea Guadalajarako liburutegi publikoarenaz, gogorarazi zidaten Marie Kuhlmanen liburu bikaina,” Liburutegiak eta zentsura XX. mendean”.
Libururua bi ikerketaz osatzen da: lehenengoa, Nelly Kuntzmannena, “ Lehen hezkuntza eta zentsura 1880-1945″; eta bigarrena, Hélène Bellourena, ” Ameriketako Estatu Batuetako liburutegien zentsura, 1959-1985″.

Liburuan gogorarazten da frantziar liburutegiei buruzko zentsura ez dela aztertu. Zentsura hitzak ia guztiak aztoratzen ditu. Bakarrik onartzen da totalitarismoez ari garenean, hau da, nazismoa, liburuen erreketa, estalinismoa… Beste edozein egoeratan tabua da.

Horregatik liburu horretan hitzaren adiera zabala azpimarratu nahi da. Liburutegi guztiek eskaintzen dituzten liburuak, unean indarrean dagoen Legearen araberakoa izango da. Halaber, edozein kultura erakundek daki aukeraketa egiten duen heinean, zerbait aukeratuz eta beste zerbait baztertuz, nolabaiteko zentsura ezartzen ari dela, edota leunago deritzo badugu “aukeraketa” bat behartzen.

Edozein eratako ( eskuineko, zentroko, ezkerreko) botere politikok erabil dezakeen zentsura, hau da, aginte administratiboek ezartzen duten zenbait dokumentuen debekua, arrazoi moral, politiko, ideologiko, kultural edota erlijioso direlarik, hitz egiten du, Marie Kuhlmanek liburuan, baina baita XX. mendean liburutegietan, liburuzainek fondoak aukeratzekotan dituzten irizpideen aldaketaz.

Aurrekontuak berak nahi duguna ezin erostea dakargu, aukeratu behar baitugu.
Hain erabilia den kalitatearen irizpidea ere aldakorra da. Literatur generoak, ilustrazio kopurua, lanaren balio zientifikoa, egilea, irakurlea… Horiek ere aintzat hartzekoak dira.

XX. mendearen erdialdean eta bukaeran, mailegutzan arrakasta izaten zuten liburuak erosten ziren, batez ere. Liburutegi publikoek edo herritarren liburutegiek, erudizio liburuen ordez, maizago jotzen zuten bestsellera erostera.

Liburuzain askok sufritu zuten aukeraketa horrekin, gure lanbidearen DNAan baitzegoen literatura ona aukeratzearen helburu hezitzailea. Gaur egun, gehiegi jotzen ote dugu bestsellerretara? Literatura klasikoa ere aholkatzen al da? Salduenen artean ez dauden liburuak gomendatzen al ditugu? Liburuzainek euren buruari autozentsura inkontzientea egiten al diote?

Beraz, kalitatearen irizpidea aldakorra da; irakurlea ere; eta, erne! Irakurleak ere nolabaiteko presioa egiten du. Horregatik, erosten denean orekatua izateko ezagutza handia behar da; eta are gehiago gaur egungo egoera dela eta, baliabide falta erabiltzen baita aitzakia moduan zen baita aukeraketaren arrazoiak zuritzeko.
Zer erosi? Debatea puri-purian eta biziki interesgarria.

Liburu debekatuak?

Historian zehar, gaur egun inork irakurtzen ez duen zenbait liburuk, debekatuak izan ziren. Frantziako literaturan, esaterako, ohore hori izan zuten: Choderlos de Laclos-en ” Lagun arriskutsuak”, eta André Gide-n “Corydon“, bertan autoreak homosexualitatearen ohikotasuna frogatu nahi baitu. Saderen liburuak ere, noski, debekatuak izan ziren.

Algeriako gerra garaian, eskuin joerako alkateek independentziaren alde lerratzen ziren autore edota liburuak debekatzen zituzten.

Aulki Gorenak debeekatuak zituen liburuen Index katalogoa, XVI. mendekoa, indarrean egon zen Frantzian 1966ra arte. Bertan Voltaire, Stendhal, Jules Michelet, Balzac, Víctor Hugo, eta Jean Paul Sartreren lanak debekatzen ziren, besteak beste.

Bigarren mundu gerra garaian, zentsurak gailurra jo zuen. Liburu debekatuen zerrendak Otto Zerrenda du izena, Otto Baetz germaniar enbaxadorearengatik. Zerrenda horietan, besteak beste, autore hauek aurki genitzake: Thomas Mann, Vicki Baum, Stefan Zweig…eta, jakina, judutar jatorrizko germaniarrak, Kafka adibidez, eta frantsesak: Julien Benda, Malraux, Romain Rolland, Simenon, etab.

Baina liburu debekatuen zerrenda luzea da. Duela gutxi, 2013an argitaratu zen “Liburu debekatuen historia laburra” Werner Fuld-ek idatzia. Kuriositatea baldin badaukazue udal liburutegietan eskuragarri dago.

Eta zentsura gaur egun?

