29

Aza / 2018

Literaturak ez du etenik

Autorea: Liburu dantza

Literaktumek, jaialdi bezala, jauzia eman zuen iazko edizioan: maiatzetik azarora aldatu ziren datak, kolaborazio sarea handitu zen eta sail berriak txertatu ziren programazioan. Jauzi hori sendotu egin du Literaktum 18-ak. 3.000 lagunetik gora hurbildu dira antolatutako 30 jardueretara, eta 50 gonbidatu baino gehiagok parte hartu dute hiri osoan barrena hamaika egunetan zehar egindako jardueretan.

Literaturak Donostiako hitzordua finkatua du Literaktumen, ezbairik gabe. Edizioz edizio hazten ari den jaialdia da. Eta hazi egiten da, egon badagoelako idazleen ahotik beren liburuez zein gure garaiko gai esanguratsuez entzuteko irrika duen publiko zabal bat. Eraldaketa garaia bizi dugu, gizarte eta pertsona gisa; erronken garaian bizi gara, eta sorkuntzaren lengoaiak eta diskurtso kritikoak bidean lagun gaitzake mundua hobeto ulertzea ahalbidetuko digun mapa bat osatzerakoan.

Horren adierazgarri dira zenbait solasaldik eragin zuten jakin-mina: Nacho Carretero eta David Truebaren artekoa, Slavenka Drakulić eta Luisa Etxenikerena, Manuel Vilas eta Juan José Millásena, Danele Sarriugarte eta Fernando Broncanorena edo Iban Zaldua eta Ramon Saizarbitoriaren artekoa. Garai honetako eztabaida ezinbestekoek literatura izan dute abiapuntu gonbidatu horiek, EHUko Filosofia Fakultatearekin elkarlanean antolatutako Pentsatu! jardunaldietako mikro-eztabaidetako gonbidatuek bezalaxe.

Baina literaturaren bideak anitzak dira. Batzuek eztabaidara eta hausnarketara bideratzen gaituzte; beste batzuek, aldiz, obra edo egile bat deskubritu edo gehiago ezagutzeko gonbitea luzatzen digute. Laura Restrepok literatura gizakiaren fede-ekintza gisa aldarrikatu zuen; Katixa Agirrek Amek ez dute lana aurkeztu zigun, amatasunaren ertzei heltzen dien istorioa; eta Harkaitz Canok sorkuntzaren mekanismoen eta literaturak historiaz edo lekukotasunez elikatzeko dituen aukerez egin zuen hausnarketa, Fakirraren ahotsa liburuaren harira.

Hitz anplifikatuak, eszenifikatuak protagonismo handia du Literaktumen. Horrela, literatura bestelako lengoaiekin uztartzen duten formatuekiko apustua agerian utzi zuten kalitate handiko hiru jarduerek. Xabier Erkiziak eta Arantxa Iturbek Afoniak lana sortu zuten, Donostia Kulturako Liburutegi Zerbitzuko Idazlezainak egitasmoaren soinu-artxiboa oinarri hartuta. Ahotsaren, egiletzaren edo komunikazio literarioaren kontzeptuetan murgiltzen da irratiaren eta soinu-artearen arteko lan bikain hau.

Viridiana antzerki konpainiaren Amor oscuro (Sonetos) lanak lengoaia eszenikoa, aktorearen biluztasuna eta hitza jarri zituen oholtza gainean, XX. mendeko maitasunezko poesiaren gailurretako bat taularatuz: Federico Garcia Lorcaren Sonetos del amor oscuro. Ikus-entzuleek, aktorearen oholtza berean bermatuta (Javier García Ortega kamaleonikoarekin), ez dituzte erraz ahantziko une horiek, zalantzarik gabe.

Euskal literatura klasikoan barrena ibilbide jostari eta umoretsua ekarri zigun Bernardo Atxagak Martuteneko kartzelan emanaldiarekin. Joxe Kruz Gurrutxaga aktoreak lagunduta, orain urte batzuk Martuteneko kartzelan emandako hitzaldi bat irakurketa dramatizatu zoragarri bilakatu zuen Atxagak. Irribarreak eta testu klasikoak uztartuta, literatura, beste edozeren gainetik, agian jolasa ere badela gogora ekarri zigun, baina gainerakoekin eta munduarekin konektatzen gaituen jolasa; biltzeko eta elkar topatzeko dugun askatasun gunea.

Eta izan da bestelakorik ere: datorkigun literaturaz mintzatu ziren idazle gazteak, erakusketak, afari literarioak, ibilaldiak, haurrentzako jarduerak… Pentsatu nahi dugu, egun batzuetan zehar amaierarik ez duen zerbaiti heldu diogula: literaturari, hain zuzen. Datorren urtera arte.

Los comentarios están cerrados.