Rosa candida, Auður Ava Ólafsdóttir
Alfaguara, 2011
271 or.
ISBN: 978-84-204-0791-3
Datorren asteartean, irailak 26, Liburutegi Nagusiko gaztelaniazko solasaldian, Auður Ava Ólafsdóttir idazle islandiarraren Rosa candida eleberriari buruz hitz egingo dugu. 2023-2024 ikasturteko lehen irakurketa izango da, eta hurrengo hilabetetik aurrera Ylenia Benitok hartuko du lekukoa jardueraren dinamizatzaile gisa.
Ólafsdóttir unibertsitateko irakasle eta idazle islandiarra da, 1958an Reykjavík hiriburuan jaioa. Sorbonako Unibertsitatean ikasi zuen Artearen Historia, Parisen, eta Islandiako Unibertsitatean aritu da diziplina horretako irakasle bezala. Aldi batez, erakunde horren Arte Museoko zuzendaria ere izan zen. Idazleak adierazi duenez, herrialde katolikoetan egindako egonaldiek eta haien adierazpen artistiko eta musikalekiko erakarpenak katolizismora bihurtzea eragin zuten.
Bere ibilbide literarioari dagokionez, hainbat genero landu ditu: eleberria, poesia eta antzerkia. Bere lehen eleberria, Tierra levantada, 1998an argitaratu zen, eta bere ibilbidean zehar konstante bihurtuko zen eguneroko istorio txikiak kontatzeko interesa islatzen du. Ondoren, La mujer es una isla, 2004koa, kritika arrakastatsua izan zen. 2007an Rosa candida atera zen, eta hari esker atzerrian egin zen ezagun. 2012an La excepción argitaratu zuen, Hotel Silencio 2016an, eta 2018an bere lanik berriena, La escritora.
Rosa candida (jatorrizkoan eta itzulpen askotan, Negutegia) herrialde txiki eta nahiko isolatu bateko literaturarako jardueraren lehen hurbilketa izango da. Nazioarteko itzulpen eta sari ugarirekin, beharbada azken urteetako islandiar libururik ezagunena da. Bazenuen beste erreferentziarik? Ikusi al duzu “tipikoki islandiarra” den ezaugarriren bat edo, ordea, pentsatzen duzu literatura nordikoaren edo literatura europar garaikidearen korronte zabalenekin bat etortzen dela?
Istorioaren protagonista, Arnljótur gaztea, rosaleda ospetsu batera abiatuko da. Bere ibilbidean aurrera egin ahala, helmugari buruz gehiago ezagutuko dugu, baina baita atzean uzten duenari buruz ere: aita zaharra eta anaia ezindua, harreman esporadiko baten ondorioz jaiotako alaba… Baita bere amaren oroitzapena ere, istripu batean hil baitzen, eta hari estu lotuta zegoen. Kanpoko bidaia oro norberarenganako bidaia izan ohi da. Horrelakorik aurkitu al duzu Rosa cándida liburuan?
Sinopsi askotan nabarmentzen da Rosa candidak esanahi-maila desberdinak eskaintzen dituela. Eleberrian zehar hainbat sinbolo agertzen dira; besteak beste, izenburua ematen dioten loreak: Arnljoturrek bere amarekin partekatzen zuen botanikarekiko zaletasuna, eta bere ekipajean zortzi petaloko arrosa mota bitxi baten aleak eramaten ditu. Nola interpretatu duzu sinbolo hori? Antzeman al duzu beste “ezkutuko mezurik”, esate baterako, janariarekin zerikusia duen guzti horretan?
Rosa candidak sari ugari jaso arren, erantzun kritikoa desberdina izan zen: kritikari batzuek lanketa fina eta arretatsua nabarmendu zuten bitartean, beste batzuek tentsioa eta gatazka falta zitzaizkiola iritzi zioten. Ados zaude balorazio horiekin? Gozatu al duzu irakurketa atsegin batez, ala nobela adeitsuegia iruditu zaizu, edulkoratua? Zer alderdi gustatu zaizkizu gehien, zeintzuk ez zaituzte konbentzitu?
Rosa candidak planteatzen dituen gaien artean maskulinotasuna eta aitatasuna nabarmentzen dira. Arnljótur maskulinitate tradizionalak proposatzen duen “gizon ereduan” sartzeko duen bere gaitasuna zalantzan jartzen du. Bestalde, hasieran alabaren hazkuntzatik kanpo mantentzen bada ere, nobelaren bigarren zatian aitatasunean murgiltzen dela dirudi, eta amaierak ere bere bizitzaren zentzua bertan aurkitzen duela iradokitzen du. Gai horien inguruan ondoriorik atera al duzu?
Rosa candidari buruz hitz egiteko hitzordua datorren asteartean, irailak 26, izango da, 19:00etan, Liburutegi Nagusiaren aretoan, San Jeronimo kalean. Liburuaren txostena edo ikastaroaren programa osoa eskuratzeko liburutegira joan zaitezke edo alderdiederliburutegia@donostia.eus helbide elektronikora idatzi. Saio honetatik aurrera, Ylenia Benitok irakurketa taldearen topaketak dinamizatuko ditu.
Nire aldetik (Amaia) eskerrak eman nahi dizkizuet urte hauetan zehar jardueran parte hartu duzuenoi. Asko gozatu eta ikasi dut zuen iruzkin eta gogoetei esker.
Eskerrik asko eta laster arte!