Hasieran esan dut : XXI. mendeko bi albistek eraman naute XX. mendera. Bidalketa hau irakurtzen duen edonor, zentsura gainditu dugun ikasgaia delakoan egon daiteke. Hala bada, agian, baikorregia da.
Gure lanbidean kode deontologiko edo etikoak oso argiak, zehatzak eta zorrotzak dira. Gogorarazten digute kudeatzen ditugun fondo dokumentalek aniztasun kulturala eta ideologikoa islatu behar dutela, eta legalki baino ez, eskuratutako baliabideak izan behar dutela.

Dena den, hor daude lehen aipaturiko kasuak: Guadalajara, Iruñea eta Bañarain. Presioak egon badaudela, adierazten dute. Liburutegien menpekotasuna botere politikoekiko, eta erakunde leialtasuna, eztabaida gaiak direla erakusten dute.

Iwetel zerrendan irakurri dut batzuek euren buruei galdetzen dietela: Non dago banakakoaren kontzientziaren askatasunaren eta erakundeekiko leialtasunaren arteko muga?

Marie Kuhlmannek dioenez zentsura ez da amaitu. 242 orrialdean bere etorkizunaz jarduten du, eta dio: ” Zentsura araua da, askatasuna salbuespena; zentsura ez da pasadizo bat, edo zibilizazioaren iraganeko pasarte bat…”

Zuen txanda.

Ira / 2013

María Moliner, liburuzaina. Emakume liburuzainak

Autorea: Liburu dantza

Iraileko post honetarako, bi ideia darabilzkit buruan. Batetik, ospea izan duten emakume liburuzainak gogoaraztea; bestetik, ALArentzat ( Liburuzain amerikarren elkartea) Kathatina Phenixek egindako ikerketaren artikulua aurkeztea; bertan , emakume liburuzainen estatusa aztertzen baitu.

Emakume liburuzain ospetsuak

Ez da erraza liburutegien arloan ospea izan duten emakumerik aurkitzea. Berez, emakumeen lanbidea den honetan gizonak nabarmendu dira, eta azken urteotan baino ez, aurki daitezke emakumeak goi mailako lanpostuetan. 1970etik aurrera agertzen dira batzuk. II. Errepublika garaian kulturan izan zen mugimendu aurrerakoia, bertan behera geratu zen Gerra zibila dela eta.
Gertuko adibide gisa Donostiako Udal Liburutegia, 1874an sortu zelarik, 1972ra arte ez du izango emakumerik zuzendaritza karguan. Lehenengoa, Eulalia San Agustín Barraca izan zen, Artxibari, Liburuzain eta Arkeologo Talde Fakultatiboko ospetsukoa zen. Bere aurretik zazpi zuzendari egon ziren, gizonezkoak…

María Moliner ezaguna da denontzat, izen bereko gaztelaniazko hiztegi famatua idazteagatik; baina, ezezaguna da gehiengoarentzat bere liburuzain lana. Jakina, hiztegia bere bizitzako lanik handiena izan zen, dudarik gabe. Hamabost urtetan milaka fitxa idatzi zituen, eta inolako teknologiaren laguntzarik gabe, halako tamainako eta balioko hiztegia lortu zuen.

Halere, bere liburuzain lanak, besteak adineko garrantzia izan zuen. 2. Errepublika garaian sorturiko nekazal eta herri giroko liburutegiak bideratze lanetan parte eraginkorra izan zuen. 1935ean, nazio arteko Liburutegi eta Bibliologia Kongresuan parte hartu zuen,” Landa-liburutegiak eta liburutegiak Espainian” txostena aurkeztuz.
Valentzian liburuzain eskola bat abiatu nahi izan zuen. Landa giroko liburutegien eraginkortasunean itsu-itsuan sinisten zuen, kultura eta irakurketa zabaltzeko tresna gisa. Garai hartan Espainian biztaleriaren %40 analfabetoa zen.
Misioetako liburutegiei buruzko memoria bat idatzi zuen. Herrixketara joaten zen benetako erralitatea ezagutzeko asmoz. Kataluniako esperientzia goraipatu eta hango eredua hedatzen ahalegindu zen. Gerra Zibila garaian ere, arazoei aurre eginez, liburutegiko lanetan jarraitu zuen..
“ Liburutegi txikientzako argibide liburua” idatzi zuen, bertan bilduz urteetako esperientzia guztia.
Garatu bidean zegoen hau guztia Gerra Zibilak zapuztu zuen. Gerra ondokoak urte ilunak izango dira. Madrilgo Ingeniari eskolako liburutegiko lanak amaitzean, María hiztegia sortze lanetan murgiltzen zen.

Omenaldiak berandutxo etorriko dira, baina “Liburutegia gerran” izeneneko erakusketan, Espainiako Liburutegi Nazionalak antolatutakoa 2005ean, azkenean María Molinerrek egindako lana goraipatzen da.

María Molinerren bizitza zein bere liburuzain lana ezagutzeko, Pilar Rubio Lópezek idatzitako ” María Molinerren lana eta bizitza” liburua irakurtzea duzue egokiena. María liburutegien alde mugiarazi zuen espiritu bera gaur egun indarrean dagoela esango nuke, ez dago zaharkitua.

Emakume liburuzainen estatusa
Liburuzainen lanbidea ez da garrantzitsua, hau da, gizartean duen harrerari eta alderdi ekonomikoari erreparatzen diogun heinean. Emakumeen lanbidea da, horrek dakarren ondorio ekonomiko eta guzti. Soldata, kultur arloan dauden beste zenbait lanpostuena (ondarea, museoak…) baino baxuagoa da.

Hori guztia baieztatzeko nahiko dut nire esperientziarekin, datu estatistikoen beharrik gabe. Estatu Batuetan Katherine Phenixek hala baieztatu zuen 1985ean bere lana ” The status of women librarians” aurkeztu zuenean. Emakume liburuzainei buruzko 2.000 aipamen bibliografiko ekartzen ditu.

Katharinek dio: ” 1980an Estatu Batuetatko erroldan 136.000 liburuzain zeuden, eta horietatik %84,6 emakumeak ziren. ALAn (Amerikar liburuzainen elkartea) 40.000 kide daude, eta horietatik %78,3 emakumeak dira. Gaur egun emakumeen lana dela dirudi, baina ez zen horrela duela 100 urte. Merkeak eta eskuragarriak zirelako iritsi ziren emakumeak lanbide honetara”

Soldatari dagokionez esaten du: “Unibertsitateetako liburutegietan emakumeek $ 14,850 dólar irabazten dituzte urteko, gizonezkoek, berriz $20,520. Liburutegi publikoetan emakumeek $14,236 dólar eta gizonezkoek $19.319. Alde bera ematen da liburutegi mota guztietan”.

Nik ez nuke esango ez, gaur egun hori gertatzen denik gure artean; hau da, gizonezko batek emakume batek baino gehiago irabaz dezakeenik liburutegizain lanetan. Baina, bai, esango nuke, kultur arloko lanbideak aintzat hartuz, museo bateko zuzendariak, antzerki batekoak, edota Kongresu Jauregi batekoak, liburutegi batekoak baino gehiago irabazten duela. Nork ukatuko luke hori gertatzen dela emakumeen lanbidea delako?

Horregatik, emakume liburuzainak gogoratu nahi ditut. Tartetxo hau eskaini, omenalditxo bat egin. Gaur Maria Moliner baina urtean zehar beste batzuk gogoratuko ditut.

Nieves Gonzalezek Youtuben beti galdetzen du: Zergatik naiz liburuzain?

Uzt / 2013

Liburutegiak eta aisialdia

Autorea: Liburu dantza

Aurten, laugarren urtez udari begira, Donostiako liburutegiek gida digital bat argitaratu dugu udan irakurtzeko liburuak proposatuz. Jendea udan irakurtzera animatzea dugu helburu. Inkesten arabera irakurtze ezaren arrazoietako bat, eta nagusia, ” Irakurketa ohiturak eta liburuen salmentak, 2012an” inkestak dioenaren arabera, denbora falta da. Udan, hain zuzen, badugu denbora.

Udan ere badugu liburutegira joaterik. Liburutegiak, orokorrean, irekita egoten dira; egia da bai, ordutegia murritzagoa dela, eta krisialdia dela eta murrizketa gehiago etor daitezkeen beldurrez gaudela. Donostian, abuztuan,
liburutegi zerbitzua lau liburutegitan mantentzen da: Liburutegi nagusian, Aieten, Amaran, Grosen eta Altzan Tomasene baserrikoan.

Erabiltzailearen perfila pixkat aldatzen da: ez dago ikaslerik, eta erabiltzaileek udara osorako liburuak hartzen dituzte; baina, badute astirik apalategien artean lasai ibiltzeko. Garaia honetan, literaturaz gain, bidaia gidak dira eskatuenak.
Bidaiatuko duzuen horiei liburutegiak bisita ditzazuela aholkatuko nizueke.
Liburutegiak herrialdearen erakusleiho izan baitaitezke. Liburutegizainok hori
egiten dugu, baina edozeinentzat gustagarria izango delakoan nago.

Udara honetan liburutegiek aisialdian duten funtzioaz hausnartzen hasi naiz. Halaber, astirotasunaren alde positiboaz. Astirotasuna, jakina, irakurketarekin lotzen dugu, eta era berean, liburutegi berarekin. Liburutegiak leku lasaiak dira eta kontsumo aisialdiaren aurrean alternatiba on bat. Beti ere, arkitektonikoki ondo eratua badago.

Ez dut uste irudi batek mila hitzek baino balio handiagoa duela, baina bai,
irudiek hitzak osatzen, laguntzen dituztela. Postean Malmoko (Suedian)
liburutegiko irudi bat erantsi dut..

Aisialdia

Bertrand Russellek esan zuen: “ Aisialdia modu adimentsu batean betetzea da zibilizazioaren azkenengo gaia”

Carl Honoréren liburuaren, ” Astirotasunaren goratzarrea“, bederatzigarrenengo atalean, egileak zenbait aisia moduak aztertzen ditu: lorezaintza, irakurtzea, eskulangintza, jostea (puntoa…)

Zalantzarik gabe, esan dezakegu, irakurketa jarduera lasaia dela eta modaz kanpokoa.
Irakurketak abiadurarekiko kultoari aurre egiten dio; hausnarketari denbora eskeintzen dio; bizitzaren erritmoa moteltzen… Hala ere, gaur egun, liburu salmentak behera egiten dituzten arren, badira liburua besapean hartu, hondartzara edo mendira abiatu eta irakurtzeari ekiten diotenak.

Carl Honorék Harry Potterren arrakasta ekartzen digu gogora. Askoren harridurarako liburu sail horrek Play Stationaren belaunaldia bereganatu zuen. Beraz, irakurtzeak badu lehiatzerik eramangarriarekin, twitter-arekin… Liburuak berak du zereginik, eta batez ere, hezitzeko borondateak. Zein heziketa mota nahi dugu gure gazteriarentzat? Hau da, irakurtzearen aldeko jarrera aktiboa hartu behar dugu, adibidez: egunero ordu erdin tresna teknologiko guztiak itzaliko dira.

Irakurketa aisialdian

Urtero begiratzen ditut editoreek argitaratzen dutena liburuen salmenta eta irakurtze ohituerari buruz. Azkenengo datuak baikorrak
dira. Orokorrean, 2011rekin erkatuz, irakurle kopuruak gora egin du, batez ere irakurketa digitala dela medio: %58 (2012an), %52 (2011n). Irakurketa digitalak biltzen du: ordenagailukoa, eramangarrikoa, agenda elekronikokoa eta E-.Reader-koa. Gehien irakurtzen direnak dira: webak, blogak, foroak eta ondoren egunkariak.

Biztanleriaren multzo batek bakarrik aisialdian irakurtzen omen du. Horietako gehienek Unibertsitate ikasketak dituzte, %80; oinarrizko ikasketak dituztenak %30 dira.

Beste datu batzuk, bizilekuaren neurria kontuan hartuz, gehiago irakurtzen da leku handietan txikietan baino. Lanean ari direnek eta ikasleek gehiago irakurtzen dute. Halere, badirudi irakurtzen duten erretiratuen kopuruak ere gora egin duela.

Udan liburutegia aisialdi lekua izan al daiteke? Irakurtzera bertata joaten al da?

Eskuarki, gehienok liburutegiak ikasketarekin eta heziketarekin lotzen ditugu. Funtzio horiek, hor daude, eta oso garrantzitsuak dira; baina, zer gertatzen da liburutegiaren aisia aldearekin?

Liburutegia ez da normalean aukeratzen irakurtzeko leku bezala. Gehienek etxean irakurtzen dugu. Liburutegian mailegatzen da, baina ez dute liburutegia denbora pasa lekutzat hartzen. Nire ustez, arrazoi hauengatik:

Ordutegiak.

Udarako ordutegiek zabalagoak izan beharko lukete benetan funtzio hori eman nahiko bagenie liburutegiei. Bilboko Alhondiga, eta beste zenbait leku Espainian, igande goizez irekitzeak erakutsi digu ordutegi zabalagoak bezero etortzea areagotzen duela.

Bildumen garapena

Liburutegira edukien bila joaten gara: dokumentuak, musika, DVDak, zinema, liburuak, aldizkariak, egunkariak… Erabiltzaileak udan erakarri nahi baditugu, gure eskeintza zaindu, egokitu behar dugu: azkenengo bestseller-ak, bertako bildumak, zaletasunekin zerikusia dutenak, hemeroteka, Play jokoak…

2012an inoiz baino dokumentu gutxiago erosi da liburutegientzat, eta hala ere, bisitari kopurua handitu da. Ez nago batere ados garrantzia kentzen diotenekin aurrekontuetako murrizketei. Ez dut uste liburutegientzako aurrekontuen murrrizketaren arazoa konpon daitekeenik Euskadiko sareko liburutegien arteko mailegutzarekin. Liburuak mugitzeari ondo deritzot, baina, liburutegi batera joan eta hiru egunetan zain egon behar badut liburu bat eskuratzeko, pentsatzekoa da.

Bildumak eguneratzerakoan ezinbestekoa da hiru gai hauetaz ez ahaztea: zinema, musika eta joku eta bilduma elektronikoa. Ez gara aukera gai izango inoiz aisialdirako ez badugu benetako kalitatea eta ugaritasuna eskeintzen arlo guztietan.

Bazkide agiri bakarra

Agiri bakarra sortzeak kultur jarduera desberdinetarako: liburutegia, zinema, musikaldiak, jatetxeak, liburudendak…ekartzen du liburutegien inklusioa
aisialdirako eremu tradizionaletan.

Tekonologia berriak

Liburutegiak Interneten sartzeko aukera ematen duen heinean, izan daiteke bidea informazio iturri izateaz gain aisialdi emaile izateko ere. Interneten erabileraren arauak estuegiak izateak ez du horretan lagunduko. Erabiltzaileak aukera izan behar du txateatzeko, posta irekitzeko, musika entzuteko, filmak ikusteko… Ikasteko lekua baino zerbait gehiago izan nahi badugu, udal zerbitzu informatikariekin adostu behar dugu aisialdi digitala eta formakuntzaren arteko elkarbizitza egokia.

Gure Interneten zerbitzuaren gabeziak, pertsonal faltaren, aurrekontu eskasen,eta bertako langileriaren formakuntza faltaren ondorioak izaten dira gehienetan.

Teknologia enpresek ez gaituzte ikusten teknologia berrien erakusleiho bezala. Eusko Jaurlaritzak apostu horrekin jarraitu beharko luke, Kz guneak eta antzekoak liburutegietan eskeiniz. Abuztuan, gero eta erabiltzaile gehiago geratzen da bere hirietan.

Jarduerak

Donostian , gure liburutegi sareak beste sasoietako ohiko jarduerak antolatzeari uzten diogu, jaiek eta bestelako jaialdiek hutsune hori betetzen baitute. Gure hiria, hiri turistikoa da. Hor ditugu: uztailean jazzaldia, abuztuan musika Hamabostaldia eta irailean nazioarteko Zinemaldia. Bi liburu azoka egoten dira: bat uztaileko lehenengo hamabostaldian, eta bestea irailean. Gogorarazi ere, Urgull bezalako ingurune paregabean udako liburutegia zabaltzen dugula… San Telmo Museoa, Itsas Museoa…

Iparraldeko herrialdeetan ohikoa da, zaratatsuak badira ere, udan zenbait jarduera antolatzea liburutegian bertan.

Beraz, bukatzeko, liburutegia izan daiteke aisialdirako lekua, ikasteko, formatzeko eta ondarea gordetzeko eremua izateaz gain. Izan, bagara, nolabait, baino asko dugu hobetzeko.

Etorkizuneko liburutegietan arkitekturak, altzariek eta seinaletikak berebiziko garrantzia izango dute. Etxean, egongelan, irakurtzea gustatzen zaigu; denok dugu gustuko erosotasuna eta diseinua. Bada, eraman ditzagun liburutegietara!
Liburutegi espazioak, museo baten ondoan, edota kirol edo kulturgune baten ondoan dagoenak, kultur ekintzak eta eduki eguneratuak eskainiko ditu, eta halaber, espazio hori teknologia berrien erakusleiho izango da..

Aprobetxatu uda presarik gabe ibiltzeko, irakurtzeko, irakurtzean beti ikasten baita zerbait, eta kanpora ateratzen bazarete ea liburutegiren bateko argazkirik egiten duzuen.

Eka / 2013

Ametsezko liburutegia

Autorea: Liburu dantza

Egun, liburuzain guztiak etorkizuneko liburutegia irudikatzen ari garela, liburu elektronikoaren mailegutza plataforma imajinatzen, espazio antolatzen ohiko apalategirik gabe, geure burua informazioaren bitartekari bilakatzen…; une egokia deritzot Alberto Manguelek “Ametsezko liburutegi” ari buruz dioena gogora ekartzeko.

Alberto Manguel Donostiatik oihartzunik gabe pasa zen. Luisa Etxenike idazleari esker izan genuen aukera hori. Baina, komunikabideek ez zuten apenas horren berri eman.
Orduko hitzaldiak bere beste liburu batean izan zuen oinarri : “ Liburutegia gauean”. 2008ko urriaren 23an egon zen Donostian. Manguelek irakurketa, liburutegiak, irakurgaiak, izan zituen mintzagai.

2013ko ekainaren 13an 2012ko Espainiako olerkigintza Saria, Antonio Carvajal ere oharkabean pasa da gure hiritik; kazetariek ez dute haren berririk eman. Bai batean, bai bestean, Donostia Kulturaren komunikazio sailak bere eginbeharra ongi bete zuen. Baina, zein kultura mota interesatzen zaie medioei? Zorionez, Antonio Carvajalek argi utzi zuen ez duela ospea helburu, adituen onarpena baizik.

Ba al dago ametsezko liburutegirik?

Alberto Manguelek deskribatzen digun ametsezko liburutegia. “Errege Gorriaren ametsa” liburuan, bat egiten du alde askotan nire ametsetakoarekin. Manguelekin ehuneko ehunean ados ez banago ere, blogera ekarriko dut bere liburuaren atal hori, eta euskaratzen saituko naiz. Atal horren izenburua da: ” Ametsezko liburutegia definitzeko zenbait ohar”. Esaldi laburrez, era poetikoan ematen ditu oharrak. Azken finean, liburutegiak gustuko dituela eta irakurketaren historian aditua dela jasotzen dugu.

Nire ametsezko liburutegia utopia bat da: Donostiako udal liburutegi berria eraikin bakar batean ikustea.

“Ametsezko liburutegia definitzeko zenbait ohar”

1. Ametsezko liburutegia irakurle batentzat bereziki egina dago. Irakurle guztiek sentitu behar dute beraiek direla aukeratuak.

2. Ametsezko liburutegiaren atearen gainean Rabelaisen lelo bat dago idatzia. ” Lys ce que voudra” ” Irakur ezazu nahi duzuna”

3. Ametsezko liburutegia birtuala zein materiala da. Teknologia guztiak onartzen ditu, euskarri guztiak, testu mota guztiak.

4. Ametsezko liburutegia sarbide errazekoa da. Ez eskailera garairik, ez lur irristakorrik, ez ate nahasgarririk, ezta zaintzaile beldurgarririk irakurle eta liburuen artean.

5. Ametsezko liburutegiak eserleku eroso baina irmoak ditu, besoentzako eta guzti, eta bizkaralde makurrak, Frantziako Liburutegi Nazionaleko Labrouste areto penagarrikoak bezalakoak.

6. 1250ean, Fournivaleko Richardek ametsezko liburutegia ” hortus conclusus” batekin konparatu zuen, hau da jardin itxi batekin.

7. Ametsezko liburutegiaren hormak adreiluzkoak edo egurrezkoak dira. Baditu, halaber, beirazko leiho ederrak bista ederrak eskeintzen dituztenak. Liburutegia ez da inoiz “hortus” guztiz “conclusus “.

8. Ametsezko liburutegiak batez ere liburuak ditu, baina ez bakarrik liburuak. Bertan biltzen dira ere mapak, koadroak, objektuak, musika, ahotsak, filmak eta argazkiak. Irakurtzeko lekua da, terminoaren adierarik zabalenean.

9. Ametsezko liburutegian irakurleak eskura ditu apalategiak. Ezustekoren bat aurkitzeko parada eman behar zaio irakurleari.

10. Liburutegi honetan apalak altuera egokian egongo dira beti, ez altuegi ez baxuegi.

11. Ametsezko liburutegian ez du inoiz egingo ez bero handirik ezta hotzik ere.

12. Ametsezko liburutegiak etiketatu gabe antolatzen du.

13. Ametsezko liburutegian ez dago behin-betiko atalik.

14. Ametsezko liburutegiaren mapa bere katalogoa da.

15. Ametsezko liburutegian janaria, edaria eta fotokopiagailuak ugari eta eskura errazak izango dira.

16. Ametsezko liburutegia isolagarria zein gainezkatua da; intimoa eta harreman sozialetara irekia; hausnarketarako, zein elkarrizketarako prestatua; lasai eta oparoa; eruditoa eta galderazalea; askoren desesperazioz josia eta irakurtzeke dagoenaren itxaropenaz jantzia.

17. Ametsezko liburutegiak litekeen liburu ororen promesa gordetzen du.

18. Ametsezko liburutegian liburu bakoitzak beste baten egiten du oihartzun .

19. Ametsezko liburutegia etengabe berriztatzen den betirako antologia da.

20. Ametsezko liburutegiak ez du inoiz ixten.

21. Ametsezko liburutegian zirriborroak egin daitezke liburuetan.

22. Ametsezko liburutegia era berean jendartekoa eta ezkutukoa da. Klasiko ezagunenak eta ia inork ezagutzen ez dituenak gordetzen ditu.

23. Ametsezko liburutegian irakurleak ezarritako ordena hankaz gora jarri behar du.

24. Ametsezko líburutegiaren liburu kopurua aldakorra da. Alexandriako liburutegian zazpiehun erroilu omen zeuden; Jorge Luis Borgesen liburutegian bostehunera ez ziren iristen; Birkenau konzentrazio esparruko liburutegiak zortzi baino ez omen zituen, baina balio neurtezinekoak.

25. Hormaz, apalez eta liburuz osaturik badago ere, ametsezko liburutegia gure irudimenean dago; gogoan duguna da.

26. Ametsezko liburutegiak jarraipenezko testua iradokitzen du; ez du hasiera argirik, ezta amaiera asmagarririk ere.

27. Ametsezko liburutegian ez dago debekaturiko libururik, ezta aholkaturikoak ere.

28. Ametsezko liburutegia hurbilekoa egiten zaio bai San Jeronimori, bai Noam Chomskyri.

29. Ametsezko liburutegian irakurle guztiak, beti, ongi etorriak sentitzen dira.

30. Ametsezko liburutegiko orrialde bakoitza lehenengoa da. Ez dago azkenengorik.

31. Paul Valeryren burmuineko kutxak bezala, ametsezko liburutegian ondorengo izenak dituzten sailak daude: une egokiagoan ikastekoa;inoiz horretaz ez pentsatzekoa;
alferrikakoa bertan sartzea; aztertu gabeko edukia; zentzurik ez duten gaiak; bigarren bizitzan bakarrik azter daitekeen altxorra; premiazkoa; arriskutsua;delikatua; ezinezkoa; utzi; gordea; beste batzuk har dezaten ardura!; zaila, etab.

32. Ametsezko liburutegiak Babelen madarikazioa desegiten du.

33. Ametsezko liburutegiak gizarteak irudikatzen duenaren sinbolo da. Gizartea, bere burua ezagutzeko, liburutegien mende dago, horiek baitira gizartearen memoria.

34. Ametsezko liburutegia infinitoraino has daiteke, ez baitu toki fisikorik behar; eta jakintza guztien ezagutza eskain dezake, denbora fisikori ez baitu behar.

35. Antigualeko hezurtegietan irakur zitekeen: ” zeure burua ikusten duzun eran ikusten dut nik neurea; ikusten nauzun eran ikusiko duzu zeure burua”. Antzekoa esan dezakegu liburutegi idealari buruz eta bertako irakurleez.

36. Ametsezko liburutegia ez da hezurtegi bat.

37. Antzina liburutegiak apaiz egipziarren ardura ziren. Haiek hildakoen arimei liburuak ematen zizkieten, hildakoen erreinuetan lagungarri izango zitzaielakoan. Ametsezko
liburutegiak funtzio hori ere betetzen du, arimak gidatzeko sortea da.

38. Ametsezko liburutegiak era berean, berritu eta mantendu egiten du. Ametsezko liburutegia arina da.

39. Zenbait liburu haiexek dira beraiek ametsezko liburutegia. Melvilleren Moby Dick,Danteren Divina Comedia, Chateaubrianden “ Las memoires d’ outretombe”…

40. Ametsezko liburutegian ez da iparrorratzik behar. Bere itxura fisikoa bada ere bere egitura intelektuala.

41. Ametsezko liburutegiaren arkitektoa, beste edozerren gainetik, ametsezko irakurlea da.

42. Edozein tiranoren ezinezko helburua ametsezko liburutegia suntsitzea da.

43. Irakurle guztien ezinezko helburua da ametsezko liburutegia berreraikitzea.

44. Ametsezko liburutegiak ( liburutegi guztiek bezalaxe) zuretzat bereziki idatzia izan zen lerro bat gordetzen du.

Gaur egun, etorkizun igarleek horrelako galderekin etengabeko erasoan ari zaizkiguralik: zertarako liburuz josiriko liburutegiak? Zergatik alferrik galdu leku preziatuak paper inprimatu multzo infinituak gordez?, onuragarri egiten zaigu Alberto Manguel bezalako irakurzale eta liburutegi zaleek idazten dutena irakurtzea.

Irakurle bakoitzak aurki dezala bere ametsezko liburutegia

Api / 2013

Nazioarteko liburu eguna. Izango al dute liburudendek lekurik etorkizunean?

Autorea: Liburu dantza

Ospatu berri dugu Liburuaren eguna, apirilaren 23an. Donostiako udal liburutegiek badaramagu hamar bat urte egun hori dela eta, Gipuzkoa Plazan karpa bat jartzen. Bertan eskolekin zenbait ekintza burutzen ditugu, irakurle eta erosle onenei sariak banatzen dizkiegu, jendaurreko irakurketa egiten da… Gure helburua liburu saltzaileei laguntzea da.

Aurten, bereziki alkatea eta zinegotziak zoriondu nahi ditut, lanpeturik egon arren, guregana hurbiltzeagatik irakurketan parte hartzeko. Beraiek aukeratutako testua izan da, momentuan irakurtzen ari diren liburukoa, edo 1813 urtearekin zerikusirik duena, Donostiaren erreketaren urteurrena ospatzen ari baikara aurten. Urtero, irakurketa horretara konbidatzen dugu jendea: idazleak, editoreak, hiritar ezezagunak… Ez dut inoiz ilararik sortu, baina ez dut etsiko, erronka moduko bat da niretzat.

Eta, liburudendak?

Liburuaren egunean, protagonismoa liburusaltzaileari dagokio, eta salmentari. Prentsaurrekoan galdera nagusiak liburudenden krisialdiari buruzkoak izan ziren. Liburu saltzaileen taldearen buru den Andoni Arantzategik zioen aurtengo salmenta 2012. urtekoa baino hobea izan zela, Baina, hala ere, Donostiako liburudenda guztiek plazan postu bat jartzeko adinekoa ez dela. Egun horretan, % 10eko beherapena egiten da, Gipuzkoa plazan, zein liburudendatan.

Ikusgarritasunaren eguna da. Liburua hurbil, esku artean, sentitzeko eguna…baina, zoritxarrez, urtero-urtero liburu saltzaile gutxiago etortzean direnez, goibel samarra da erakusten dugun irudia.

Digital aroaren eragina liburudendatan.

Adituek, liburudendak direla eta, nahiko etorkizun iluna azaltzen digute, hala ere, argitxoren bat ere erakusten dute.

Manuel Gil eta Joaquín Rodríguezen ” Liburuaren eramangarritasuna eta paradigma digitala” lana irakurri dut. Oso liburu serioa da. Hitzaurretik, gaiari buruz erantzunak baino galdera gehiago ditugula ohartarazten gaitu. Ondorengo baieztapenak atera ditut:

• “Liburudendak desagertuko zaizkigu masa-azoketatik uste baino lehenago”. Konponbidea: argitarapen askerekin lotzea eta espezializaioa.

• ” Liburu saltzaile digitalek, ohiko askok baino hobeto ari dira; baieztapen horrek harrigarria eta mingarria dirudien arren.” Autoreek diote liburudenda digitaletan aukera zabalagoa dela, bilaketa ere errazagoa, salneurria ez dela ukiezina izaten, jasotzeko modua aukera dezakezu, opariarako papera ere eska dezakezula… Laburtuz, garaiezinak direla!
• “Ohiko liburu saltzaileek elkartu behar dute, taldea sortu, salmenta ondorengo zerbitzuak hobetu, erosketa gustagarria bilakatu”

• Liburu saltzaileek aurrera pausu bat eman behar dute, eta beraien book+ business egitasmoa sortu.

• “ Liburu saltzaileek sarean indarra galdu badute ere, sare sozial eta blogarien mesedetan, liburu saltzaile onak behar ditugu”. Amazonek berehala antzeman zuen iritzien garrantzia webetan, irakurle ezagunek diotena aintzat hartzen da, aholkuak kontuan hartzen dituzte beste irakurleek. Ahoz ahokoak indarra du.

• ” Sareak paper-liburu salmenta ere areagotzen du”. Askok usten dugu bi eratako liburuen elkarbizitza posible dela. Irakurle onok liburuak erosten jarraitzen dugu. Bai liburudendatan, baita gure e-reader-ean irakurtzeko. Erosi diot, ez pirateatu. Ez dut ulertzen liburuak pirateatzearena, ez irakurle direnengan, are gutxiago inoiz irakurle izan ez direnengan. Zenbat lagun, ezagun, e- reader-a eskuratu bezain laster, bihurtu dira aukeratu ere ez duten produktuen pirata ? Benetan egiten al dute prezioak bidezkoak ez direlako horretaz editoreak ohartarazi nahi dituztelako? Pirateriaren genea euskal edota espainiar ADNan ba ote daramagu?

.Ezagun batek esaten dit liburu elektronikoak erosten ditugun bakarrenetakoa naizela. Amazonen erostea benetan erosoa, azkarra eta paperean baino merkeagoa da. Zer dela eta, denbora alferrik galdu pirateatze jardunetan?

• “Liburudenden apokalipsia ez du ekarriko aro digitalak, rotazio handiko liburuak salmenta kate erraldoietan saldu nahi horrek baizik”. Eremu horietan lehiatzea ezinezkoa da.

• Liburuen prezioei buruz eztabaidak daude. Batzuk diotenez %30eko margena ez da nahiko liburudenda baten mantenurako kontuan hartuz gastu guztiak. Liburu saltzaileak ezarri beharko luke prezioa? Prezioa merketuz arazoa konpoduko litzateke? Merkatua geldirik dago, ez dira erosle berriak ageri, eta are gutxiago krisialdi dela medio. Noiz egingo da eztabaida serioa liburu saltzaile eta editoreen artean?

Donostian itxi berri dute zinemagintzan espezializatua zegoen, liburu denda bat: ” Metrópolis”. Denboran atzera eginez, gaztetatik honuntza zenbait liburudendaren desagertzea ezagutu dut: “Baroja” alde zaharrean, “Internacional” Txurruka kalean, “Ramos” Elkarrek hartu du… Eta, FNAC sarearen sorrera, San Martín azokan, ezagutu dut.

Liburuaren inguruko etorkizuna argi daukan inor ez dugu aurkituko. Garaiak aldatu dira. Liburudendek oso zaila dute, baina badute aurkitzerik bizirauteko zirkinik, txokorik, beraien egoera eta rolari buruz, azkar, eta sakoneko hausnarketa egiteari ekiten badiote.

Ez da nire asmoa, irakastea liburu saltzaileei zer eta nola egin, ez, nahiko lan guk geuk liburutegietan datorkiguna dela eta. Baina, izugarri gustatzen zaizkit liburudendak, izugarri gozatzen dut Paris bezalako hiri handietan, adibidez, Latindar auzoko liburudendatan; edo New Yorken Barnes&Noble-n…kafe bat bertan hartzerik baduzu, liburuak, papergaia erosi edo ikusten dituzun bitartean… Londonen Foyles- en gauza bera.

Bartzelonan proposatu zuten, liburugintzari laguntzeko, kafetegi bat egon litekeen bezalaxe, liburudendak jartzea liburutegietan (Ez dakit ekimena aurrera daramaten).
Beraz, ez dut konponbiderik eskaintzeko, baina, orain arte egin dugun bezala, Liburudendek eta liburutegikoek elkarrekin jarraitu behar dugula deritzot. Denok liburuak aholkatzen ditugu. Nahiko ondo egin dugulakoan nago. Jarrai dezagun! Ez nuke bizi nahi liburudendarik gabeko hiri batean!

Liburutegiak-Bibliotecas

Berrikuntzak liburutegietan, bat-batekotasuna ala planifikazioa?

Jakinduria da boterea

Zer dakigu Suomiko udal liburutegiei buruz?

Concha Chaos gogoan

Liburutegiak lagun

Zentsura eta liburutegiak. Gai tabua ote?

María Moliner, liburuzaina. Emakume liburuzainak

Liburutegiak eta aisialdia

Ametsezko liburutegia

Nazioarteko liburu eguna. Izango al dute liburudendek lekurik etorkizunean?

Harpidetza